ทอดกฐิน_กรานกฐิน


ประเพณีการทอดกฐิน ในแต่ละปีกำหนดให้มีการจัดทอดกฐินขึ้นภายใน ๑ เดือน หลังประเพณีออกพรรษา โดยวัดที่จะสามารถรับกฐินได้ ต้องมีพระภิกษุจำพรรษาโดยไม่ขาดพรรษาเลย ไม่ต่ำกว่า ๕ รูป และแต่ละวัดสามารถรับกฐินได้ปีละ ๑ ครั้ง การทอดกฐินเป็นกาลทาน ตามพระวินัยกำหนดกาลไว้ คือ ตั้งแต่แรม 1 ค่ำ เดือน 11 ถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12

 

ความหมายของกฐิน

     กฐิน เป็นศัพท์บาลี แปลตามศัพท์ว่าไม้สะดึง คือ "กรอบไม้" หรือ "ไม้แบบ" สำหรับขึงผ้าที่จะเย็บเป็นจีวรในสมัยโบราณ ซึ่งผ้าที่เย็บสำเร็จจากกฐินหรือไม้สะดึงแบบนี้เรียกว่า ผ้ากฐิน (ผ้าเย็บจากไม้แบบ)

ประวัติของกฐิน

     ภิกษุชาวเมืองปาไฐยรัฐ 30 รูป ได้เดินทางเพื่อมาเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า ณ วัดเชตวันมหาวิหาร เมืองสาวัตถี แต่ยังไม่ทันถึงเมืองสาวัตถี ก็ถึงวันเข้าพรรษาเสียก่อน พระสงฆ์ทั้ง 30 รูป จึงต้องจำพรรษา ณ เมืองสาเกตุในระหว่างทาง พอออกพรรษาแล้ว ภิกษุเหล่านั้นจึงได้ออกเดินทางมาเข้าเฝ้าพระศาสดาด้วยความยากลำบากเพราะฝนยังตกชุกอยู่ เมื่อเดินทางถึงวัดพระเชตวัน พระพทธเจ้าได้ตรัสถามถึงความเป็นอยู่และการเดินทาง เมื่อทราบความลำบากนั้นจึงทรงอนุญาตให้ภิกษุผู้จำพรรษาครบถ้วนไตรมาสสามารถรับผ้ากฐินได้ และภิกษุผู้ได้กรานกฐินได้อานิสงส์ 5 ประการ ภายในเวลาอานิสงส์กฐิน (นับจากวันที่รับกฐินจนถึงวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 4) คือ

     1. ไปไหนไม่ต้องบอกลา
     2. ไม่ต้องถือไตรจีวรไปครบสำรับสามผืน
     3. ฉันคณะโภชน์ได้ (ล้อมวงกันฉันภัตตาหารได้)
     4. เก็บอดิเรกจีวรไว้ได้โดยที่ยังมิได้วิกัปป์ และอธิษฐาน โดยไม่ต้องอาบัติ
     5. จีวรลาภอันเกิดขึ้น จักได้แก่ภิกษุผู้ได้กรานกฐินแล้ว

       (ประเพณีทอดกฐิน)

     วันนี้ได้ไปร่วมงานทอดกฐินที่วัดจำศีลหลุบเลา  อยู่ห่างจากบ้านประมาณ 150 เมตร เมื่อมองจากบ้านจะเห็นหลังคาโบสถ์ที่ตั้งตระหง่านได้อย่างชัดเจน บางครั้งเสียงระฆังที่แขวนปลายหลังคาโบสถ์ดังกรุ๊งกริ๊ง  แว่วกังวาลมา ยามลมพัดแรง โดยเฉพาะหน้าหนาวไพเราะยิ่งนัก  วันนี้ได้ยินเสียงเพลงดังแว่วมาจากวัดพอได้ยินแบบไม่ดังเกินไปนัก  ตั้งแต่ตี 5  และจะเป็นเฉกเช่นนี้ถ้ามีงานที่วัด  จนกลายเป็นเสียงสัญญลักษณ์ทุกครั้งที่ได้ยินเสียงแว่วมาจากวัดนั่นแสดงว่าจะต้องมีงานที่วัด  แต่จะเป็นงานอะไรนั้น  แล้วแต่เสียงเพลงที่ได้ยิน  ถ้าเป็นเศร้าแบบ"ธรณีกันแสง"  มีคนตายอีกแล้ว

