การบำเพ็ญบารมีของพระพุทธเจ้า

อ่านทั้งหมด ที่เวป http://khunsamatha.com/

การบำเพ็ญบารมีของพระพุทธเจ้า



เมื่อไม่นานมานี้ได้มีกรณีขัดแข้งเกิดขึ้นในสังคมการเมือง เพราะผู้บริหารระดับสูงท่านหนึ่งกล่าวถึง ผู้มีบารมีนอกรัฐธรรมนูญ เลยทำให้การพัฒนาบ้านเมืองมีปัญหา เพราะคนไม่ปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญ


       จากนั้นก็มีหนังสือพิมพ์หลายฉบับอ้างถึงผู้มีบารมี  ปัจจุบันมีคนตีความคำว่า “บารมี” ไปในหลายความหมาย ใครคือผู้มีบารมีอย่างแท้จริง  ในพระพุทธศาสนาได้แสดงบารมีและผู้มีบารมีไว้อย่างไร



        ในพระพุทธศาสนา “บารมี” หมายถึงปฏิปทาอันยวดยิ่ง คุณธรรมที่ประพฤติปฏิบัติอย่างยิ่งยวดคือความดีที่บำเพ็ญอย่างพิเศษเพื่อบรรลุซึ่งจุดหมายอันสูง เช่นความเป็นพระพุทธเจ้าและความเป็นมหาสาวกเป็นต้น (พระพรหมคุณาภรณ์ ป.อ. ปยุตฺโต, พจนานุกรมพุทธศาสตร์, (พิมพ์ครั้งที่ 10) กรุงเทพ ฯ: เอส.อาร์.พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จำกัด, 2548, หน้า 239.


        การเริ่มบำเพ็ญบารมีของพระพุทธเจ้ามีปรากฎในพระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย  จริยปิฎก (เล่ม 33)และปรมัตถทีปนี  อรรถกถาขุททนิกาย จริยาปิฎก ภายหลังจากเริ่มตั้งความปรารถนาเป็นพระพุทธเจ้า  ส่วนขุททกนิกาย พุทธาปทานและวิสุทธชนวิลาสินี  อรรถกถาขุททกนิกาย   พุทธาปทานได้พรรณาประวัติของพระโคตมพุทธเจ้าเมื่อครั้งยังถือกำเนิดเป็นสุเมธดาบสและเริ่มตั้งความปรารถนาต่อพระพักตร์ของพระทีปังกรพุทธเจ้า  พอสรุปความได้ว่า



            ในที่สุดสี่อสงไขยยิ่งด้วยกำไรแสนกัปนับแต่ภัทรกัปนี้ไป  ได้มีนครหนึ่งนามว่าอมรวดี   ในนครนั้นมีพราหมณ์ชื่อสุเมธ อาศัยอยู่เขาศึกษาศิลปะของพราหมณ์ จนเป็นผู้คงแก่เรียน   ทรงจำมนต์ได้    เรียนจบไตรเพท    ถึงความสำเร็จในลักขณศาสตร์    อิติหาสศาสตร์     และธรรมเนียมพราหมณ์



         ต่อมามารดาบิดาของเขาได้ถึงแก่กรรมเสียตั้งแต่เขายังรุ่นหนุ่ม       ต่อมาอำมาตย์ผู้จัดการผลประโยชน์ของเขานำเอาบัญชีทรัพย์สินมา  เปิดห้องอันเต็ม ด้วยทอง   เงิน   แก้วมณี    และแก้วมุกดาเป็นต้นแล้วบอกให้ทราบถึงทรัพย์ตลอดเจ็ดชั่วตระกูลสุเมธบัณฑิตคิดว่า  บิดาและปู่เป็นต้นของเราสะสมทรัพย์นี้ไว้แล้ว       เมื่อไปสู่ปรโลกจะถือเอาแม้ทรัพย์ กหาปณะหนึ่งไปด้วยก็หามิได้      แต่เราควรจะทำเหตุที่จะถือเอาทรัพย์ไปให้ได้  ครั้นคิดแล้วเขาจึงกราบทูลแด่พระราชา   ให้ตีกลองป่าวร้องไปในพระนคร   ให้ทานแก่มหาชนแล้วบวชเป็นดาบส เพราะเกิดความคิดขึ้นว่า   “การเกิดในภพใหม่    และการแตกทำลายของสรีระเป็นทุกข์  เรานั้นมีความเกิด   ความแก่   ความเจ็บไข้เป็นธรรมดา    จักแสวงหาพระนิพพาน  อันไม่แก่   ไม่ตาย   เป็นแดนเกษม   ไฉนหนอเราพึงไม่เยื่อใย  ไร้ความต้องการ ละทิ้งร่างกายเน่า       ซึ่งเต็มด้วยซากศพนานาชนิดนี้แล้วไปเสีย  ทางนั้นมีอยู่และจักมี  ทางนั้นไม่อาจเป็นเหตุหามิได้ เราจักแสวงหาทางนั้น   เพื่อหลุดพ้นจากภพให้ได้”



