วันนี้ ท่านผู้อำนวยการสำนักทันตสาธารณสุข ทพ.สุธา เจียรมณีโชติชัย เปิดประชุมค่ะ

วันนี้ ผอ. มาคุยหลายเรื่องให้ฟังค่ะ ... ท่านบอกแต่เริ่มเลยว่า ... วันนี้ เราถือว่า เป็นการรวม Super stars เพราะถือว่า เป็น 9 จังหวัดต้นแบบของการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ ที่จะมาถอดบทเรียนกัน ...

เรื่องของผู้สูงอายุกำลังมาแรง และหลายๆ พื้นที่ ก็จะเห็นมีผู้สูงอายุเยอะขึ้น ถ้าสังเกต เวลาที่เราเข้าไปในหมู่บ้าน เราจะเจอคน 2 กลุ่ม กลุ่มหนึ่ง คือ ผู้สูงอายุ อีกกลุ่ม คือ กลุ่มเด็ก ... เพราะฉะนั้น 2 กลุ่มนี้ ทำอย่างไรที่จะให้เอื้อต่อกัน

เรื่องของทันตสุขภาพ ... ถ้าเราอยากให้ผู้สูงอายุมีฟันดี เหงือกดี ไม่อักเสบ ไม่มีโรคติดเชื้อในช่องปาก ก็คงต้องคิดกันยาวว่า ... เราต้องไปส่งเสริมตั้งแต่

• เด็กอยู่ในครรภ์ - ต้องดูแลดีดี ทำให้เขาได้อาหารดี
• พอคลอด - ทำอย่างไรให้เขาได้ดูแลเรื่องช่องปากด้วย เรื่องกินนม เตาะแตะ จนถึง 3 ขวบ เข้าศูนย์เด็กเล็ก ทำอย่างไรให้ฟันดี
• เมื่อเข้าโรงเรียน มหาวิทยาลัย จบ
• และกว่าจะมาเป็นผู้สูงอายุ ซึ่งปีนี้ เราจะมีการประกวดผู้สูงอายุฟันดีวัย 80 ปี ในวันที่ 12-13 ตุลาคม ที่กรุงเทพฯ ... กว่าจะถึง 80 ปี และมีฟันอย่างน้อย 24 ซี่ ต้องดูแลกันขนาดไหน
• เป็นสิ่งที่เราต้องดูแลกันมาก

จากกสนสัมภาษณ์ผู้สูงอายุมากกว่า 80 ปี ถ้านับย้อนไปสมัยท่านอายุ 5 ขวบ 10 ขวบ ตอนนั้นท่านบอกว่า ขนมยังไม่เยอะขนาดนี้ น้ำอัดลมก็ยังไม่เยอะ แปรงสีฟันยาสีฟัน ก็แทบจะหายาก และชีวิตของท่านก็จะกินแบบพื้นบ้าน กินอาหารหลักๆ 3 มื้อ ... นั่นก็เป็นอาหารส่งเสริมสุขภาพ และสิ่งแวดล้อมก็ดี

แต่ตอนนี้ การที่จะทำให้เด็กมีฟันที่ดี ... เราจะต้องทำงานเยอะขึ้น จนถึงเป็นผู้สูงวัยฟันดี ... เพราะว่า สภาพสิ่งแวดล้อมซึ่งตอนนี้ไปที่ไหนก็เจอ ขนม น้ำอัดลม โฆษณาชวนเชื่อเยอะแยะมากมาย และต้องอาศัยหลายๆ ส่วน ... ถ้ามีทันตบุคลากรอย่างเดียว ชุมชนไม่มาร่วม ก็ทำงานไม่ได้ ถ้าชุมชนร่วม โรงพยาบาลร่วม ท้องถิ่นไม่มาร่วม ก็เดินไม่ได้ ... แต่ถ้าท้องถิ่นเอาด้วย โรงพยาบาลเอาด้วย ชาวบ้านเอาด้วย ลุกขึ้นมาร่วมมือกัน ก็จะเหมือนกับที่เราจะได้ถอดบทเรียนกันในวันนี้ ซึ่งเป็นวันที่ 9 จังหวัดต้นแบบ เรื่องการจัดกิจกรรมการส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ มีส่วนร่วมกันทั้งหมด ทั้งโรงพยาบาล ท้องถิ่น และชุมชน โดยเฉพาะชมรมผู้สูงอายุ

ทำไมถึงต้องมาถอดบทเรียน … เพื่ออะไร

เพราะอยากจะรู้ว่า จังหวัดคิดอย่างไร ทำไมถึงทำแบบนี้ แล้วเกิดเหตุอะไรจึงได้คิด ไปเรียนไปรู้จากที่ไหน เกิดนวัตกรรม สิ่งใหม่ๆ ขึ้นในชมรมผู้สูงอายุ เกิดขึ้นในโรงพยาบาลได้อย่างไร ... 2 วันนี้ เราจะได้คำตอบที่หลากหลาย ทั้งฝ่ายสาธารณสุข ท้องถิ่น และชมรมผู้สูงอายุ

