สร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ เมืองลำปาง (4) หัวใจของชุมชน คือ ชมรมผู้สูงอายุ


 

เรื่องของการส่งเสริมสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะกิจกรรมที่จังหวัดลำปางทำกันมานั้น มีการพัฒนาในเรื่องกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปาก ในชมรมผู้สูงอายุกันมาอย่างมากมายค่ะ ... ในวันนี้ ผอ.กองทันตฯ ทพ.สุธา เจียรมณีโชติชัย ได้มีโอกาสมาคุยกับผู้เข้าร่วมประชุม ในเรื่องต่างๆ นั่นก็คือ

ประเทศไทย เหมือนกับจำลองภาพของประเทศญี่ปุ่น ในเรื่องผู้สูงอายุ เหมือนเขาเมื่อ 30 ปีที่แล้ว

ญี่ปุ่น ... ขณะนี้มีประชาชนที่อายุ 100 ปีขึ้นไป 6,900 คน เขาไปศึกษาว่า มีปัจจัยอะไรที่เป็นสิ่งสำคัญ หรือคุณสมบัติของผู้สูงอายุ 100 ปีขึ้นไป ... ปรากฎว่า ทุกคนมีฟันใช้งานได้อย่างน้อย 20 ซี่ เขาก็เลยมีการรณรงค์ 8020 หมายถึง เมื่ออายุ 80 ปี ก็ยังมีฟันอย่างน้อย 20 ซี่ เป็นการรณรงค์เมื่อ 10 ปีที่ผ่านมา

ปาก ฟัน เหงือก เป็นสิ่งสำคัญ ... พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท่านได้ตรัสไว้เมื่อปี พ.ศ. 2547 ในเรื่องของฟันว่า เวลาไม่มีฟัน กินอะไรก็ไม่อร่อย ทำให้ไม่มีความสุข จิตใจก็ไม่สบาย ร่างกายก็ไม่แข็งแรง ... จากจุดเล็กที่เป็นเรื่องของในช่องปาก เมื่อเทียบกับร่างกายทั้งตัว ส่งผลไปเรื่อง อร่อย -ไม่อร่อย สุขภาพกาย สุขภาพจิต และส่งผลไปถึงเรื่องของสุขภาพร่างกายไปด้วย

และคำว่า ... ปาก คือ ประตูสู่สุขภาพ เพราะว่า เวลากินก็เข้าทางปาก ถ้าปากสะอาด ก็ต่างกับปากไม่สะอาด

และ เรื่องของสุขภาพช่องปาก เกี่ยวโยงกับเรื่องการกิน และการกินไปเกี่ยวโยงกับภาวะโภชนาการ อาหารการกิน และส่งผลไปถึงเรื่อง IQ ความฉลาด เพราะฉะนั้น ถ้าเด็กปวดฟันบ่อยๆ กินก็ไม่ได้ นอนก็ไม่หลับ เรียนหนังสือก็ไม่ดี พ่อแม่เดือดร้อน เพราะว่า ลูกงอแง ทำให้เรานอนไม่หลับไปด้วย สุดท้าย พ่อแม่ก็เสียเวลา เสียการทำงาน พาลูกไป รพ. ต้องเสียค่ารถ รายได้

เรื่องของสุขภาพช่องปากเป็นเรื่องที่ป้องกันได้ ถ้าเราทำเป็นเรื่องเดียวกัน

... ลำปางเป็นจังหวัดที่ตื่นตัวสูงมากๆ ในเรื่องของชมรมผู้สูงอายุ และเป็นจังหวัดต้นแบบของกรมอนามัย โดยกองทันตฯ มีการตั้งเป้าหมายไว้ว่า ในปี 2554 ที่เป็นวโรกาสมหามงคลของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่จะครบ 84 พรรษา เราตั้งเป้าหมาย เรื่องการทำบริการใส่ฟันเทียม และตั้งจิตมั่นร่วมกันทำเรื่องชมรมผู้สูงอายุ ในปี 2554 เราจะมี 1 อำเภอ 1 ชมรมผู้สูงอายุที่เข้มแข็งทั่วประเทศ

และปี 2553 จังหวัดลำปางก็จะเป็นจังหวัดต้นแบบ ของการนำร่องที่จะมี 1 อำเภอ 1 ชมรมผู้สูงอายุ ตั้งแต่ปี 2553 = เป็นก่อนปี 2554

กรมอนามัย ทำกิจกรรมการดำเนินงาน ตั้งแต่เกิด แม่และเด็ก วัยเรียนวัยรุ่น คนไทยไร้พุง โรคอ้วน โรคเรื้อรัง จนถึงเรื่องของผู้สูงอายุ ... เราทำตั้งแต่เกิดจนแก่ และเรื่องของสิ่งแวดล้อม

