หลังจากสโหลสเหลกลับที่พัก และร่วมงานเลี้ยง แสดงละครเสร็จ เช้าวันนี้กลุ่มของผมได้เดินทางไปศาลากลางจังหวัดระยองเพื่อพบกับหัวหน้าส่วนที่เกี่ยวข้อง โดยมีอุตสาหกรรมจังหวัด(คุณชูชัย สินธุวงษ์),สาธารณสุขจังหวัด(นพ.กฤษณ์ ปาลสุทธิ์),โยธาธิการและผังเมืองจังหวัด(คุณเมธาวัฒน์ ศรีวงศ์),ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัด(คุณวิชัย อุดมศรีวัฒนา),แรงงานจังหวัด และหัวหน้าสำนักงานจังหวัด (คุณรัตนา  ศรีศุภรัตน์) มาต้อนรับและตอบข้อซักถามจากพวกเรา วันนี้ไม่มีบรรยายสรุปเพราะเราได้ข้อมูลจากท่านผู้ว่าราชการจังหวัดมาก่อนแล้วและยังไปลงพื้นที่เก็บข้อมูลอีกส่วนหนึ่งต่างหาก เราจึงอยากฟังความจริงจากมุมมองของภาครัฐว่า ความจริงคืออะไร หลังจากที่หัวหน้าส่วนและพวกเราได้แนะนำตัวซึ่งกันและกัน ความมันก็บังเกิด อิอิ

ฝ่ายผู้ถาม

        เปิดฉากยิงคำถามจากท่านอธิบดีผู้พิพากษาภาค ๖ ว่าได้ฟังข้อมูลจากชาวบ้าน ประชาชนร้องเรียนเกี่ยวกับเรื่องสิ่งแวดล้อม ขอทราบว่าฝ่ายรัฐสามารถดำเนินการได้ในทันทีหรือไม่ เช่น สั่งระงับให้หยุดประกอบกิจการเพื่อปรับปรุง ขอทราบว่าได้มีมาตรการตัวนี้หรือไม่อย่างไร

        ตอบ เป็นการปฏิบัติการตามปกติ เช่นโรงงานถูกร้องเรียน จนท.จะไปตรวจสอบ หากพบว่าจริง ก็จะสั่งให้แก้ไข โดยมีกำหนดระยะเวลา ซึ่งแล้วแต่ว่าเหตุที่เกิดความยากความง่ายของการแก้ปัญหา และต้องแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างโรงงานกับ จนท.  เช่น สมมุติ เครื่องจักรต้องสร้างใหม่ ต้องใช้เวลาเท่าไหร่  หรือน้ำเสียไหลล้นออกไปต้องใช้แมคโครมาขุดใช้เวลาเท่าไหร่  ฯลฯ ก็จะสั่งให้ทำ ให้เวลาแล้วก็จะไปตรวจสอบ  ถ้าเขาไม่ทำ จะสั่งให้หยุดประกอบกิจการและทำให้เสร็จ  ถ้าทำไม่เสร็จก็จะสั่งให้ทำให้เสร็จภายในกี่วัน ถ้าไม่เสร็จก็จะสั่งหยุดประกอบกิจการไม่เสร็จก็ไม่ให้เปิด

        พวกเราถามต่อว่าสถิติมีการร้องเรียนเยอะหรือไม่  ที่ระยองมีนิคมอุตสาหกรรม  มีคนพอหรือไม่ที่จะเข้าไปดูแลตรวจสอบและท่านผู้ว่าก็บอกมีปัญหาเข้าไปตรวจไม่ได้เพราะเป็นเขตนิคมอุตสาหกรรม  อีกคำถามเราถามกันว่ามีแผนแก้ไขมลพิษและสิ่งแวดล้อม  แต่ในการเข้าไปตรวจแต่ละครั้งมีการบูรณาการหรือไม่

        ตอบ โรงงานจะแยกเป็นสองส่วน โรงงานที่อยู่ในนิคมอุตสาหกรรม ในส่วนนี้การนิคมอุตสาหกรรมจะเป็นผู้ดูแล ส่วนอุตสาหกรรมจังหวัดจะดูแลโรงงานนอกนิคมอุตสาหกรรม สถิติการร้องเรียนโรงงานนอกนิคมอุตสาหกรรมมีการร้องเรียนเฉลี่ยเดือนละ ๓-๔ ราย  ส่วนใหญ่เป็นการร้องเรียนเรื่องอากาศ ส่วนเรื่องน้ำมีร้องเรียนน้อย 