        สุเมธดาบสมองเห็นความสุขของสมณะที่เรียกว่าสมณสุข  8  ประการจึงได้บวชคือ “ไม่มีการหวงแหนทรัพย์และข้าวเปลือก    แสวงหาบิณฑบาตที่ไม่มีโทษ    บริโภคบิณฑบาตที่เย็น  ไม่มีกิเลสอันเป็นเหตุบีบคั้นชาวรัฐในเมื่อราชสกุลบีบคั้นชาวรัฐถือเอาทรัพย์ที่มีค่าหรือดีบุกและกหาปณะเป็นต้น   ปราศจากความกำหนัดด้วยอำนาจความพอใจในเครื่องอุปกรณ์ทั้งหลาย     ไม่กลัวโจรปล้น    ไม่ต้องคลุกคลีกับพระราชาและมหาอำมาตย์ของพระราชา    ไม่ถูกขัดขวางในทิศทั้งสี่”  



         วันหนึ่งสุเมธดาบสได้ พิจารณาเห็นเหตุที่เมื่อบุคคลปรารถนาความเป็นพระพุทธเจ้า ความปรารถนาที่ยิ่งใหญ่จะสำเร็จได้เพราะประชุมธรรม   8  ประการไว้ได้คือความเป็นมนุษย์    ความถึงพร้อมด้วยเพศ     เหตุ     การได้เห็นพระศาสดา     การได้บรรพชา    ความสมบูรณ์ด้วยคุณ     การกระทำอันยิ่งใหญ่    ความเป็นผู้ มีฉันทะ เมื่อดำริว่าตนเองมีความพร้อมในการตั้งความปรารถนาเป็นพระพุทธเจ้าเพราะมีความพร้อมด้วยธรรม  8 ประการ    จึงกระทำความปรารถนาอันยิ่งใหญ่เพื่อความเป็นพระพุทธเจ้าแล้วจึงนอนลงทอดกายเป็นสะพานเพื่อพระพุทธเจ้าจะได้ก้าวพระบาทผ่านไปโดยเท้าไม่เปื้อนโคลนตม  



