ตามนัยภาษาไทย วันศารท  ก็คือ  วันทำบุญตามประเพณีประจำปีเพื่อญาติผู้ล่วงลับไปแล้ว ซึ่งอาจจำแนกตามท้องถิ่นหรือกลุ่มชนได้หลายประเภท เช่น วันศารทจีน วันศารทไทย วันศารทเดือนสิบ  ... เป็นต้น

คำว่า ศารท เป็นสันสกฤต ถ้าจะเขียนเป็นบาลีก็จะได้ว่า่ สรทะ รากศัพท์และความหมายก็ไม่แตกต่างกัน... ซึ่งคำว่า ศารท หรือ สรทะ นี้มีนัยการใช้หลายความหมาย เช่น บางครั้งหมายถึงฤดูใบไม้ร่วง เป็นต้น... แต่ผู้เขียนจะละนัยอื่นไว้ จะเล่าความหมายตามนัยวันทำบุญเพื่อผู้ตายเท่านั้น...

คำว่า สรทะ มาจาก สา + รมะ 

สา ก็คือ สุนัข นั่นเอง (แต่คำว่า สา คนไทยไม่คุ้นเคยเหมือนกับคำว่า สุนัข ... สา หรือ สุนัข มาจากรากศัพท์ว่า สุ แปลว่า ฟัง นั่นคือ สัตว์ที่คอยสำเนียกฟังเสียง หรือคอยฟังคำสั่งคนที่เป็นเจ้าของ.... สา สุนโข สุนกฺโข สุโน สุโณ โสโน โสโณ ฯลฯ ศัพท์พวกนี้เรียกกันว่า ศัพท์อนุพันธ์ คือคำศัพท์ที่เกี่ยวเนื่องกัน โดยมีความหมายว่า หมา เหมือนกัน)

รมะ รากศัพท์แปลว่า ยินดี (แปลง ม.ม้า เป็น ท.ทหาร จึงได้ว่า รทะ )

สา + รมะ = สรทะ ... จึงอาจแปลว่า หมา + ยินดี

นั่นคือ วันสรทะ หรือ วันศารท ก็อาจแปลได้ว่า วันเป็นที่ยินดีแห่งหมา หรือ วันที่หมาชอบใจ ก็ได้

ขยายความว่า ใน วันศารท จะมีของทำบุุญเหลือเยอะแยะกินไม่หมดก็จำเป็นต้องเททิ้ง.. และส่วนที่เอาไปอุทิศให้ผู้ตายนั้น ญาติผู้ตายก็เที่ยววางไว้ ตามในวัดบ้าง หน้าวัดบ้าง ป่าช้าบ้าง หรือตามสามแยก สี่่แยกบ้าง... ซึ่งของที่เททิ้งและอุทิศเพื่อผู้ตายเหล่านี้ ย่อมตกเป็นอาหารของหมานั่นเอง ดังนั้น หมาจึงมีความยินดียิ่งนักสำหรับวันนี้... ประมาณนี้

............

อีกนัยหนึ่ง บางท่านบอกว่า สา + อรทะ  = สรทะ

สา แปลว่า หมา

อรทะ แปลว่า ไม่ยินดี  (อะ  แปลว่า ไม่ , รทะ แปลว่า ยินดี )

ดังนั้น สรทะ จึงแปลว่า ไม่เป็นที่ยินดีแห่งหมา

นัยนี้อาจอธิบายตรงข้ามกับนัยก่อน กล่าวคือ เมื่อถึงวันศราท (สรทะ) ของเหลือจากทำบุญและของที่วางไว้เพื่ออุทิศต่อผู้ตายตามที่ต่างๆ นั้น หมากินอย่างไรก็ไม่หมด ทำให้หมาเบื่อการกิน ทำให้รู้สึกอึดอัดเพราะกินไปมากเกินไป... ประมาณนั้น

............

สรุปได้ว่า วันศารท อาจแปลได้ ๒ นัย กล่าวคือ

• วันเป็นที่ยินดีแห่งหมา หรือ วันหมาชอบใจ
• วันไม่เป็นที่ยินดีแห่งหมา หรือ วันหมาเบื่อ

ใครชอบใจความหมายใดก็ได้ เพราะเป็นการมองต่างมุม...