        มีบูรณาการหรือไม่ ตอบได้ว่ามีการบูรณาการ มีปัญหาอากาศไม่ค่อยพอในเขตนิคมอุตสาหกรรม ที่โรงเรียนวัดกลิ่นเหม็นได้ และได้แก้ไขแล้ว ปัญหาขาดแคลนน้ำภาคอุตสาหกรรม แต่คลี่คลายแล้วเนื่องจากมีการขุดอ่างเก็บน้ำเพิ่มเติม มีการวางระบบท่อส่งน้ำเข้าหากัน ในช่วงแม่น้ำบางปะกงมีน้ำจืดใช้ได้ก็เอาน้ำมาตามท่อ ถือว่าคลี่คลายไปแล้วและภายใน ๕ ปีนี้สถานการณ์น้ำน่าจะพอ

        พอมีปัญหาเรื่องอากาศ ก็ได้ดำเนินการแก้ไขปัญหาโดยระดมทุกภาคส่วนรวมทั้งภาคประชาชนเข้ามาแก้ไขปัญหา จัดสรรงบประมาณมาให้ การแก้ไขปัญหาในจังหวัดระยองมีการบูรณาการแน่นอน และมีการตั้งศูนย์รับเรื่องราวร้องทุกข์ ๒๔ ชั่วโมง แผนลดมลพิษทำ ๕ ปีต่อเนื่องกันไป

        โกติ่ง ถาม ว่าจากการที่เราลงไปพื้นที่จริง ทำให้เราทราบว่าที่ระยองมีปัญหาเรื่องสิ่งแวดล้อม สุขภาพ สาธารณสุขชาวบ้านมีปัญหาโรคผิวหนัง โรคทางเดินหายใจ จึงเป็นห่วงมลพิษในจังหวัดนี้หากทิ้งไปนานๆ เราสูดลมหายใจเข้าไปก็รู้สึกเป็นห่วง จึงขอทราบจากสาธารณสุขจังหวัดว่า เราส่งเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเข้าไปในชุมชนอย่างทั่วถึงหรือไม่ ทำอย่างไรจึงจะให้ปัญหาเหล่านี้หมดไป

        ตอบ เป็นคำถามยอดฮิต เพราะเห็นข้อมูลเบื้องต้นแล้วก็ตัดสินเลย แต่การคิดสถิติเขาคิดอัตราการป่วย (จำนวนป่วยหารด้วยประชากรตามทะเบียนราษฎร์) ดังนั้นที่ระยองโรคอะไรก็เป็นอันดับหนึ่งทั้งนั้น (จำนวนป่วยที่มีอยู่จริงหารด้วยจำนวนประชากรตามทะเบียนราษฎร์ซึ่งไม่มีอยู่จริง) เพราะมีประชากรแฝงอยู่ ๑๘๒ % ฟังไม่ผิดครับหนึ่งร้อยแปดสิบสองเปอร์เซนต์ ครับกระโผ้ม... จึงมีจำนวนผู้ป่วยเยอะ ประการหนึ่ง  โรคทางเดินหายใจเมื่อเทียบกับโรคอื่นๆ ด้วยมันเป็นธรรมชาติของโรค มันจะเป็นอันดับหนึ่งตลอด ทุกจังหวัด ทุกอำเภอ ไม่ใช่เฉพาะที่ระยอง อีกประการหนึ่ง เมื่อคิดอัตราป่วยของจังหวัดระยอง เทียบอัตราป่วยของคนทั้งประเทศในโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ แล้วลดลงตามประชากรแฝง ถ้าลดลง ๓๐ % อัตราป่วยของคนระยองจะใกล้เคียงกับอัตราป่วยของประเทศ เป็นเรื่องการสื่อออกไปแล้วสร้างความวิตกกังวลตามมา เป็นเรื่องมลพิษทางอากาศ กับการเจ็บป่วยด้วยโรคทางเดินหายใจเพราะเป็นเรื่องที่เป็นทิศทางเดียวกัน(แต่ไม่ใช่เรื่องเดียวกัน) มลพิษทางอากาศมีแน่ๆ เพราะมีแหล่งปล่อยมลพิษ(โรงงาน)และแหล่งอื่นๆ รวมทั้งการจราจร ไม่สามารถบอกได้ว่ามลพิษในอากาศมาจากแหล่งหนึ่งแหล่งใดเฉพาะ  และกรมควบคุมมลพิษพบสารเคมีในอากาศเกินค่ามาตรฐานจริง จึงต้องไปลดแหล่งที่ปล่อย เมื่อประชาชนได้รับไปแล้วได้รับผลกระทบในทางสุขภาพแน่นอน แต่จะมีเท่าไหร่ในภาพรวมไม่สามารถบอกได้ เราไม่ได้บอกว่าโรคอะไรจากเหตุอะไร โรคผิวหนังก็ทำนองเดียวกัน หน่วยแพทย์เคลื่อนที่ก็ออกไปตลอดและมีบริการอย่างดีทุกอย่าง และพบโรคจากสิ่งแวดล้อมที่คาดจะพบในชุมชนน้อยมาก  มาบตาพุดเป็นเขตเมืองไม่ใช่เขตธุรกันดารที่หน่วยแพทย์จะต้องออกไปอย่างต่อเนื่อง โรงพยาบาลมาบตาพุดได้รับงบประมาณ ๒๐๐ กว่าล้านให้ย้ายออกมาติดถนน โรงพยาบาลระยองได้รับงบ ๕๒๕ ล้าน เพื่อก่อสร้างตึก ๑๒ ล้าน ไม่ใช่เพื่อรองรับปัญหาทางมลพิษ แต่รับปัญหาทางสังคมที่มีคนหลั่งไหลเข้ามามากมาย