ฝ่ายพระผู้มีพระภาคเจ้าทีปังกรเสด็จมาแล้วทรงยืนที่เบื้องศีรษะของสุเมธดาบส     ทรงลืมพระเนตรทั้งสองอันสมบูรณ์ด้วยประสาทมีวรรณ  5  ประการ    ประหนึ่งว่าเปิดสีหบัญชรแก้วมณี    ทรงเห็นสุเมธดาบสนอนอยู่เหนือหลังเปือกตม     จึงทรงดำริว่าดาบสนี้กระทำความปรารถนาอันยิ่งใหญ่เพื่อความเป็นพระพุทธเจ้าจึงได้นอนอยู่     ความปรารถนาของดาบสนี้จะสำเร็จหรือไม่หนอ        จึงทรงส่งอนาคตังสญาณ ใคร่ครวญอยู่ ทรงทราบว่าล่วงสี่อสงไขยยิ่งด้วยแสนกัปแต่กัปนี้ไป ดาบสนี้จักได้เป็นพระพุทธเจ้าพระนามว่าโคดม     ทั้งที่ทรงประทับยืนอยู่นั่นแหละ  ทรงพยากรณ์ในท่ามกลางบริษัทว่า   “ท่านทั้งหลายเห็นดาบสผู้มีตบะสูงผู้นี้ซึ่งนอนอยู่บนหลังเปือกตมหรือไม่  ดาบสนี้กระทำความปรารถนาอันยิ่งใหญ่เพื่อความเป็นพระพุทธเจ้า  จึงได้นอนอยู่   ความปรารถนาของดาบสนี้จักสำเร็จ       ด้วยว่าในที่สุดสี่อสงไขยยิ่งด้วยแสนกัปแต่กัปนี้ไปดาบสนี้จักได้เป็นพระพุทธเจ้าพระนามว่าโคดม,   ก็ในอัตภาพนั้น  พระนครนามว่ากบิลพัสดุ์จักเป็นที่อยู่อาศัยของเขา     พระเทวีพระนามว่ามายาจักเป็นพระมารดา  พระราชาพระนามว่าสุทโธทนะจักเป็นพระบิดา  พระเถระนามว่าอุปติสสะจักเป็นพระอัครสาวก พระเถระนามว่าโกลิตะจักเป็นทุติยสาวก    พระเถระนามว่าอานนท์จักเป็นพุทธอุปัฏฐาก    พระเถรีนามว่าเขมาจักเป็นอัครสาวิกา พระเถรีนามว่าอุบลวรรณาจักเป็นทุติยสาวิกา   ดาบสนี้มีญาณแก่กล้าแล้วจักออกมหาภิเนษกรมณ์   ตั้งความเพียรใหญ่  รับข้าวปายาสที่ควงไม้นิโครธแล้ว    บริโภคที่ริมฝั่งแม่น้ำเนรัญชราแล้วขึ้นสู่โพธิมัณฑ์  จักตรัสรู้พร้อมเฉพาะที่โคนต้นอัสสัตถพฤกษ์”



         การจะได้เป็นพระพุทธเจ้าแสดงว่าได้รับการพยากรณ์ไว้ก่อนแล้ว ไม่ว่าจะเป็นประเทศ บิดามารดาได้ถูกกำหนดไว้แล้ว การพยากรณ์อย่างนี้มีแต่พระพุทธเจ้าเท่านั้นจึงจะทำได้ เพราะทุกอย่างเกิดขึ้นจากอนาคตังสญาณหรือญาณมองเห็นอนาคต ท่านแสดงไว้ในขุททกนิกาย อปทานว่า  


“ก้อนดินที่ขว้างไปในท้องฟ้า ย่อมตกลงในแผ่นดินแน่นอนฉันใด   พระดำรัสของพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐทั้งหลายก็ฉันนั้นเหมืนกัน  ย่อมแน่นอนและเที่ยงตรง   พระพุทธเจ้าทั้งหลายไม่มีพระดำรัสอันไม่เป็นจริง”

.............................................

 

อ่านบทความทั้งหมดได้ที่ http://khunsamatha.com/

พุดคุยสนทนาธรรมในประเด็นต่างๆ กันได้ที่ห้องสนทนา  http://forums.212cafe.com/samatha/

[ปราชญ์ขยะ]

สุเมธดาบสคิดค้นพุทธการกธรรม

สุเมธดาบสเมื่อได้ฟังพยากรณ์ว่าจักได้เป็นพระพุทธเจ้าแน่นอน จึงใคร่ครวญถึงธรรมที่กระทำให้เป็นพระพุทธเจ้าจึงคิดว่า ธรรมอันกระทำให้เป็นพระพุทธเจ้าอยู่ที่ไหนหนอ อยู่เบื้องบนหรือเบื้องล่าง หรืออยู่ในทิศใหญ่และทิศน้อย เมื่อคิดค้นธรรมธาตุทั้งสิ้นไปโดยลำดับ ก็ได้เห็นทานบารมีข้อที่ 1 ที่พระโพธิสัตว์แต่เก่าก่อนทั้งหลาย ถือปฏิบัติเป็นประจำ จึงกล่าวสอนตนอย่างนี้ว่า ดูก่อนสุเมธบัณฑิต จำเดิมแต่นี้ไปท่านพึงบำเพ็ญทานบารมีข้อแรกให้บริบูรณ์ เหมือนอย่างว่า หม้อน้ำที่คว่ำไว้ย่อมคายน้ำออกหมด ไม่นำกลับเข้าไปฉันใด ท่านก็ฉันนั้นเหมือนกัน ไม่เหลียวแลทรัพย์ ยศ บุตรและภรรยาหรืออวัยวะน้อยใหญ่ ให้สิ่งที่เขาต้องการอยากได้ทั้งหมด แก่ยาจกผู้มาถึงกระทำมิให้มีส่วนเหลือ จักได้นั่งที่โคนต้นโพธิ์เป็นพระพุทธเจ้า ครั้นกล่าวสอนตนแล้ว จึงอธิษฐานทานบารมีข้อแรกกระทำให้มั่นแล้วท่านจึงกล่าวว่า

เอาเถอะเราจะเลือกเฟ้นธรรมที่กระทำให้เป็นพระพุทธเจ้า ทั้งทางโน้นและทางนี้ ทั้งเบื้องบนและเบื้องล่าง ทั้งสิบทิศตลอดถึงธรรมธาตุ

ครั้นเมื่อเราเลือกเฟ้นอยู่อย่างนั้น จึงได้เห็นทานบารมีข้อที่ 1 เป็นเส้นทางใหญ่ ที่ท่านผู้แสวงหาคุณใหญ่ในก่อนประพฤติตามคลองธรรมสืบกันมาแล้ว.

ท่านจงสมาทานบารมีข้อที่หนึ่งนี้ กระทำให้มั่นก่อน จงถึงความเป็นทานบารมี หากท่านปรารถนาจะบรรลุพระโพธิญาณ เปรียบเหมือนหม้อน้ำเต็มเปี่ยม ใครผู้ใดผู้หนึ่งคว่ำปากลง น้ำย่อมไหลออกหมด น้ำย่อมไม่ขังอยู่ในหม้อนั้น แม้ฉันใด ท่านก็ฉันนั้นเหมือนกัน เห็นยาจกไม่ว่าจะต่ำทราม สูงส่งและปานกลาง จงให้ทานให้หมด เหมือนหม้อน้ำที่เขาคว่ำปากลงไว้ฉะนั้น.

ลำดับนั้นเมื่อสุเมธดาบสนั้นคิดว่า ธรรมที่กระทำให้เป็น พระพุทธเจ้า จะไม่พึงมีประมาณเท่านี้เลย จึงใคร่ครวญให้ยิ่งขึ้นไปอีกก็ได้เห็นศีลบารมี จึงสอนตนว่า “ท่านจงสมาทานศีลบารมีข้อที่ 2 นี้ กระทำให้มั่นก่อน จงถึงความเป็นศีลบารมี หากท่านปรารถนาเพื่อจะบรรลุพระโพธิญาณ เปรียบเหมือนจามรีหางคล้องติดในที่ไหนก็ตาม ปลดขนหางออกไม่ได้ ก็ยอมตายในที่นั้น แม้ฉันใด ท่านจงบำเพ็ญศีลให้บริบูรณ์ในภูมิทั้ง 4 จงรักษาศีลไว้ทุกเมื่อ เหมือนจามรีรักษาขนหางฉันนั้นเถิด.

สุเมธดาบสใคร่ครวญต่อไปจึงได้เห็นเนกขัมมบารมีข้อที่ 3 ว่า “ท่านจงสมาทานเนกขัมมบารมีข้อที่ 3 นี้ กระทำให้มั่นก่อน จงถึงความเป็นเนกขัมมบารมี หากท่านปรารถนาจะบรรลุพระโพธิญาณ เปรียบเหมือนบุรุษอยู่มานานในเรือนจำ ลำบากเพราะความทุกข์ มิได้ทำความยินดีให้เกิดในเรือนจำนั้น แสวงหาความพ้นออกไปอย่างเดียวฉันใด ท่านจงเห็นภพทั้งปวงเหมือนเรือนจำ เป็นผู้มุ่งหน้าออกบวช เพื่อพ้นจากภพนั้นเถิด.

สุเมธดาบสใคร่ครวญต่อไปจึงได้เห็นปัญญาบารมีข้อที่ 4 และอธิษฐานว่า “ท่านจงสมาทานปัญญาบารมีข้อที่ 4 นี้ กระทำให้มั่นก่อน จงถึงความเป็นปัญญาบารมี ถ้าท่านปรารถนาจะบรรลุพระโพธิญาณ เหมือนภิกษุเมื่อขออยู่ ไม่เว้นตระกูลต่ำ สูง และปานกลาง ย่อมได้อาหารเป็นเครื่องยังชีพ ด้วยอาการอย่างนี้ แม้ฉันใด ท่านเมื่อไต่ถามชนผู้รู้อยู่ตลอดกาลทั้งปวง ถึงความเป็นปัญญาบารมี จักได้บรรลุพระสัมโพธิญาณฉะนั้นเหมือนกัน.

สุเมธดาบสใคร่ครวญต่อไปจึงได้เห็นวิริยบารมีข้อที่ 5 และอธิษฐานว่า “ท่านจงสมาทานวิริยบารมีข้อที่ 5 นี้ กระทำให้มั่นก่อน จงถึงความเป็นวิริยบารมี ถ้าท่านปรารถนาจะบรรลุพระโพธิญาณ เหมือนพญาราชสีห์มฤคราช เป็นผู้มีความเพียรไม่ย่อหย่อนในการนั่ง การยืน และการเดิน ประคองใจไว้ในกาลทุกเมื่อแม้ฉันใด ท่านก็ฉันนั้นเหมือนกัน จงประคองความเพียรไว้ให้มั่นตลอดทุกภพ ถึงความเป็นวิริยบารมีแล้ว จักบรรลุพระสัมโพธิญาณได้.

สุเมธดาบสใคร่ครวญต่อไปจึงได้เห็นขันติบารมีข้อที่ 6 และอธิษฐานว่า “ท่านจงสมาทานขันติบารมีข้อที่ 6 นี้ กระทำให้มั่นก่อน มีใจไม่ลังเลในขันติบารมีนั้น จักบรรลุพระสัมโพธิญาณ เหมือนอย่างว่าธรรมดาแผ่นดินย่อมอดกลั้นสิ่งทั้งปวง ที่เขาทิ้งลงสะอาดบ้าง ไม่สะอาดบ้าง ไม่กระทำการขัดเคือง เพราะการกระทำนั้นแม้ฉันใด แม้ท่าน ก็ฉันนั้นเหมือนกัน เป็นผู้อดทนต่อการนับถือและการดูหมิ่นของคนทั้งปวง ถึงความเป็นขันติบารมีแล้ว จักบรรลุพระสัมโพธิญาณได้.

สุเมธดาบสใคร่ครวญต่อไปจึงได้เห็นสัจจบารมีข้อที่ 7 และอธิษฐานว่า “ท่านจงสมาทานสัจจบารมีข้อที่ 7 นี้ กระทำให้มั่นก่อน มีคำพูดไม่เป็นสองในข้อนั้น จักบรรลุพระสัมโพธิญาณ เหมือนดาวประกายพรึกเป็นดุจคันชั่ง คือเที่ยงตรงในโลกพร้อมทั้งเทวโลก ไม่ว่าในสมัย ฤดู หรือปีก็ตาม ย่อมไม่โคจรและเวียนออกนอกวิถีโคจร แม้ฉันใด แม้ท่าน ก็ฉันนั้นเหมือนกัน ไม่ออกไปนอกทางสัจจะทั้งหลาย ถึงความเป็นสัจจบารมีแล้ว จักบรรลุพระสัมโพธิญาณได้

สุเมธดาบสใคร่ครวญต่อไปจึงได้เห็นอธิษฐานบารมีข้อที่ 8 และอธิษฐานว่า “ท่านจงสมาทานอธิษฐานบารมีข้อที่ 8 นี้ กระทำให้มั่น ก่อน ท่านจงเป็นผู้ไม่หวั่นไหวในอธิษฐานบารมีนั้น จักบรรลุพระสัมโพธิญาณ เหมือนภูเขาหินไม่หวั่นไหว คงตั้งอยู่ตามเดิม ไม่สะเทือนเพราะลมแรงกล้า คงตั้งอยู่ในที่ของตนเอง แม้ฉันใด แม้ท่านก็ฉันนั้นเหมือนกัน จงเป็นผู้ไม่หวั่นไหวในอธิษฐาน ในกาลทั้งปวง ถึงความเป็นอธิษฐานบารมีแล้ว จักบรรลุพระสัมโพธิญาณได้.

สุเมธดาบสใคร่ครวญต่อไปจึงได้เห็นเมตตาบารมีข้อที่ 9 และอธิษฐานว่า “ท่านจงสมาทานเมตตาบารมีข้อที่ 9 นี้ กระทำให้มั่นก่อน จงเป็นผู้ไม่มีใครเสมอเหมือนด้วยเมตตา ถ้าท่านปรารถนาเพื่อจะบรรลุพระโพธิญาณ เหมือนน้ำย่อมแผ่ความเย็นไปให้คนดีและคนเลวโดยเสมอกัน ชะล้างมลทินคือธุลีออกได้ แม้ฉันใด แม้ท่าน ก็ฉันนั้นเหมือนกัน จงเจริญเมตตาให้สม่ำเสมอในชนที่เกื้อกูลและไม่เกื้อกูล ท่านถึงความเป็นเมตตาบารมีแล้วจักบรรลุพระสัมโพธิญาณได้.

สุเมธดาบสใคร่ครวญต่อไปจึงได้เห็นอุเบกขาบารมีข้อที่ 10 และอธิษฐานว่า “ท่านจงสมาทานอุเบกขาบารมีข้อที่ 10 นี้ กระทำให้มั่น ก่อน ท่านเป็นผู้มั่นคงประดุจตราชู จักบรรลุพระสัมโพธิญาณ เหมือนแผ่นดินย่อมวางเฉย ในของไม่สะอาดและของสะอาดที่คนทิ้งลง เว้นจากความโกรธและความยินดีทั้งสองนั้นฉันใด แม้ท่าน ก็ฉันนั้นเหมือนกัน จงเป็นประดุจตราชั่งในสุขและทุกข์ในกาลทุกเมื่อ ถึงความเป็นอุเบกขาบารมีแล้ว จักบรรลุพระสัมโพธิญาณได้.

[ปราชญ์ขยะ]

เมื่อเริ่มบำเพ็ญบารมีก็เริ่มเป็นพระโพธิสัตว์

เมื่อสุเมธดาบสคิดค้นหาวิธีการที่จะเป็นพระพุทธเจ้า และได้เห็นบารมีธรรม 10 ประการที่จะทำให้เป็นพระพุทธเจ้า จากนั้นได้เกิดอีกหลายแสนชาติเพื่อบำเพ็ญบารมี ช่วงนั้นเรียกว่าพระโพธิสัตว์

ในอรรถกถาวิสุทธชนวิลาสินี ได้พรรณาความต่อไปว่าพระโพธิสัตว์ของเราทั้งหลาย ได้กระทำอธิการไว้ในสำนักของพระพุทธเจ้า 24 พระองค์ มีพระทีปังกรเป็นต้นมาตลอดสี่อสงไขยยิ่งด้วยแสนกัป. จากนั้นจึงทรงบำเพ็ญพุทธการกธรรมมีความเป็นผู้มีทานบารมีเป็นต้น ที่พระโพธิสัตว์นี้ประมวลธรรม 8 ประการนี้ที่ว่า

อภินิหารคือความปรารถนาอย่างจริงจัง ย่อมสำเร็จเพราะประมวลธรรม 8 ประการเข้าไว้คือ “ความเป็นมนุษย์ ความสมบูรณ์ด้วยเพศ ( ชาย) เหตุ (ที่จะได้บรรลุพระอรหัต) ได้พบเห็นพระศาสดา ได้บรรพชา สมบูรณ์ด้วยคุณ(คือได้อภิญญาและสมาบัติ) การกระทำอันยิ่ง (สละชีวิตถวายพระพุทธเจ้า) ความเป็นผู้มีฉันทะ (อุตสาหะพากเพียรมาก)”

จากนั้นได้กระทำอภินิหารไว้ที่บาทมูลของพระทีปังกร แล้วกระทำความอุตสาหะว่า เอาเถอะ เราจะค้นหาธรรม อันกระทำความเป็นพระพุทธเจ้าทั่วทุกด้าน ซึ่งได้เห็นแล้วว่า ครั้งนั้นเราค้นหาอยู่ก็ได้พบเห็นทานบารมีข้อแรกบำเพ็ญมาจนกระทั่งอัตภาพเป็นพระเวสสันดร และเมื่อดำเนินมาก็ดำเนินมาเพราะได้ประสบอานิสงส์ของพระโพธิสัตว์ผู้ที่ได้กระทำอภินิหารไว้ ซึ่งท่านพรรณนาไว้ว่า

นรชนผู้สมบูรณ์ด้วยองค์คุณทุกประการ ผู้เที่ยงต่อพระโพธิญาณอย่างนี้ ท่องเที่ยวไปตลอดกาลนานแท้ด้วยร้อยโกฏิกัปจะไม่เกิดในอเวจีมหานรก และในโลกันตรนรกก็เช่นกัน

แม้เมื่อเกิดในทุคติ จะไม่เกิดเป็นนิชฌามตัณหิกเปรต ขุปปิปาสาเปรต และกาลกัญชิการ ไม่เป็นสัตว์ตัวเล็ก ๆ เมื่อเกิดในมนุษย์ก็จะไม่เป็นคนตาบอดแต่กำเนิด ไม่เป็นคนหูหนวก ไม่เป็นคนใบ้ ไม่เกิดเป็นสตรี ไม่เป็นอุภโตพยัญชนกะและกะเทย

นรชนผู้เที่ยงต่อพระโพธิญาณจะไม่ติดพันในสิ่งใด พ้นจากอนันตริยกรรม เป็นผู้มีโคจรสะอาดในที่ทุกสถาน การบำเพ็ญบารมี อุปบารมี และปรมัตถบารมี ให้บริบูรณ์นั้นใช้เวลานานมาก เฉพาะแต่ทานบารมีอย่างเดียวก็หลายชาติเช่นเมื่อครั้งถือกำเนิดเป็นพราหมณ์ชื่อว่าอกิตติ เป็นพราหมณ์ชื่อ สังขะ เป็นพระเจ้าธนัญชัย เป็นพระเจ้ามหาสุทัสสนะ เป็นมหาโควินทะ เป็นพระเจ้านิมิมหาราช เป็นพระจันทกุมาร เป็นวิสัยหเศรษฐี เป็นพระเจ้าสีวิราช กาลเป็นพระเวสสันดรราชา เป็นสสบัณฑิต เรื่องทั้งหมดมีปรากฎในขุททกนิกาย จริยาปิฎก (เล่มที่ 33) ส่วนบารมีอื่นๆยังมีอีกมากแทรกอยู่ในพระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย

[ปราชญ์ขยะ]

สรุปว่าการจะสำเร็จเป็นพระพุทธเจ้าได้หรือไม่อยู่ที่ธรรมสโมธาน 8 ประการบริบูรณ์คือความเป็นมนุษย์ ความสมบูรณ์ด้วยเพศ ( ชาย) เหตุ (ที่จะได้บรรลุพระอรหัต) ได้พบเห็นพระศาสดา ได้บรรพชา สมบูรณ์ด้วยคุณ(คือได้อภิญญาและสมาบัติ) การกระทำอันยิ่ง (สละชีวิตถวายพระพุทธเจ้า) ความเป็นผู้มีฉันทะ (อุตสาหะพากเพียรมาก) และบำเพ็ญพุทธการกธรรม 10 คือ ทานบารมี สีลบารมี เนกขัมมบารมี ปัญญาบารมี วิริยะบารมี ขันติบารมี สัจจบารมี อธิษฐานบารมี เมตตาบารมี และอเบกขาบารมี

การบำเพ็ญพุทธการกธรรมหรือบำเพ็ญบารมีธรรมเพื่อความเป็นพระพุทธเจ้า จึงมิใช่เรื่องบังเอิญ แต่เป็นการตั้งอธิษฐานจิตแล้วสมาทานเพื่อจะดำเนินไปสู่ความสำเร็จให้ได้ แม้จะเกิดตายหลายแสนชาติ ก็ดำเนินไปเพื่อวัตถุประสงค์เดียวคือความเป็นพระพุทธเจ้า การที่เราชาวพุทธได้ศึกษาธรรมของพระพุทธเจ้า ก็เพราะการสั่งสมบารมีของพระองค์นั่นเอง

[ปราชญ์ขยะ]

ขอกราบขอบพระคุณ พระมหาบุญไทย ปุญญมโน ผู้เรียบเรียง

[กฤชนพ]

อนุโมทนา