บทสรุปการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ครั้งนี้ ... สรุปโดยคุณพวง ที่สละเวลามาช่วยงานผู้สูงอายุละค่ะ เพราะว่าวัยสูงอายุพอพอกัน เธอได้สรุปไว้ว่า

• ที่มาของโครงการมุ่งไปที่กลุ่มเป้าหมายผู้สูงอายุ ที่จะมีปัญหาไปในอนาคต ซึ่งเป็นกลุ่มที่เราต้องดูแล เพราะฉะนั้นนโยบายในภาพกว้างจะเป็นเรื่องที่ต้องมองที่จะมีการเสริมสร้างการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ
• สิ่งที่มองก็คือ ต้องมองไปที่ Home Health Care (HHC) และ HHC จะถูกมองเป็น Long Term Care (LTC) ด้วย เพราะว่าผู้สูงอายุเป็นกลุ่มที่ต้องดูแลตลอดในช่วงวัยของท่าน การส่งเสริมป้องกันโรคในช่องปากนี้ จะต้องเข้าไปพัฒนา แล้วเข้าไปภายใต้การจัดระบบการดำเนินการ คือ ภายใต้สิทธิประโยชน์ของการประกันสุขภาพถ้วนหน้า
• เรื่องฟันของเราจะอยู่ที่ ... เป็นส่วนหนึ่งของการมองในเรื่องของผู้สูงอายุ โดยสิ่งที่พวกเราพยายามในประเด็นสุขภาพช่องปาก คือ อย่างน้อยที่สุด ในปี 2551 จะพัฒนารูปแบบ หรือระบบบริการส่งเสริมป้องกันโรคในช่องปาก โดยการสร้างการมีส่วนร่วมจากภาคส่วนต่างๆ เช่น ชมรมผู้สูงอายุ องค์กรส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น องค์กรพัฒนาเอกชน
• เราก็มาทำการ ลปรร. เพื่อให้เกิดกำลังใจในการทำงานต่อ ก็คือ
  - หาตัวอย่างกิจกรรมดีดี จากประสบการณ์จริง
  - การเลือกทำในกิจกรรม ที่เหมาะกับพื้นที่ของตนเอง
  - การเลือกผสมผสานกิจกรรม เพื่อทำต่อยอด

สิ่งที่เรียนรู้ก็คือ

• กลุ่มเป้าหมาย จังหวัด พื้นที่กำหนด มีความแตกต่างกัน
• วิเคราะห์ลูกค้า/กลุ่มเป้าหมาย
  - ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย หาความต้องการ
  - ชมรม/เครือข่าย หา Key performance ของกลุ่มย่อยๆ พัฒนางาน/โครงการ ตามความต้องการของชมรม
  - ผู้ป่วยคลินิกโรคเรื้อรัง เป็นบริการของวิชาชีพ ตามชุดสิทธิประโยชน์
• รูปแบบระบบบริการ มีทั้งรับ รุก ร่วมมือหลายภาคส่วน
  - เห็นระบบบริการขยับออกนอกกรอบห้องสี่เหลี่ยม คือในส่วนคลินิก เป็นเชิงรุกเข้าไปในชุมชนมากขึ้น
  - จากเรื่องของฟันเทียม มีการขยายต่อไปในเรื่องของชมรม และเรื่องของชมรมก็ขยายเข้าสู่การส่งเสริมป้องกัน
  - ระบบบริการจะเคลื่อนย้ายจากทันตบุคลากร ไปสู่บุคลากรสาธารณสุข แม้ว่าจะมีทันตาภิบาล หรือไม่มีก็ตาม จะเกิดลักษณะของ package ที่มีการทำงานร่วมกันกับสหวิชาชีพมากขึ้น
  การพัฒนาศักยภาพ พัฒนาทักษะ พัฒนาความรู้ การส่งต่อ
• บริบท เงื่อนไขพื้นที่ มีความจำเป็นที่พื้นที่จะต้องมีบริบทของตนเอง สามารถที่จะปรับได้ตามบริบทของเขา ... การไปจับให้ได้ว่า บริบทตรงนั้นจะต้องใช้การบริการอย่างไร เพราะว่าบริบทที่ทำแล้วเหมาะสม ส่วนกลางก็มีหน้าที่ไปเก็บ เพื่อที่จะบอกว่า อะไรคือ ปัจจัยความสำเร็จ
• ข้อมูล การนำข้อมูลมาใช้ เช่น ลำปางได้บอกว่าจะนำข้อมูลมาใช้ในภาพรวมของงานผู้สูงอายุ นำมาเชื่อมการทำงานกัน

สรุป

• งานดูแลผู้สูงอายุ ต้องมองภาพกว้าง เพราะมีผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ผู้มีส่วนร่วมหลายคน คนที่ทำงานกับผู้สูงอายุ มักจะเกิดความผูกพัน และมีใจที่จะทำงานกันต่อไป จึงเห็นภาพที่เราทำแล้วสบายใจ
• ทำงานแบบสหสาขาวิชาชีพ
• งานส่งเสริมในผู้สูงอายุเป็นการดูแลตลอดชีวิตไม่ใช่แค่ใส่ฟันเทียม ต้องมีการดูแลต่อเนื่อง

รวมเรื่อง การส่งเสริมป้องกันโรคในช่องปาก 7-8 สค.51