ฝ่ายผู้ตอบ

        โกติ่งถามว่า จากรายการเปิดปม และที่เราไปดูเอง ชาวบ้านเป็นโรคมะเร็ง ขอทราบว่าความจริงเป็นอย่างไร ก่อนที่คุณหมอจะตอบ คุณไตรรัตน์ ก็ทำความเข้าใจกับผู้ตอบว่าเราต้องการข้อมูลสองด้านเพื่อช่วยภาครัฐชี้แจงกับประชาชนด้วย และเห็นด้วยกับคุณหมอว่ามลพิษมันเกิดจากหลายส่วนและมันส่งผลระยะยาวทั้งสิ้น สิ่งที่เราทำต้องการหาวิธีอธิบายให้ทุกฝ่ายทราบว่าระยองอาจจะไม่เป็นอย่างที่คิดก็ได้(สงสัยคุณไตรรัตน์เห็นสีหน้าคุณหมอไม่ค่อยดี เพราะเริ่มจะรำคาญกับคำถามที่คณะไหนมาก็ถามแต่คำถามพวกนี้กระมัง อิอิ) และพวกเรามีคำถามต่อไปอีกว่า เกี่ยวกับสุขภาพอนามัย และเราอยากทราบว่ามีข้อมูลที่แยกแยะระหว่างโรคที่เกิดกับประชากรแฝงกับโรคที่เกิดกับประชากรจริงเป็นอย่างเดียวกันหรือต่างกันอย่างไรหรือไม่ และในมาบตาพุดมีคนงานมากโรคที่เกิดจากการทำงานของคนงานกับโรคที่เกิดกับประชากรภายนอกมันน่าจะศึกษาเปรียบเทียบได้ว่ามีนัยสำคัญที่เชื่อมโยงกันได้หรือไม่เพื่อจะได้นำข้อมูลมาวางแผนดำเนินการต่อไปได้

        ตอบ เรื่องโรคมะเร็ง มีการศึกษา ๙ จังหวัดรวมทั้ง กทม. อัตราป่วยโรคมะเร็งของคน โดยเก็บข้อมูลทั่วประเทศ พบว่าอัตราป่วยโรคมะเร็งบางชนิดจากระยองสูงมากๆ แต่ยังไม่มีการเก็บข้อมูลเชิงลึก และทราบว่าเป็นจุดอ่อน  ขณะนี้มีโครงการที่จะจัดทำ อยู่ระหว่างออกแบบสอบถาม ออกแบบวิจัย มีอาจารย์ก็ลงมาดำเนินการอยู่  อ.ดร.นันทวัน ได้มาทำ ๕ อำเภอในระยอง มาเก็บข้อมูล คนเป็นมะเร็งมีผลจากการเปลี่ยนแปลงในร่างกายอย่างไร สถาบันมะเร็งได้รับงบจาก สกว.มาวิจัย พิจารณาจากโครโมโซม และมีการศึกษาหลายวิธีในเชิงวิชาการแต่ยังไม่มีผลออกมาชัด กรมควบคุมโรคมาหาสารเบนซีน พบว่าเกินค่ามาตรฐานมาก และมีการตรวจซ้ำแต่ยังไม่ทราบผล วันจันทร์ที่แล้วกรมอนามัยก็มาเก็บอากาศในบ้านตามทิศทางลมว่ามีสารมลพิษอะไรบ้าง กำลังทำกันอยู่ครับ

        ยัง ยังไม่พอครับท่านผู้ชม.....เรายังมีคำถามอีกเยอะ เพราะเราฟังข้อมูลหลายด้าน แถมวันแรกเราแยกกันไปหาข้อมูลสายชุมชน,สายสัตหีบ,สายสภาทนายความ,สายเทศบาลเมืองมาบตาพุดและสาย East Water พอมาวันนี้หลายสายมาเจอกันเพื่อถามภาครัฐ คำถามจึงรัวยังกะปืนกล คนตอบก็ตอบซะเหนื่อย อิอิ แต่ถามกันว่าไง ตอบกันว่าไงก็ต่ออีกตอนเหอะน่า..พับเผื่อย.....