เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา (21-22 ตุลาคม 2552) ผมได้เข้ารับการอบรมหลักสูตร “การจัดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนากระบวนการคิด” ที่จัดโดยมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เป็นรุ่นที่ 14 แล้ว หลักสูตรนี้ผมไปกับทีมงานของผมในระดับ Instructor อีก 1 คน เพื่อช่วยกันนำเอาเทคนิควิธีการมาใช้ในการอบรมพนักงานต่อไป และก็ไม่ผิดหวัง ตลอด 2 วันที่อยู่ในบรรยากาศผมรู้สึกทั้งสนุกสนานและได้ความรู้ไปพร้อมๆกัน และยังได้จุดประกายแนวคิดเชื่อมโยงเพื่อนำไปประยุกต์ใช้กับงานของตัวเองด้วย เราได้เรียนรู้จากวิทยากรระดับด็อกเตอร์ด้านการสอนทั้งนั้น คือเป็นทั้งผู้เชี่ยวชาญทั้งด้านเนื้อหาและการสอน ประกอบไปด้วย

1. รศ. ดร. นวลจิตต์  เชาวกีรติพงศ์
2. อ. ดร. สุวรรณี  ยหะกร
3. อ. ดร. อภิรักษณ์  อนะมาน

ลักษณะการสอนของจะเป็นแบบ Teamwork เหมือนกับเป็นพิธีกรร่วม มีลูกล่อลูกชน รับมุกกันอยู่ตลอดเวลา ธีมหลักของการฝึกอบรมจะเป็นเนื้อหาเกี่ยวกับการคิด คือก่อนที่จะสอนให้ผู้อื่น เราก็ต้องมีความรู้เสียก่อน นั่นคือวันแรกจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับการฝึกคิด และวันที่สองก็จะเป็นเรื่องเกี่ยวกับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อนำไปสอน ให้บรรลุวัตถุประสงค์

จากเนื้อหาด้านการคิดผมได้มีความรู้ความเข้าใจในมุมกว้างขึ้นเกี่ยวกับความหมายของการคิดในมุมมองต่างๆ ซึ่งรวมเรียกว่า “วิทยาการด้านการคิด” ซึ่งเมื่อก่อนผมเข้าใจว่าการคิดคือทักษะเท่านั้น แต่ในระบบของวิทยาการด้านการคิดแล้ว จะประกอบด้วยองค์ความรู้ด้านการคิดอยู่ 6 มิติหลักใหญ่ๆ คือ

- ข้อมูลหรือเนื้อหาที่ใช้คิด

- คุณสมบัติที่เอื้ออำนวนต่อการคิด

- ทักษะการคิด

- ลักษณะการคิด

- กระบวนการคิด

- การควบคุมและการประเมินความคิด (META-COGNITION)

ตลอดการอบรมทั้ง 2 วัน ผมคิดว่า เราได้รับ KUSA (Knowledge / Understand / Skill / Attitude) เพื่อเป็นแนวทางอย่างคร่าวๆ เพื่อนำไปเรียนรู้ด้วยตัวเองต่อไป ผมมีตัวอย่าง KUSA บางส่วนที่ผมได้รับจากการอบรมในวันนั้นมาเล่าให้ฟังดังนี้

KU : Knowledge/Understand

- มีความรู้ความเข้าใจในองค์ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับวิทยาการด้านการคิดทั้ง 6 มิติ ชัดเจนขึ้น

- มองภาพรวมของ การออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อให้ผู้เรียนเกิด KUSA ในวิทยาการด้านการคิดทั้ง 6 มิติ ได้อย่างครอบคลุม ทั้งการตั้งวัตถุประสงค์ วิธีการสอน การวัดและประเมินผลให้บรรลุวัตถุประสงค์

- จุดประกายเชื่อมโยงความรู้ เรื่องการใช้สื่อการสอนที่หลากหลาย มาประยุกต์ใช้ในการสอน เช่น การใช้ เพลง  Clip VDO เหตุการณ์สิ่งแวดล้อม รอบตัวทุกอย่าง ตามแต่บริบทจะเอื้ออำนวย

S : Skill

- มีการฝึกการคิดทั้งที่เป็น ทักษะการคิด ลักษณะการคิด และการบูรณาการตามกระบวนการคิด

- เมื่อเรามี Skill ในองค์ความรู้ด้านการคิดเพียงพอแล้ว เรายังได้รับการฝึกให้ออกแบบกิจกรรมเพื่อให้ผู้เรียนได้แสดงศักภาพด้านการคิดตามวัตถุประสงค์ที่ต้องการ โดยก่อนหน้านั้น การตั้งวัตถุประสงค์ที่เป็นวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมผมก็คิดว่าสุดยอดแล้ว พอมาได้ฝึกให้ตั้งวัตถุประสงค์ด้านการคิดเข้าไปด้วย ทำให้ผมรู้สึกถึงการพัฒนาระบบการเรียนการสอนไปอีกขั้น่

A : Attitude

- การอบรมใน 2 วันนั้น ทำให้ผมมีใจรักอาชีพครูขึ้นอีกมาก เกิดความรู้สึกที่อยากจะให้ผู้เรียนได้มี KUSA ในวิทยาการด้านการคิดทั้ง 6 มิติ และประสบผลสำเร็จในการเรียนรู้

- ได้เห็นเทคนิค วิธีการสอนของคนระดับดอกเตอร์ ที่เป็นครูจริงๆ ทำให้เกิดแรงบันดาลใจอยากจะเอาอย่างดำเนินตามรอยท่านบ้าง แต่ผมคิดว่าผมจะยังคงรักษาสไตล์การสอนของผมไว้ แต่จะใช้เทคนิค/แทคติกวิธีการมาเสริมและพัฒนา ให้ดีขึ้น ตามแนวทางของวงจรโนนะคะคือ คุย คิด คลิก คลำ ต่อไป

KUSA ของการอบรมที่ได้รับมาถึงแม้ว่าจะไม่ครบถ้วนทุกมิติ และเนื้อหา และก็เพียงพอที่จะเป็นแนวทางเบื้องต้นในการจุดประกายเรียนรู้ได้ต่อไป