ตามที่เคยเขียนเล่าถึงความประทับใจเมื่อครั้งร่วมทีมไปกับคุณเอื้อในงานอบรมการจัดการความรู้ที่ร.พ.กรุงเทพภูเก็ต ในประเด็นที่ใกล้เคียงกับที่ท่านอ.หมอวิจารณ์เล่าไว้เป็นส่วนหนึ่งของบันทึก เรียนรู้จากการเป็นกรรมการตัดสินรางวัล (5) คิดว่าคุณหมอก้อง คงอ่านพบในบล็อกว่าเราประทับใจ จึงส่งไฟล์ที่ตีพิมพ์งานเรื่องนี้ใน International Journal of Disaster Medicine มาให้เมื่อไม่นานนี้เองค่ะ อ่านแล้วได้อะไรดีๆในรายละเอียดที่อยากเอามาเล่าต่อ เป็นความรู้ที่ได้จากการเก็บข้อมูลจริงที่คงไม่มีทางจะหาได้ที่ไหน (และหวังว่าจะไม่เกิด scenario นี้อีก) เป็นความรู้เกี่ยวกับเชื้อแบคทีเรียในแผลที่ค่อนข้างต่างจากความรู้ทั่วๆไปที่พวกเราในแวดวงการแพทย์เคยรู้กันมา

ที่เห็นชัดๆก็คือ แผลเปิดต่างๆที่เกิดในเหตุการณ์คลื่นยักษ์ Tsunami นั้นเมื่อเพาะเชื้อแล้วพบว่าไม่ใช่การติดเชื้อในกลุ่ม Gram positive cocci แต่เป็น Gram negative bacilli ซึ่งปรากฎว่าน่าจะมาจากการที่มีการปนเปื้อนของท่อน้ำทิ้งจากโรงแรมที่อยู่ตามริมหาดในพื้นที่ นอกจากนั้นเชื้อเหล่านี้ยังมีลักษณะการไวต่อยาต่างจากเชื้อเดียวกันที่พบก่อนหน้าเกิดเหตุการณ์นี้ (คุณหมอก้องเกียรติ นำลักษณะความไวต่อยาฆ่าเชื้อมาเทียบกัน)

อีกเรื่องที่แปลกไปจากที่เคยรู้มาก็คือ แผลเปิดที่มีเชื้อพวกนี้นั้น บางแผลใหญ่มากต้องทำการเย็บแผล แต่เนื่องจากแผลพวกนี้โดนน้ำทะเลที่มีความเข้มข้นของเกลือสูงซึ่งไปทำให้เชื้อกลุ่มหนึ่งที่เป็นพวก Anaerobe ซึ่งยังคงค้างอยู่ในแผลแม้จะทำความสะอาดอย่างดีแล้วก่อนเย็บแผลในขั้นแรก กลับเติบโตได้อย่างรวดเร็ว เกิดเป็นเนื้อเน่าตายและติดเชื้อมากขึ้น ต้องให้ยาฆ่าเชื้อในกลุ่มที่ครอบคลุมเชื้อในกลุ่ม Gram negative anaerobic bacilli ไปด้วยและควรเปิดแผลไว้โดยคอยทำความสะอาดและตัดเศษเนื้อที่เน่าตายออก จนกระทั่งแผลดูไม่มีการติดเชื้อจริงๆจึงจะเย็บปิดแผลได้อย่างปลอดภัย

อย่างที่เคยเล่าไว้แล้วว่า เป็นเพราะการตัดสินใจในจังหวะที่ถูกต้อง คือให้ทำการเพาะเชื้อและตรวจสอบความไวต่อยาไปด้วยในทันทีของคุณหมอก้องเกียรติ แม้จะให้การรักษาเบื้องต้นตามทฤษฎีที่รู้ๆกันอยู่แล้ว ทำให้ได้รู้ว่าการติดเชื้อที่เห็นนั้นไม่ใช่เชื้อแบบที่คิด และสามารถเลือกยาได้ถูกต้องทันท่วงที คิดดูว่าท่ามกลางความวุ่นวายและการตัดสินใจเฉพาะหน้ามากมาย สิ่งเล็กๆน้อยๆที่เพิ่มขั้นตอนขึ้นมาเช่นนี้น่าจะถูกมองข้ามไปอย่างง่ายดาย แต่เพราะความมีสติปัญญาของคุณหมอนั่นเองที่ทำให้สามารถช่วยชีวิตคนได้อีกมากมายจากการติดเชื้อในกระแสเลือด และยังเป็นข้อมูลการเพาะเชื้อแบคทีเรียที่ unique มากไม่มีทางหาได้อีกแล้วจากที่ไหน เท่าที่มีรายงานจาก Switzerland, Sweden หรืออื่นๆจะไม่ใช่ primary evidence อย่างที่รายงานใน paper นี้

ต้องขอแสดงความชื่นชมกับสติปัญญาและแรงกายแรงใจที่คุณหมอก้องเกียรติ เกษเพชรทำให้เกิดงานชิ้นนี้ซึ่งเป็นความรู้ใหม่และเป็น lesson learned ที่สามารถนำไปปรับใช้ต่อไปได้หากเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันใดๆ เป็นข้อคิดด้วยว่าอย่าเชื่อทฤษฎีเพียงอย่างเดียว ต้องเชื่อ instinct ด้วย 

เหนืออื่นใด ขออนุโมทนากับบุญกุศลที่คุณหมอและทีมงานได้ช่วยชีวิตผู้คนมากมายในเหตุการณ์ครั้งนั้นด้วย