     วันนี้คุณยายใส่เสื้อลายลูกไม้สวยงาม  เพื่อไปร่วมทำบุญทอกกฐินที่วัด  ฉันและน้องแก้มกับคุณยายออกไปวัดกัน  คุณแม่บอกว่าปวดขาคงเดินแห่ผ้ากฐินรอบโบสถ์ไม่ได้จึงให้ฉันและน้องแก้มช่วยแห่ผ้ากฐินแทนแม่ที  เมื่อขึ้นบนศาลาเห็นทุกคนแต่งตัวสวยๆทั้งนั้น  พูดคุยกันด้วยหน้าตายิ้มแย้มแจ่มใส  บางคนที่ได้มีโอกาสเจอกันวันบุญกฐินต่างทักทายกันด้วยความดีใจ  ยกมือไหว้ทักทายช่างเป็นภาพที่งดงามยิ่งนัก 

 

 

คนยังไม่มากนัก  พาน้องแก้มมาไหว้พระในโบสถ์ก่อน

     บนศาลาเต็มไปด้วยผู้คนมากมาย  ทั้งเด็ก ผู้ใหญ่  หนุ่มสาว ผู้เฒ่าผู้แก่ ที่ตั้งใจมาทำบุญ  ที่บางคนบอกว่าทำบุญกฐินเป็นบุญใหญ่  เด็กๆ  วิ่งเล่นรอบศาลาอย่างสนุกสนาน เสียงอึงเซ็งแช่ระหว่างรอเวลาแห่กฐิน  เสียงมัคทายกพูดใส่ไมค์อยู่ตลอดเวลา กล่าวชื่นชมผู้ใจบุญที่มาร่วมกันทำบุญทอดกฐินในวันนี้  ขณะเดียวกันก็กล่าวเชิญชวนพี่น้องพุทธศาสนิกชนที่ยังไม่ได้ทำบุญหรืออยากทำบุญเพิ่มก็ทำได้เลย  พร้อมทั้งกล่าววัตุประสงค์ของการทอดกฐินสามาคคีในวันนี้  นอกจากนั้นท่านยังได้เล่าประวัติการทอดกฐินให้ทุกคนได้ฟัง  ผู้คนส่วนใหญ่จะพูดคุยกันเสียมากกว่าที่จะตั้งใจฟัง  แต่ฉันคิดว่าแม้ไม่ตั้งใจฟังก็ต้องได้ยินบ้างเพราะเสียงที่พูดดังมาก  ผู้คนส่วนใหญ่ทักทายกัน บ้างชมว่าเสื่อผ้าที่ใส่มาวันนี้สวย  บ้างก็ถามสารทุกข็สุขดิบเพราะเพิ่งได้พบหน้ากันในวันนี้  จะเห็นว่าเมื่อมีงานบุญเช่นนี้  จะพบว่าครอบครัวต่างมารวมกันยิ่งถ้าเป็นวันหยุดด้วยแล้วจะเห็นหน้ากันทั้งครอบครัว  ผู้คนเริ่มเต็มศาลา  แต่ไม่ถึงกับเบียดกันนัก  เพราะส่วนหนึ่งได้นั่งรออยู่ด้านล่างศาลา

     ด้านซ้ายมือของศาลาก็มีเสียงผู้คนพูดคุยกันเสียงดังไม่แพ้กับผู้คนกลางศาลา  เป็นเสียงของแม่ครัวเอกนั่นเองที่ได้รับหน้าที่เป็นคนปรุงอาหาร  แม่ครัวเอกที่ว่าก็จะเป็นชาวบ้านในหมู่บ้านที่ฝีมือดี  เรียกว่ายอดฝีมือเลยก็ว่าได้  ใครรู้ว่าใครมีฝีมือในการทำอาหารอร่อยก็จะถูกเชื้อเชิญมาเป็นแม่ครัว  และไม่มีใครปฏิเสธเลยเนื่องจากเป็นงานบุญทุกคนต่างเต็มใจรับหน้าที่นี้  คนไหนเหนื่อยก็พัก  อีกคนจะเข้าไปผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันทำอาหารอยู่ตลอดเวลา  ข้าวปลาอาหารที่ได้มาก็ด้วยเงินบริจาคของแต่ละครอบครัว 3 หมู่บ้านแล้วแต่ใครจะบริจาคเท่าไรก็ได้ถือว่าทำบุญร่วมกัน  มีผู้รับผิดชอบมาเก็บตามบ้าน  ทำบัญชี ตรวจสอบได้  บ้างก็บริจาคเป็นเงิน  บ้างก็บริจาคเป็นของก็มี  ทุกครั้งที่มีงานบุญชาวบ้านส่วนใหญ่จะออกมาช่วยเหลือกัน  อาหารที่ปรุงแล้วรสชาดอร่อยมาก

