...
เป็นที่ทราบกันดีว่า
การล้างมือด้วยสบู่เป็นวิธีที่ช่วยลดการแพร่โรคติดเชื้อในโรงพยาบาลได้ดีที่สุดวิธีหนึ่ง
นอกจากนั้นการล้างมือยังช่วยลดการแพร่โรคติดต่อระบบทางเดินหายใจได้มากมาย
เช่น โรคหวัด ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ หวัดลงกระเพาะฯ หรือลำไส้ (viral
gastroenteritis) ฯลฯ และลดโอกาสติดพยาธิ เช่น หลังเล่นกับน้องหมา
น้องแมว ฯลฯ โดยเฉพาะคนที่ท้อง(ตั้งครรภ์)ต้องล้างมือให้ดี
เนื่องจากพยาธิหมา-แมว (toxoplasmosis) อาจทำให้แท้งลูกได้
...
ทีนี้จุดอ่อนของการล้างมือมีตรงไหนบ้าง
กรมอนามัยได้จัดทำหนังสือเรื่อง "เด็กไทยทำได้
ในโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ"
เพื่อกำจัดจุดอ่อนของการล้างมือแล้วยังไม่สะอาด
กล่าวกันว่า
การล้างมือแบบ "มืออาชีพ" หรือ "มือโปรฯ (professional = มืออาชีพ)"
นั้น เพียงแค่มองก็รู้แล้วว่า ใครโปรฯ ใครไม่โปรฯ
...
ยิ่งถ้าเป็นพยาบาล หมอ หรือหมอฟันแล้ว...
ถ้าให้ล้างมือจะรู้ได้ทันทีเลยว่า หมอคนไหนเป็นตัวจริง
หมอคนไหนเป็นตัวปลอม
ต่อไปจะขอนำการล้างมือแบบมือโปรฯ
มาเล่าสู่กันฟังครับ
...
ภาพที่ 1 >
บริเวณที่มักจะยังหลงเหลือเชื้อโรคหลังการล้างมือแบบธรรมดาๆ
- การล้างมือด้วยสบู่แบบธรรมดาๆ
มักจะถูบริเวณปลายนิ้วมือ ง่ามนิ้วมือ(โคนนิ้วมือ) ร่องลายมือ
โคนนิ้วหัวแม่มือ และหลังมือได้ไม่หมด
- การล้างมือแบบ "ไม่ธรรมดา"
หรือล้างแบบ "มืออาชีพ(มือโปรฯ / professional = มืออาชีพ)"
จึงจะสะอาดจริง
...
ภาพที่ 2 > วิธีล้างมือแบบ "ไม่ธรรมดา"
...
ภาพที่ 3 > วิธีล้างมือแบบ "ไม่ธรรมดา"
- โปรดสังเกตว่า
การล้างมือแบบมืออาชีพ มือโปรฯ หรือการล้างแบบ "ไม่ธรรมดา"
จะเน้นการกำจัดจุดอ่อน หรือบริเวณที่ล้างมือไม่ค่อยหมด เช่น
ปลายนิ้วมือ หลังมือ โคนนิ้วหัวแม่มือ ร่องลายนิ้วมือ ฯลฯ
...
ทีนี้ข้อควรระวังของการล้างมือที่สำคัญมีอะไรบ้าง
คำตอบได้แก่
(1). ฝึกล้างอย่างเป็นระบบ
- การล้างมืออย่างเป็นระบบ
(systematic) ให้ครบทุกขั้นตอนทั้ง 7
ขั้นตอนข้างต้นจะช่วยให้ล้างได้ครบทุกส่วน (completeness /
thoroughness คล้ายๆ กับการแปรงฟันให้ถูกวิธี)
...
(2). ใช้สบู่
- การล้างมือให้ถูกวิธีจำเป็นต้องใช้สบู่
เพื่อช่วยกำจัดคราบไขมันจากต่อมไขมัน เศษผิวหนัง
และสิ่งสกปรกออก
...
- จะใช้สบู่อะไรก็ได้
แต่ถ้าจะให้ดี... ควรเป็นสบู่เหลวหรือสบู่แห้งที่ไม่แช่น้ำ
สบู่ที่แช่น้ำหรือมีน้ำขังอาจเป็นแหล่งเพาะเชื้อโรคได้
จึงควรวางสบู่ให้น้ำไหลออก หรือ "สะเด็ด" น้ำออกได้
และควรวางไว้ในที่ที่มีการระบายอากาศดี
เพื่อให้สบู่มีโอกาสแห้งบ้าง
- สบู่ยาหรือสบู่ผสมยาฆ่าเชื้อไม่ได้ช่วยให้การล้างมือสะอาดขึ้น
ทว่า... เวลาล้างมือที่นานพอมีความสำคัญมากกว่า
...
(3). ล้างก๊อก
- ถ้าล้างมืออย่างเดียวโดยไม่ล้างก๊อกน้ำ...
เชื้อโรคอาจจะไปสะสม หรือหลบซ่อนอยู่ที่ก๊อกน้ำ
และกลับมาติดมือหลังล้างมือเสร็จอีกต่อหนึ่ง
...
(4). ล้างก่อน
- ล้างมือก่อนกินอาหาร
ก่อนดื่มน้ำ ก่อนทำกับข้าวหรือเตรียมอาหาร
โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้ามีคนที่มีภูมิต้านทานต่ำอยู่ที่บ้าน เช่น
คนสูงอายุ(เกิน 60 ปี) เด็กอายุน้อยกว่า 1 ปี คนที่ปลูกถ่ายอวัยวะ
คนไข้มะเร็ง คนไข้เอดส์ ฯลฯ
...
- ถ้าออกไปนอกบ้าน...
พวกเราอาจจะติดเชื้อ เช่น เสมหะคนเป็นหวัดอาจจะติดที่ลูกบิดประตู
บันไดรถเมล์ ฯลฯ และอาจพาเชื้อเข้าบ้าน
- ทางที่ดีคือ
ล้างมือด้วยสบู่ก่อนเข้าบ้านทุกครั้ง
...
- ถ้าชอบอ่านหนังสือ
หรือหนังสือพิมพ์... จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องล้างมือก่อนกินอาหาร
หรือดื่มน้ำ เพื่อลดการได้รับโลหะหนัก เช่น ตะกั่ว ฯลฯ
ในหมึกพิมพ์
...
(5). ล้างหลัง
- ล้างมือด้วยสบู่หลังออกจากห้องน้ำหรือห้องส้วมทุกครั้ง
เพื่อลดการแพร่เชื้อโรคทางเดินอาหาร
...
- ถ้าเป็นหวัด ไข้หวัด
หรือไข้หวัดใหญ่... พวกเรามีส่วนช่วยชาติได้
โดยการล้างมือด้วยสบู่หลังไอ จาม หรือเขี่ยจมูก(เวลาคันจมูก)ทุกครั้ง
เพื่อลดการแพร่เชื้อโรคผ่านเสมหะติดมือไปยังคนอื่น
...
(6). ตัดเล็บ
- ตัดเล็บมือให้สั้นอยู่เสมอ
เพื่อป้องกันการสะสมของเชื้อโรคที่เล็บ
...
- การตัดเล็บมือให้ตัดเป็นรูปโค้งตามรูปปลายนิ้วมือ
แต่ถ้าจะตัดเล็บเท้า... อย่าตัดเป็นรูปโค้ง
ให้ตัดเป็นรูปตรงหรือรูปคล้ายปลายจอบ
- การตัดเล็บเท้ารูปโค้งอาจทำให้เกิดโรคเล็บขบ
ทำให้เกิดอาการเจ็บ การอักเสบ หรือแผลที่จมูกเล็บ (ด้านข้างเล็บ)
ได้
...
(7). ล้างให้นานพอ
- กล่าวกันว่า
ถ้าจะล้างมือให้สะอาด และครบทุกส่วน คงต้องใช้เวลาพอๆ
กับการแปรงฟันคือ 2-3 นาที
...
- ระยะเวลานาน 2-3 นาทีนี้...
อาจารย์หมอฝรั่งท่านแนะนำว่า นานพอๆ กับการร้องเพลง "จิงเกิลเบล
(jingle bells)" 2 จบ
- ระยะเวลาดังกล่าวน่าจะเทียบกับเพลงชาติไทย
ลอยกระทง หรือ "ช้างๆๆ
(เพลงสุดฮิตสำหรับคนที่ร้องเพลงอะไรแทบไม่เป็นเลย)" ประมาณ 1
จบ
...
เรียนเสนอให้พวกเราหันมาช่วยกันล้างมือด้วยสบู่ให้ถูกวิธี
เพื่อสุขภาพจะได้ดีไปนานๆ ครับ
...
ที่มา
...
...
- ข้อมูลในบล็อก
"บ้านสุขภาพ" เป็นไปเพื่อการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค
ไม่ใช่รักษาโรค
- ท่านผู้อ่านที่มีโรคประจำตัว
หรือมีความเสี่ยงต่อโรคสูง... ควรปรึกษาหมอที่ดูแลท่านก่อนนำข้อมูลไปใช้
...
- ขอขอบพระคุณ >
อ.นพ.ศิริชัย ภัทรนุธาพร สสจ.ลำปาง + อ.นพ.โอฬาร ยิ่งเสรี
ผอ.รพ.ห้างฉัตร + อ.อรพินท์ บุญเสริม + อ.อนุพงษ์ แก้วมา + อ.ณรงค์
ม่วงตานี > สนับสนุนเทคนิค iT.
-
นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ ศูนย์แพทย์ชุมชน (CMU) แม่สัน-เมืองยาว
โรงพยาบาลห้างฉัตร ลำปาง > 29 ตุลาคม 2551.
...
|