เราอยากให้ผู้สูงอายุเป็นผู้สูงอายุที่แก่ลายคราม อายุมากขึ้นแต่ทรงคุณค่า มีภูมิปัญญา พร้อมที่จะดูแลสังคม ดูแลลูกหลาน เป็นผู้สูงอายุที่มีคุณค่า พึ่งตัวเองได้ เราอยากให้ผู้สูงอายุติดสังคมเยอะๆ เพราะว่า ท่านสามารถที่จะดูแล เพื่อนช่วยเพื่อน และเป็นจิตอาสา

จากการสำรวจ เรื่องที่หนักใจของงานทันตสาธารณสุข คือ พอเป็นช่วงวัยทำงานแล้ว 35-44 ปีที่สำรวจ พบว่า การมีฟัน 20 ซี่ วัยทำงานมี 90% แต่พอมาสูงอายุ เหลือครึ่งเดียว นี่เป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วง และเราไปเจอรากฟันผุ เพราะว่า พอสูงอายุ เหงือกร่น ทำให้ผิวรากฟันผุได้เร็วมาก

โรคในช่องปากเป็นโรคที่ต้องช่วยกันดูแลรักษา ตั้งแต่เรื่องของพฤติกรรม เขาบอกว่า ในช่องปากไม่ยาก มี D 2 ตัว ถ้าทำ D 2 ตัวนี้ได้ดี สุขภาพช่องปาก 100% ไม่มีปัญหา

D ตัวแรก คือ Diet = อาหาร ... ที่สำคัญที่สุด คือ เรื่องความหวาน คือ น้ำตาล บ้านเราภาคตะวันออก ภาคใต้ ตะวันตก กินหวานมาก ... ทางเหนือ เค็ม ... เราต้องงด หวาน มัน เค็ม

เพราะว่า ความหวานเป็นสารตั้งต้นให้กับเชื้อในช่องปาก เอาไปใช้ย่อยสลาย ให้กลายเป็นกรด ถ้าในน้ำลายเป็นกรด เหมือนเอาฟันแช่อยู่ในน้ำกรดตลอดเวลา ฟันก็จะอยู่ไม่ได้ ถ้าเราลดความหวานลง ฟันก็จะผุน้อยลง

ความถี่ในการกิน กินบ่อยๆ กินตลอดเวลา กิน 1 ครั้ง ในปากเราก็เป็นกรด 1 ครั้ง ถ้าวันหนึ่ง เรากิน 10 ครั้ง ในปากเราก็เป็นกรด 10 ครั้ง กรด 1 ครั้งอยู่ระยะเวลาประมาณ 1 ชั่วโมง กินบ่อยๆ เป็นกรดบ่อยๆ กว่าจะเป็นกรด กว่าน้ำลายของเราจะปรับตัวมาให้สมดุลได้ ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง

เราส่งเสริมให้กิน 3 มื้อ พอแล้ว กินให้เพียงพอ ผัก ผลไม้ ครึ่งหนึ่ง อย่างอื่นครึ่งหนึ่ง ช่วยในเรื่องระบบขับถ่าย เรื่องฟัน และเรื่องอาหาร

D ตัวที่สอง คือ Dirty ความสกปรก ... ก็คือ ทำอย่างไรจะทำให้ช่องปากสะอาด ถ้าปากไม่สะอาด ก็จะมีเชื้อสะสมอยู่ในปากได้ บริเวณที่สะสมมากที่สุด คือ บริเวณที่อยุ่ ขอบเหงือก ซอกเหงือก จะมีความลึกอยู่ประมาณ 2-3 มม. คือ อุณหภูมิที่พอเหมาพ เป็นที่อยู่ของเชื้อจุลินทรีย์ได้อย่างดี

เรื่องการทำความสะอาด แปรงฟัน แปรงเน้นบริเวณคอฟัน สำหรับซอกฟันที่เป็นช่อง ก็ต้องใช้แปรงซอกฟันเสริมด้วย

ใช้หลักการ 2 D แล้วท่านก็จะมีสุขภาพช่องปากที่ดี

คนไหนที่ไม่มีฟันแล้ว กระทรวงสาธารณสุขช่วยได้ ก็คือ โครงการฟันเทียมพระราชทาน เราหวังอยากยิ่งให้ผู้สูงอายุมีฟันใช้เคี้ยว อย่างน้อย 4 คู่สบ คือ มีฟันหลังอย่างน้อยข้างละ 2 คู่ เพื่อใช้บดอาหารได้ เราจึงทำโครงการฟันเทียมพระราชทาน และจะทำต่อเนื่องทั่วประเทศ ปีละ ประมาณ 30,000 ราย ถึงปี 2554

