จากบันทึก ครูติดแผ่นดินข้าว : ร่วมเวทีเรียนรู้ลดต้นทุนการผลิตข้าวที่อำเภอปางศิลาทอง  ซึ่งผมและทีมงานได้ไปร่วมเวทีเรียนรู้การลดต้นทุนการผลิตข้าวที่อำเภอปางศิลาทอง  ซึ่งสถานที่จัดเวที ก็ใช้แปลงไร่นาสวนผสมของคุณลุงวิรัตน์  พรหมศรี  ครูติดแผ่นดินข้าวของอำเภอปางศิลาทองนั่นเอง

         หลังจากเราดำเนินการจัดเวทีกันเสร็จแล้ว  คุณลุงวิรัตน์  ได้สาธิตเทคนิควิธีการกระตุ้นปลาตะเพียนให้วางไข่  ซึ่งเป็นภูมิปัญญาที่ได้จากการสังเกตและทดลองจนประสบผลสำเร็จ  สามารถกระตุ้นปลาตะเพียน ให้วางไข่ก่อนฤดูได้  โดยในวันนี้คุณลุงวิรัตน์ จึงได้ติดตั้งอุปกรณ์และสาธิตวิธีการให้พวกเราที่ได้ไปร่วมเวทีได้ดู

คุณลุงวิรัตน์  พรหมศรี เจ้าของภูมิปัญญา

        คุณลุงวิรัตน์ เล่าว่าปกติปลาตะเพียนจะวางไข่ในช่วงฤดูฝน  แต่จากการสังเกตพบว่าเมื่อมีการสูบน้ำลงสระในช่วงหน้าแล้ง  เมื่อปลาได้น้ำใหม่ และมีเสียงการกระทบกันของน้ำ  ตอนกลางคืนจะเห็นปลาตะเพียนเริ่มจับคู่และมีการวางไข่   

          เมื่อค้นพบว่าวิธีการนี้แล้วจึงได้พัฒนาอุปกรณ์ต่างๆ เช่น การเจาะท่อพีวีซีให้มีการตกและกระจายของน้ำให้มีวงกว้างยิ่งขึ้น  รวมไปถึงการนำสังกะสีมาวางบนผิวน้ำเพื่อให้เกิดเสียงดังคล้ายๆ ฝนตก เป็นต้น   ซึ่งก็พบว่าช่วยเพิ่มการกระตุ้นให้ดียิ่งขึ้น   จึงได้ใช้เทคนิคและวิธีการนี้เรื่อยมา  และจะทำในช่วงเดือนมีนาคม-เมษายน ตอนเย็น-กลางคืน ทำให้ขยายพันธุ์ปลาตะเพียนได้เร็วกว่าธรรมชาติมาก และไม่ต้องใช้วิธีการผสมเทียม

     ผมขอนำภาพวิธีการกระตุ้นปลาตะเพียนให้วางไข่ที่คุณลุงวิรัตน์ได้สาธิตมาให้ได้ชมกันครับ

การติดตั้งอุปกรณ์พ่นน้ำ

ท่อพีวีซีที่ที่พัฒนาโดยการเจาะรูด้างข้าง 2 แถวตลอดแนวท่อ

ลักษณะการพ่นน้ำลงสระเพื่อกระตุ้นปลาตะเพียนให้วางไข่

บริเวณที่น้ำตกลงสระ สามารถเพิ่มอุปกรณ์โดยนำแผ่นสังกะสีมารองรับให้เกิดเสียงเหมือนฝนตกได้อีก

ร่วมชื่นชมกับภูมิปัญญาชาวบ้าน

บันทึกมาเพื่อการ ลปรร.ครับ

วีรยุทธ  สมป่าสัก  22  กรกฎาคม  2552