ความก้าวหน้าของการทำฟันเทียมพระราชทาน เราทำกันได้ปีละ 30,000 ราย มากขึ้นจากเมื่อก่้อนปี 2547 ... ด้วยความร่วมมือ ร่วมแรงของทันตบุคลากรทุกภาคส่วน ที่มาร่วมกันทำ

ผมได้ไปเยี่ยมชมรมผู้สูงอายุ และเห็นว่าผู้สูงอายุเป็นผู้ที่มีพลังอยู่ในตัว เพราะว่า เมื่อถึงวัยผู้สูงอายุ ก็ได้ผ่านประสบการณ์ ผ่านการทำงาน ผ่านการเรียนรู้ชีวิตมามาก จนกระทั่งเป็นผู้สูงอายุ ก็ถือว่าเป็นคุณูปการของสังคมแต่ละชุมชน

คุณแม่ท่านหนึ่ง บอกผมว่า ความทุกข์ไม่ต้องพูดหรอก เจอมาเยอะแล้ว … ท่านได้ให้คาถามา 2 ประโยค ท่านบอกว่า “ทุกข์อยู่ที่คิด คิดให้ดีก็ไม่มีทุกข์” … จึงเป็นสิ่งที่เตือนสติ เวลาเจออะไรที่เครียด ทำอย่างไรที่จะคิดให้สบายใจ ให้คิดอีกมุมหนึ่ง … เช่น ถ้าเจองานหนัก ก็ให้คิดว่า นี่เขาทดสอบ ทำให้เราได้เรียนรู้ … เปลี่ยนจากความทุกข์มาเป็นความสุข ทำให้เราได้เรียนรู้ ก็จะไม่ยาก …

อีกเรื่องหนึ่ง เรื่อง หวย หวย … ผมไปหมู่บ้านหนึ่ง วันนั้นหวยออก ไปบ้านไหน ก็จะมีวิทยุเล็กๆ ตั้งอยู่ เราจะสัมภาษณ์ เขาก็จะบอกว่า หมอ อย่าเพิ่งเลย … เขาก็เปิดวิทยุฟังหวยออก ... อีกวันหนึ่ง ผมไปร้านขายน้ำส้มหลังหวยออก แม่ค้าเขาบอก คุณหมอมาเลย เดี๋ยวแม่เลี้ยงเอง เขาถูกหวย ก็เลยได้กินน้ำส้มฟรี … นี่ก็เป็นวิถีชีวิต ผมถามว่า มีความสุขตรงไหนครับ ซื้อหวย เขาบอกว่า มีความสุข ก็คือ สุขตั้งแต่ซื้อ เพราะว่ามีความฝันว่า เลขที่เราซื้อจะต้องถูกแน่ๆ … ลองคิดดูครับว่า เดือนหนึ่งก็จะมีความสุขตั้ง 28 วัน มันจะมีความทุกข์ ก็วันที่หวยออก และไม่ถูกนี่ละ แต่พอรุ่งขึ้นเริ่มซื้อใหม่ ก็จะมีความสุขอีกแล้ว แต่ต้องซื้อหวยรัฐบาลนะครับ

อีกเรื่องหนึ่ง … 21 ตุลาคม ของทุกปี เป็นวันทันตสาธารณสุขแห่งชาติ และเดือนตุลาคม จะเป็นเดือนแห่งการรณรงค์สุขภาพช่องปาก เนื่องจากเป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพของสมเด็จย่าฯ ... ปีนี้ วันที่ 21 ตุลาคม จะเป็นวันครบ 21 ปี ของวันทันตสาธารณสุขแห่งชาติด้วย

ปีนี้จึงจะมีกิจกรรมเป็นพิเศษ โดยจะมีการออกรายการโทรทัศน์ 11 ในวันที่ 13 ตุลาคม มีการเสวนาความร่วมมือดูแลสุขภาพช่องปาก มอบรางวัล 10 ยอดฟันดีวัย 80 ปี สัมภาษณ์ผู้สูงอายุ 90 หรือ 100 ปีฟันดี และจะมีการรวมพลผู้สูงอายุและเด็กแปรงฟันร่วมกัน ที่ ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก เวลา 11.00-12.00 น.

และวันอาทิตย์ที่ 17 ตุลาคม จะมีการ เดิน-วิ่ง มินิมาราธอน เทิดพระเกียรติสมเด็จย่า ที่กระทรวงสาธารณสุข จัดโดย มูลนิธิทันตสาธารณสุข

สุดท้ายก็คือ การถอดบทเรียนในวันนี้เป็นสิ่งสำคัญ จึงได้นำแกนนำ 9 จังหวัด ที่ดำเนินการในเรื่องผู้สูงอายุ และทางจังหวัดจะได้นำไปเชื่อมต่อกิจกรรมกันต่อไป

รวมเรื่อง บทเรียนการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