และที่โรงพยาบาล เราจะทำในเรื่องของการส่งเสริมป้องกันมากขึ้น หัวใจในชุมชน คือ ชมรมผู้สูงอายุ

ที่ลำปาง เราจะทำ 1 อำเภอ 1 ตำบล และมีการการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพื่อให้แต่ละชมรมยั่งยืน จากการแลกเปลี่ยนกันบ่อยๆ ... ด้วยหวังว่า จะเกิดรูปแบบต่างๆ ที่จะมีชมรม ผส. เป็นแกนของชุมชน แกนของหมู่บ้าน ตำบล ที่จะทำในชมรม เพื่อนช่วยเพื่อน และทำเรื่องสุขภาพช่องปากด้วย

ถ้ารัฐทำอย่างเดียวคงไม่ได้ผล ยังจะมีปัญหาอยู่ โรคก็ยังไม่ลด

ถ้าทุกๆ ท่าน ทุกชมรม ทุกองค์กร รวมตัวกัน เอาปัญญาเป็นตัวตั้ง เอาสิ่งที่มีดีดีของแต่ละส่วนมาแลกกัน มาสร้างเสริมกัน มาเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่กัน ... เอางานเป็นตัวตั้ง เอาความสามารถเป็นตัวตั้ง รับรองว่า สนุก มีความรู้ มีประโยชน์ และมีคุณค่าของชีวิตเกิดขึ้น ตรงนี้เป็นหัวใจ

ทางวิชาชีพ … ทำได้แค่ระดับโรงพยาบาล เฝ้าระวัง สุขศึกษา ให้บริการรักษาพยาบาล ฟื้นฟูสภาพ

ฝั่งประชาชนทำอะไรได้บ้าง ... เยอะมาก

  • ก็จะเป็นการสร้างเสริมสุขภาพ ตั้งแต่ในชุมชน ผมคิดว่า ชมรม ผส. ที่ลำปาง มีระบบเฝ้าระวังสุขภาพช่องปากด้วยตนเอง มีบางกลุ่มก็มีการตรวจสุขภาพช่องปากขึ้นมาในชมรม มีการตั้งเกณฑ์ มีการทำเรื่องของการส่งเสริมสุขภาพเกิดขึ้น
  • ในชุมชนของตนเอง มีมาตรการทางสังคมเกิดขึ้น ทีนี้จะลดหวานได้อย่างไร จะส่งเสริมให้เด็กแปรงฟันก่อนนอนได้อย่างไร คุณปู่ คุณตา คุณยาย คุณย่า จะช่วยได้
  • ชุมชน มีมาตรการเพื่อลดหวาน ลดน้ำอัดลม ในชุมชนได้อย่างไร มีหลายชุมชนไปคำนวณว่า ในตำบล 1 ตำบล เรากินน้ำอัดลมกันต่อปีเป็นเงินเท่าไร ... และน้ำอัดลมมีประโยชน์หรือไม่ มีน้ำตาล มีกรด เท่านั้นเอง กินแล้วสดชื่น เพราะว่ามีน้ำตาลเยอะ
  • ถ้าเราไปดู ทำบัญชีครัวเรือน เราก็จะรู้เลยว่า เรากินน้ำอัดลมเท่าไร ถ้าเราลดตรงนี้ได้ ก็จะมีสุขภาพที่ดี
  • พอชุมชนมีมาตรการสังคม มีหมู่บ้านที่เป็นหมู่บ้านปลอดน้ำอัดลม ขนมกรุบกรอบ งานบุญ หรืองานต่างๆ ไม่มีน้ำอัดลม ตรงนี้ ประหยัดไปได้มาก เปลี่ยนเป็นน้ำผลไม้ที่ไม่หวาน
  • ตรงนี้เป็นส่วนที่ชาวบ้าน ชมรมผู้สูงอายุ จะมาช่วยกันได้ ราชการก็มาช่วยได้ พัฒนา ประสาน ศักยภาพชุมชน ช่วยกันได้
  • ถ้าเอาปัญญาเป็นตัวตั้ง ทุกชุมชน ทุกชมรม มีหมด ทั้งภูมิปัญญาท้องถิ่น ประเพณีต่างๆ ที่ดีงาม ความเป็นเครือข่าย ความเป็นพี่น้อง อยู่ในชุมชนของทุกท่านอยู่แล้ว ทำอย่างไรที่จะรวมตัวกัน ร่วมคิด ร่วมทำ วิเคราะห์ปัญหาของตัวเอง หาทางเลือก และสร้างเสริมสุขภาพครัวเรือน และชุมชน หาสิ่งดีดีของทุกท่านในชุมชน และเกื้อกูลกันในชุมชน

ชมรมผู้สูงอายุจะได้เป็นผู้นำชุมชน เปลี่ยนใจชุมชน ขับเคลื่อนชุมชน และเสริมพลังของชุมชน ให้เกิดสังคมที่ดีงามต่อไปครับ

รวมเรื่อง สร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ เมืองลำปาง

 

หมายเลขบันทึก: 302407เขียนเมื่อ 1 ตุลาคม 2009 14:05 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 21:38 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (9)
  • เพิ่งเห็นความสำคัญ
  • ตรงเสียฟันไปครับ
  • แต่ยังไม่ สว เลย
  • ฮ่าๆๆ

ปาก ฟัน เหงือก เป็นสิ่งสำคัญ ... พระบาทสมเด็จพระเจ้ายู่หัวท่านได้ตรัสไว้เมื่อปี พ.ศ. 2547 ในเรื่องของฟันว่า เวลาไม่มีฟัน กินอะไรก็ไม่อร่อย ทำให้ไม่มีความสุข จิตใจก็ไม่สบาย ร่างกายก็ไม่แข็งแรง ... จากจุดเล็กที่เป็นเรื่องของในช่องปาก เมื่อเทียบกับร่างกายทั้งตัว ส่งผลไปเรื่อง อร่อย -ไม่อร่อย สุขภาพกาย สุขภาพจิต และส่งผลไปถึงเรื่องของสุขภาพร่างกายไปด้วย

  • ตอนนี้กำลังอ่านเอกสารเรื่องดูแลฟันผู้สูงอายุที่แม่หมอนนทลี
  • ให้มาครับ
  • จะได้ไม่เสียฟันไปอีก
  • กลิ่นปากใครว่าไม่สำคัญ
  • ตามมาดูบรรยากาศครับ
  • คุณหมอนนท์

สวัสดีค่ะ ครูโย่ง เรื่องกลิ่นปากสำคัญมาก ถ้าใครหน้าดี สวย หล่อ พอมีกลิ่นปาก โอ้โฮหมดเลยค่ะ ความสวย ความหล่อ อยากเดินหนีเลยอ่ะ

  • ยังไม่สายดอกค่ะ แต่ว่า ต้องรีบมาส่งเสริม ป้องกัน ไว้ก่อนนะคะ
  • ไม่งั้นสายไปแน่นอน
  • จะมาใช้บริการเมื่อไร บอกล่วงหน้านะคะ จะได้จัดทีม ส่งเสริม ป้องกัน ให้ ครบ set เลย
  • อย่างพ่อลูกชายมา ต้องระดมลูกศิษย์ ว่า ร่วมกิจกรรมด้วยละค่ะ
  • ตามไปเรียนรู้กับอาจารย์ Panda มาแล้ว
  • หยั่งงี้ ต้องนำไปเผยแพร่ต่อค่ะ
  • ปีหน้า โคราชจะจัด ลปรร. ผู้สูงอายุภาคอีสาน เหมาทั้งภาคเลยละค่ะ คงจะได้เจอ อ.Panda ที่เวทีนั้นแน่ๆ เลยค่ะ
  • โอ้โห โคราชอยู่คิว ตั้งปีหน้าเลยหรือ ?
  • ปีหน้า ก็หวังว่าจะได้เจอหน้า คุณแม่หมอP ของ อ. ขจิต ตัวจริงเสียที
  • จัดเมื่อไหร่อย่าลืมบอกกันนะครับ
  • อิอิ อาจารย์ ... ปีหน้านั้น หมายถึงปีงบประมาณหน้าค่ะ อ้อ ต้องไม่ใช่ ต้องงบประมาณนี้ เพราะว่า วันนี้ก็ 1 ตค. แล้ว ลืมไปค่ะ
  • เพิ่งได้คุยกับคุณรุ่ง ว่าที่เจ้าภาพงาน ว่า ให้ช่วยจัดประมาณ ธค.52 นี้ ไหวไหม ... ถ้าไม่ทันก็อาจต้น มค.53 ค่ะ
  • ... ไม่นานเกินรอนะคะ อาจารย์Panda นะคะ ... ได้พบกันแน่นอนละค่ะ
  • มีลูกชายดัง ก็เลยดังไปด้วยเลย อาศัยลูกชายกินค่ะ อิอิ
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท