ผักพื้นบ้านอาหารปลอดภัยจากใจคุณหนูรี

         เนื่องจากบรรพบุรุษสอนให้ปลูกพืชผักสวนครัวปลูกพืชผักทุกอย่างที่กินได้  ผักหลายอย่างไม่ต้องซื้อปลอดภัยจากสารพิษ  มีผลดีต่อคุณภาพชีวิต  ได้คุณค่าสารอาหารครบครัน ใหม่สดจากสวนทุกวัน เก็บกินกันได้สบายใจ และคุณหนูรีเป็นผู้มีความเชี่ยวชาญด้านอาหาร

        “เมนูฟักเขียว ต้มจืดฟักใส่กุ้งแห้ง”  ทำจากฟักเขียวที่ปลูกให้ปีนป่ายขึ้นไปตามธรรมชาติในสวนผลไม้  เป็นความงดงามของเจ้าของและผู้ไปพบเห็น  และจากภาพที่นำมาให้ชม

        ทำให้นึกถึงฟักเชื่อม  เป็นขนมโบราณ  ซึ่งเด็กรุ่นใหม่อาจไม่รู้จักแล้วก็ได้  ฟักเชื่อม  กรอบและมีรสหอมหวาน  และทราบว่าฟักเขียวสามารถเก็บไว้ได้นาน ๆ เป็นปีก็ไม่เน่าเสีย  ตามบ้านนอกมักจะเก็บฟักเขียวไว้ตามใต้ถุนจำนวนมาก บอกว่าเอาไว้ทำอาหารเลี้ยงเพื่อนบ้านเวลามีงานที่ต้องรับรองคนหมู่มาก

        ผักกุยช่าย  เป็นผักต้นตำรับของชาวจีน มีชื่อว่า “Chinese Chive”กุ้ยช่ายมี ๒ สี คือกุยช่ายเขียวและกุยช่ายขาว ที่เป็นสีขาวจะครอบต้นไว้ไม่ได้รับแสงจึงไม่เกิดการสังเคราะห์แสงให้เกิดสารคลอโรฟิลล์ กลิ่นไม่ฉุนเหมือนสีเขียวและมีคุณค่าทางอาหารน้อยกว่า

        ผัดกุยช่ายกับปูทะเล ไข่เจียวกุยช่าย ผัดหมี่เบตง เป็นเมนูที่นำเสนอผ่านบันทึกของหนูรี  และขนมกุยช่าย ที่เป็นผลจากการนำต้นกุยช่ายที่ปลูกจากสวนมาทำอาหารสำหรับคนในครอบครัวที่สด และปลอดภัย

        ตามปกติโดยทั่วไปไม่นิยมนำกุยช่ายมาประกอบอาหาร  นอกจากกุ้ยช่ายขาวที่นำมาผัดไฟแดง ผัดหมูกรอบสำหรับข้าวต้ม จึงเป็นอาหารจานนิยมของร้านข้าวต้ม  และนำต้นกุ้ยช่ายเขียวมาทานกับผัดไทย

        พืชตระกูลหัว ที่หนูรีนำมาแนะนำเรียกว่าหัวมันใหญ่ มีเนื้อสีม่วง  สามารถนำมาต้ม บวชหรือเชื่อมได้

          มันชนิดนี้  เคยพบเหมือนกันซึ่งชาวบ้านจะเรียกตามสีและถิ่นกำเนิดของมันว่า “มันม่วง  มันเลือดหมู  มันอ้น  มันอ้อนตีนหมี  มันมือเสือ”  จะพบตามร้านค้าข้างทางที่นิยมขายผักพื้นบ้านหรือพืชผักจากป่า

           ยอดมันเทศ ส่วนของยอดอ่อนไปทำแกงส้ม, แกงเทโพหรือจะเอาไปผัด ลวกหรือต้มเป็นผักจิ้มน้ำพริกเป็นแหล่งคาร์โบไฮเดรตที่อุดมไปด้วยสารเบต้าแคโรทีน  สารแอนโทไซยานิน  และวิตามินเอและวิตามินซี 

        เคยเห็นยอดมันเทศวางขายที่ตลาดจังหวัดเชียงราย  แม่ค้าบอกว่าแกงส้มได้อร่อย  ส่วนหัวมันเทศมักจะมีกลิ่นฉุนของแมลง  ซึ่งพบบ่อยมาก  ไม่ทราบว่าแมลงชนิดนี้จะกำจัดได้โดยวิธีใด 

        พริกขี้หนูสวนหรือพริกขี้นก ที่นกมาเกาะกินพริกที่สุกแดงคาต้นแล้วนำไปปล่อย(ถ่าย)ตามที่ต่างๆตามอำเภอใจ พริกจึงงอกงามได้ทุกหนแห่งในสวน หน้าร้อนพริกจะมีลูกมากกว่าหน้าฝน

       ได้รับการถ่ายทอดการเกิดของพริกขี้หนูมาเช่นเดียวกัน  แต่ไม่แน่ใจว่าพริกขี้หนูภาคไหนจะเผ็ดมากกว่ากัน

  
         ถั่วพลู ส่วนทางใต้กินยอดอ่อน ดอกอ่อน และฝักอ่อน เป็นผักสด หรือนำไปต้ม ผัด ใส่แกงส้ม แกงไตปลา

           เคยเห็นถั่วพูข้างรั้วโรงเรียนที่เจ้าของปลูกไว้นานหลายปี  เขาเล่าว่า  เมื่อถึงหน้าแล้งก็ตัดเถาว์มันออกบ้าง  แล้วมันก็แตกเถาว์ใหม่  มันตายยากและเป็นพืชทนแล้ง  ในปัจจุบันถั่วพูได้รับการพัฒนาให้เป็นฟักเล็ก ฟักโตได้ตามวิธีการเกษตรสมัยใหม่

           เมนูประจำภาคผัดสะตอกุ้งสด ซึ่งสะตอมีราคาแพงมากหากเป็นสะตอที่ปลูกจากภาคใต้  ที่จังหวัดพิษณุโลกแถบบนเขาอำเภอวังทองและอำเภอนครไทย  มีการปลูกสะตอมาเป็นเวลานาน  สามารถส่งจำหน่ายได้  แต่ราคาก็ถือว่าแพง  ซึ่งผู้สันทัดกรณีเกี่ยวกับสะตอบอกว่า “สะตอของภาคใต้จะมันและมีรสชาติดีกว่า”  เคยแปลกใจเกี่ยวกับรูปร่างของฝักสะตอ  เห็นว่ามีทั้งฝักยาวค่อนข้างแบนตรง  และฝักที่มีรูปร่างงอ บิด โค้ง ยังไม่ได้รับคำตอบว่าทำไมจึงเป็นเช่นนั้น 

        อาหารพื้นเมืองถือเป็นวัฒนธรรมประจำท้องถิ่นนั้นหรือภาคนั้น ๆ  แต่ละภาคนั้นมีเอกลักษณ์ที่แตกต่างกันไปตามวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณีของคนในแต่ละท้องถิ่น ตามอาชีพและแหล่งอาหารที่มีอยู่ในท้องถิ่น รวมทั้งอิทธิพลที่อาจได้รับมาจากประเทศใกล้เคียง ทำให้อาหารในท้องถิ่นนั้นมีความแปลกไปจากอาหารไทยที่พบอยู่ทั่วไป 

             อาหารภาคใต้ส่วนมากมีรสจัด จึงมีผักรับประทานควบคู่ไปด้วย
เพื่อลดความเผ็ดร้อน เรียกว่าผักเหนาะ มีหลายอย่าง เช่น มะเขือเปราะถั่วฝักยาว ถั่วพู และผักอื่น ฯลฯ 

           ร้านอาหารทางภาคใต้  ที่ฉันประทับใจคือผักสดที่นำมาเสิร์ฟเป็นถาดใหญ่ ๆ  ที่น่าสนใจมากสำหรับฉันนอกจากสะตอแล้วคือผักเหลียง  เวลานี้ที่บ้านมีต้นผักเหลียงที่สามารถนำมาทานได้แล้วถึง  ๗ ต้นและได้เรียนรู้วิธีปลูกจากเพื่อนมิตรชาว GotoKnow เช่นกัน

          บทสวดภาวนาสำหรับพุทธศาสนิกร่วมสมัย  บท “การล้างผัก”  หลวงปู่ติช นัท ฮันห์  สอนว่า “ในบรรดาผักสดเหล่านี้  ข้าเห็นพระอาทิตย์สีเขียว  สรรพธรรมะรวมเข้าด้วยกัน  ช่วยให้ชีวิตเป็นได้” 

          ที่จริงนั้นพระอาทิตย์สีเขียว  ไม่ใช่ผักสีเขียว  เพราะสีเขียวบนใบผักเป็นเช่นนั้นได้เพราะต้องแสงอาทิตย์  ถ้าไม่มีพระอาทิตย์จะไม่มีสิ่งมีชีวิตได้เลย  เพราะฉะนั้นยามที่เราเห็นพืชผัก เราย่อมเห็นพระอาทิตย์อยู่ในนั้นด้วย  แม้แต่ปรากฏการณ์อื่น ๆ เช่นถ้าไม่มีเมฆก็จะไม่มีฝน  ถ้าไม่มีน้ำ ไม่มีอากาศ ไม่มีดิน  ก็จะมีผักไม่ได้  พืชผักจึงมาจากเหตุปัจจัยหลายส่วนมารวมกัน

ที่มา : Present  Moment Wonderful Moment  Mindfulness  Verses  for  Daily  Living