พอบอกขอถ่ายรูปหน่อย  นางแบบตัวน้อย ยืนประนมมือทันที

     เมื่อได้เวลาอันเป็นมงคล  เสียงเจ้าอาวาสได้ประกาศให้เจ้าภาพที่จองกฐิน  และกฐินสายไปร่วมกันแห่ผ้ากฐินรอบโบสถ์  ท่านบอกให้ตีกลองเอาฤกษ์  บอกว่า "ตีกลองให้ดังเพื่อให้นางฟ้าได้ยิน  พระอินทร์ได้ฟัง"  ถึงการมาร่วมกันทำบุญทอกกฐินในวันนี้

     แห่ผ้ากฐินรอบโบสถ์ 3 รอบ นำโดยกฐินต้นหลัก เป็นของคุณยายในหมู่บ้าน  และของผู้จัดการโรงงานใกล้บ้าน  ที่มาจองกฐินร่วมกันไว้  และตามด้วยกฐินสายหรือกฐินสามัคคีของแต่คน  แต่ละหมู่บ้านที่ร่วมกันทอดกฐินในครั้งนี้  รู้สึกเหนื่อยแต่อิ่มใจอย่างบอกไม่ถูก  สาวใหญ่  สาวน้อย  ร่วมกับหนุ่มสาว  แม้แต่เด็กเล็ก  ร่วมกันฟ้อนรำหน้ากฐินที่แห่รอบโบสถ์  อย่างไม่รู้เหนื่อย  และตามด้วยพวกเราชาวบ้านที่อยู่รอบๆวัด 3 หมู่บ้านต่างอุ้มผ้ากฐินด้วยใบหน้าอิ่มเอิบ  ตอนรับผ้ากฐินเสียงมัคทายกประกาศว่า  ถ้าถาดรองหนักนักก็ให้อุ้มแต่ผ้ากฐินก็ได้  ฉันจึงวางพานรองลงถือโอกาสถือแต่ผ้ากฐินไปกับน้องแก้ม

     ธงที่ทำจากกระดาษแก้วหลากสี  ปักฉลุอย่างสวยงามประดับเป็นธงรอบโบสถ์  โบกสะบัดไปมา  ซึ่งเดี๋ยวนี้ไม่ค่อยเห็นแล้ว  เมื่อก่อนถ้ามีงานบุญ  งานแต่ง  งานบวช  จะเห็นติดประดับประดาเรียกว่าแทบจะครบเสาทุกต้น  และฉันก็เป็นผู้หนึ่งที่เคยไปลองปักลายฉลุกับคุณลุงของฉันเมื่อครั้งเยาว์วัย  จะบอกว่าเพียงแค่พับกระดาษตามต้องการแล้วใช้ลิ่มกับฆ้อนตอกบนกระดาษตามลวดลายที่ต้องการมันทำง่ายมากเลย

    เมื่อขึ้นบนศาลา  แม่ครัวเอกเป็นพี่น้อง พี่ป้า น้าอา ในหมู่บ้านขมักเขม้นทำอาหารอย่างสุดฝีมือ  บางกลุ่มจัดอาหารอย่าบรรจงปราณีตเพื่อถวายเพลพระ  ผลไม้ถูกจัดเรียงไว้อย่างเรียบร้อย  ไอติมหอมหวานส่งกลิ่นเย้ายวนเมื่อเปิดฝาถังออกมาแนมด้วยข้าวเหนียวผสมน้ำดอกอัญชันสีม่วงสวยงามน่ากิน  บัวลอยเผือกสีม่วงยามเคี้ยวทุกเม็ดมีเนื้อเผือกเม็ดเล้กๆอย่างข้างในรับรู้ถึงรสเผือกยามขบเคี้ยว  และกลิ่นหอมอ่อนๆ  และต้องบอกว่าอาหารเยอะมาก  มองเห็นศรัทธาของผู้คนมากมาย

      หลังพระภิกษุสงฆ์ฉันเพลเสร็จอาหารทั้งหมดเริ่มทยอยและลำเลียง จัดเป็นวงให้ผู้เฒ่าผู้แก่ โดยมีหนุ่มสาวคอยยกเสริฟให้  ได้ยินสียงประกาศจากมัคทายกว่ายอดกฐินปีนี้ได้ 3xx,xxx เดี๋ยวจะมีการต่อยอดกฐินกันอีก

     ฉันเดินเข้าครัวอย่างคนคุ้นเคย  ไอติม 1 ก้อนพร้อมข้าวเหนียวดอกอัญชันละลายในปากอย่างหอมหวาน  รู้สึกอิ่มในทันทีที่หมดถ้วย  แต่กลิ่นอาหารยังหอมกรุ่นลอยมาที่ปลายจมูก  เลยตามด้วยผัดหมี่แดง 2 ช้อน ต้มยำ 2 คำ ลาบอีก 2 คำ คราวนี้ไม่ไหวแล้วรู้สึกอิ่มมากจริงๆ  แม่ครัวต่างคะยั้นคะยอบอกว่าให้กินมากๆ คนทำบุญจะได้บุญจากที่เรากินอาหารในวันนี้ด้วย  หลังกินอาหารอิ่มฉันต้องขอลากลับก่อนเพราะน้องแก้มบ่นง่วงนอนเนื่องจากเที่ยงครึ่งแล้ว กล่าวขอบคุณพี่ป้า น้าอา  และลากลับ

     เมื่อกลับถึงบ้านต้องบอกว่าหลับสนิทอาจเนื่องจากอากาศร้อน  และกินอิ่มด้วย  ที่สำคัญอิ่มบุญค่ะ

 

คำถวายผ้ากฐิน อย่างธรรมยุตติกนิกาย

น้องแก้มกับผ้ากฐิน

 

ผ้ากฐินกับผู้อิ่มบุญ

 

กฐินสาย  ที่แต่ละครอบครัวรับนำมาร่วมทอดกฐิน...เรียกกฐินสามัคคีของหมุ่บ้านเรา

สาวน้อยจะอยู่แถวหน้า

ผลไม้และขนมหวาน... อิ่มท้องและอิ่มบุญค่ะ

    30 ตค 52 :  วันนี้ได้ยินจากข่าวว่ามีการทอดกฐินโจร  เลยอยากรู้  พบคำตอบได้  ที่นี่ค่ะ

หมายเลขบันทึก: 308331เขียนเมื่อ 24 ตุลาคม 2009 22:02 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 21:46 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (8)
  • สวัสดีค่ะ
  • แวะมาชื่นชมประเพณีการทอดกฐิน
  • ดูจากรูปอิ่มบุญกันถ้วนหน้าจริง ๆ
  • งานนี้รับบุญกลับบ้าน มีความสุขมาก ๆ นะค่ะ

ขอคุณค่ะคุณนก

มีความสุขจริงๆ และมีความสุขทุกครั้งที่ร่วมงานบุญ พี่น้องมากันพร้อมหน้า เพื่อร่วมทำบุญด้วยกัน แม่ปลื้มที่เห็นลูกๆหลานๆทุกคนมาพร้อมหน้ากัน อาจจะเรียกว่าเป็นวันครอบครัวก็ว่าได้ นอกจากวันปีใหม่ วันสงกรานต์ นอกจากนี้ยังมีวันทอดกฐิน ทอดผ้าป่า วันเข้าพรรษา วันออกพรรษา วันสาทต่างๆ ตามประเพณีของพุทธศาสนิกชนค่ะ

เข้ามา สาธุด้วยคนค่ะ

ช่วงนี้ได้ซองกฐินเยอะเลย

ขอบคุณค่ะคุณ    P น้ำผึ้งสีชมพู   เอาบุญมาฝากทุกคนค่ะ

มาเพิ่มเติมความหมายต่างๆ เช่น กฐินกาล กรานกฐิน  องค์กฐิน  เครื่องกฐิน  ธงจรเข้ เป็นต้น  ที่  http://www.noknoi.com/magazine/article.php?t=2636 

เจริญพร โยม namsha

อนุโมทนาอิ่มบุญ อิ่มใจให้คุณโยมที่ร่วมบุญทุกท่านด้วย

เจริญพร

นมัสการพระคุณเจ้า กราบขอบพระคุณมากค่ะ

มาแวะเยี่ยมและร่วมอนุโมทนาบุญด้วยนะคะ

นำเสนอได้ละเอียดดีนะคะ

ถือเป็นพิธีกรรมที่คุณทำตามระเบียบประเพณีคะ

น่ายกย่องมากคะ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท