คำนี้มีที่มา "ขึ้นคาน"
"ขึ้นคาน"
ครั้งอดีต วิถีไทยใกล้ชิดแม่น้ำลำคลอง บ้านเรือนส่วนใหญ่หันหน้าหาสายน้ำ มีเรือเป็นพาหนะสำคัญพาสัญจรไปมา ครั้นเมื่อใช้นานเข้าเรือมีอันเกิดชำรุดเสียหายต้องซ่อม ยามจะซ่อมต้องยกขึ้นมาบนบกซึ่งทำที่รับเรือรอไว้แล้ว ที่รับเรือนั้นเรียกว่า "คาน" อาศัยอรรถาธิบายจากขุนวิจิตรมาตรา ปราชญ์ภาษาไทย ท่านว่า สำนวน "ขึ้นคาน" มาจากเรียกเรือที่ยกขึ้นพาดไว้บนคานเพื่อซ่อมรอยรั่ว ยาชัน ทาน้ำมันใหม่ ในตอนนั้นเรือใช้ประโยชน์ไม่ได้ ค้างเติ่งอยู่บนคาน เรียกว่าขึ้นคาน ต่อมาจึงนำคำว่า ขึ้นคาน เป็นสำนวนเรียกสตรีผู้ถึงวัยมีลูกมีผัวแล้วแต่ยังเล่นเนื้อเล่นตัว ไม่ยอมตกร่องปล่องชิ้นมีคู่เสียที จึงถูกนำไปเปรียบเทียบกับเรือ
ถ้าเรือรั่วหรือชำรุดเสียหาย เจ้าของนำขึ้นมาซ่อมบนบก ก็ต้องทำคานสำหรับรองเรือไว้ เรือที่ขึ้นคานจึงอยู่ห่างน้ำ เมื่อเรือห่างน้ำก็เหมือนเสือห่างป่า จะมีคุณค่าอันใด คนไทยแต่โบราณจึงนำเอาคำว่าขึ้นคานมานิยามหญิงที่ยังไม่แต่งงานจนล่วงเลยวัยสาวไปแล้ว
ความเห็น (5)
dddddddddddddd
what!!! ขอแสดงความคิดเห็นในเชิงบวกนะคะ
การแต่งงานเป็นการสร้างครอบครัว สร้างผลผลิตคือบุคลากรที่ดีให้กับสังคมและมนุษย์โลกต่อไป แต่ทำอย่างไรได้หละ การแต่งงานขึ้นอยู่กับหลายๆ สิ่ง ผู้หญิงหลายคนรอคอยความรัก รอชายที่มีความรักและยินดีจะแต่งงานด้วย ถ้าไม่ใช่คู่กันแล้วย่อมแคล้วคลาดกันอยู่ดี ทางที่ดีผู้หญิงที่ขึ้นคานทั้งหลายควรทำตนให้เป็นคนดี ไม่ทำสิ่งที่ผิดธรรมชาติ ทำจิตใจให้สงบ ปฏิบัติอยู่ในศีลธรรมอันดีตามหลักศาสนาที่ตนนับถือ ทำบุญไว้มาก ๆ เพราะอีกไม่นานก็ต้องตายจากโลกนี้ไป จะเอาความดี หรือความชั่วติดตัวไปหละ เราเลือกได้ไม่ใช่หรือ ???
สวัสดีค่ะอาจารย์
- น้องซิลเวียมาเรียนรู้นิยามคำดังกล่าวค่ะ..คิดว่าดีค่ะที่ได้รู้ที่มาที่ไปของสำนวนนี้
- ขอบคุณค่ะ
เค้าอธิบายที่มาของสำนวนเฉย ๆ จ้ะ ป้า คห ๒
ธนภรณ์ ทิมกล่ำ2.2
ดูจากคำว่า"ขึ้นคาน"แล้ว มีความสุขจังเลยค่ะ หนูอยากจองไว้จังเลย ขอคานทองด้ยนะคะหนูจะไม่ลงมาเลย หนูว่าการมีครอบครัวไม่ใช่เรื่องสำคัญสำหรับหนูเลย อยู่คนเดียวดูแลพ่อแม่เลี้ยงท่านดีกว่าค่ะ ถ้ามีครอบครัวก็ต้องมีภาระหลายเรื่อง หนูขออยู่กับแม่ดีกว่าค่ะ