วันหยุดแบบนี้

เราน่าจะได้ทำอะไร

ที่ไม่ใช่สิ่งที่กำลังทำอยู่นะ 

เรารำพึงกับตัวเองเบา ๆ ขณะที่นั่งคิดงาน เขียนงาน และติดต่องาน อยู่ที่ห้องทำงานในมหาวิทยาลัยเมื่อยามบ่ายของวันอาทิตย์

นอกจากด้วยความรู้สึกที่ว่า เราอยากกลับมาทำ “บางสิ่งบางอย่าง” ให้กับสถาบันการศึกษาที่มีส่วนร่วม “สร้าง” เราขึ้นมา นอกจากภูมิทัศน์ของวิทยาเขตที่ “โดนใจ” คนรักและชื่นชมธรรมชาติอย่างเรา และนอกจาก “ความคุ้นเคย” ที่เรามีต่อผู้คน ณ สถานที่แห่งนี้แล้ว เหตุผลสำคัญที่เราเลือกมาอยู่ที่นี่ก็คือ...วิทยาเขตกำแพงแสนแห่งนี้มีบ้านพักอยู่ในมหาวิทยาลัย... เราไม่ต้องรีบตื่นแต่เช้าเพียงเพื่อจะไปรถติดอยู่บนท้องถนน ไม่ต้องรีบกลับบ้านตั้งแต่บ่ายแก่ ๆ หรือเย็นย่ำเพียงเพื่อต้องการ “หลบ” ภาวะวิกฤติของการจราจรเหมือนเพื่อนๆ ที่มีชีวิตอยู่ในเมืองใหญ่  ด้วยว่าระยะทางจากบ้านพักเราไปถึงที่ทำงานนั้น ใช้เวลาเดินทางไม่ถึง 10 นาที...  

ทว่า ภายใต้สิ่งที่ดูเหมือน “ได้เปรียบ” กลับกลายเป็นความ “เสียเปรียบ”

เราแทบไม่มีวันเวลาแห่งการเป็น   “วันหยุด”  เอาเสียเลย เพราะแม้จะเป็นช่วงวัน “เสาร์-อาทิตย์” เราก็พาตัวเองมานั่งอยู่ที่ทำงาน... 

เรานั่งทบทวนดูว่า เราใช้ “เวลา” ซึ่งเป็น “ทรัพย์” อันมีค่าที่สำคัญที่สุดในชีวิตอย่างไร 

เวลาในแต่ละวันมี 24 ชั่วโมง หากแบ่งเวลานี้ออกเป็น 3 ส่วนจะได้ส่วนละ 8 ชั่วโมง ซึ่ง 8 ชั่วโมงแรกใช้ในการ “ทำงาน” เป็นสิ่งที่นำมาซึ่งปัจจัยในการดำรงชีวิต ส่วน 8 ชั่วโมงที่สองใช้ในการ “บริหารขันธ์” ได้แก่ การอาบน้ำ แต่งตัว รับประทานอาหาร พักผ่อน ปลูกต้นไม้ ดูหนัง ฟังเพลง ฯลฯ และสำหรับ 8 ชั่วโมงสุดท้ายใช้ในการ “นอนหลับ” เพื่อให้ร่างกายได้พักผ่อน มีเรี่ยวแรงมายืนหยัดสู้อยู่บนโลกใบนี้ต่อไป 

เราคำนวณดูแล้ว....ในเวลา 1 วันเรานอนหลับประมาณ 4-5 ชั่วโมง และบางค่ำคืนเราก็นอนน้อยกว่านั้น... ส่วนกิจกรรมที่เป็นไปเพื่อการบริหารขันธ์ก็ช่างน้อยมาก ประมาณ 4-5 ชั่วโมงเช่นกัน ด้วยว่าวิถีชีวิตของเรานั้นอาจเรียกได้ว่าเป็นวิถีแห่ง "ความสุขที่เรียบง่าย" ด้วยความ “สมถะ” และความ “สันโดษ” ดังนั้นเวลาที่เหลืออยู่ในแต่ละวันของเรา จึงเป็นไปเพื่อสิ่งที่เรียกว่า “งาน” ทั้งที่เป็นสิ่งที่มีเป้าหมายและเป็นความรู้ “ทางโลก” กับสิ่งที่มีเป้าหมายและเป็นความรู้ “ทางธรรม” ซึ่งทั้งสองส่วนนี้ เราคิดว่าเป็นสิ่งที่ต่าง “เสริมพลัง” และ “บูรณาการ” ซึ่งกันและกัน 

จึงหมายความว่า... ในแต่ละวันของชีวิต... เวลาที่มีอยู่ของเราถูกใช้และเป็นไปเพื่อการทำงานประมาณ 14-16 ชั่วโมง 

แม้กระนั้นก็ตาม...ตารางการนัดหมายต่าง ๆ ที่มีอยู่ในสมุดบันทึกของเรา กลับทำให้เรารู้สึกว่า ...เวลาในแต่ละวันทำไมช่างมีน้อยจัง…ยังทำ “อะไร” ได้ไม่เท่าไหร่เลย...

 เราเคยถามตัวเองด้วยเหมือนกันว่า... รู้สึก “เหนื่อย” หรือ “อ่อนล้า” หรือว่า “ท้อถอย” กับสิ่งที่ทำบ้างไหม?

คำตอบที่เรามีให้กับตัวเองในทุกครั้งก็คือ “ไม่หรอก...อาจมีเหนื่อยบ้าง แต่ไม่เคยอ่อนล้าและไม่เคยท้อถอย”

ที่สำคัญ...เรายังคงมี “ความสุข” กับทุกงานที่เราทำ 

หากแต่ช่วงสองสามเดือนมานี้...สัญญาณเตือนภัยของร่างกายบอกกับเราว่า คงต้อง “หยุดพัก” บ้างเสียแล้ว

แม้จะยังคงมี “พลังใจ” เต็มเปี่ยม ทว่า “พลังกาย” ของเราเสื่อมถอยตามวันเวลาที่ล่วงเลย และด้วยสภาพร่างกายที่ถูกใช้งานหนักมายาวนาน... เสมือนเครื่องจักรที่เดินเครื่องทำงานตลอดเวลา จึงต้องมีสักวันหนึ่งที่เครื่องจักรนี้จะ “หมดสภาพ” ลงได้ ระบบและกลไกของ “สรีระยนตร์” นี้ก็คงเช่นกัน... ณ วันนี้... เมื่อใช้งานหนักโดยมิได้หยุดพัก จึงเกิดอาการ “รวน” โดยมิอาจ “ซ่อมแซม” ให้ฟื้นคืนสู่สภาพเดิมได้ 

เมื่อปีที่แล้วที่ร่างกายของเราเริ่มมีสัญญาณเตือนภัย หลานรักเราที่เป็น “คุณหมอ” มาช่วยดูแลให้และบอกกับเราว่า “ถ้าน้าตุ้มไม่พัก หมอที่ไหนก็รักษาให้หายไม่ได้นะจ๊ะ”

จริงของหลาน... เราคงต้องแบ่ง “เวลา” ในการ “ดูแล” ตัวเองให้มากขึ้น 

หากอายุขัยโดยเฉลี่ยของมนุษย์ยืนยาวที่ 75 ปี...เราก็คงมีเวลาอยู่บนโลกใบนี้ได้อีกไม่นาน...

ที่สำคัญ...เรามิอาจล่วงรู้ได้ว่า...เวลาบนโลกของเรา “เหลือ” อยู่เพียงใด

เราอาจละโลกในวันนี้หรือพรุ่งนี้  ด้วยว่า “ความตายไม่มีนิมิตหมาย”

ไม่ว่าจะมีเวลาของชีวิตเหลืออยู่เพียงใด หากในทุกขณะที่มีลมหายใจนั้น เราได้“ทำ”ในสิ่งต่าง ๆ ที่สมควรอย่าง “ดีที่สุด” หากวิถีชีวิตของเราเป็นไปเพื่อยัง “ประโยชน์สุข” ด้วยการไม่ “เบียดเบียน” ทั้งต่อผู้อื่นและต่อตัวเราเองแล้ว  การ “จากพราก” ย่อมไม่ใช่สิ่งที่ควรเสียใจมิใช่หรือ 

ภายใต้โลกแห่งการแข่งขันและการต่อสู้ที่ซับซ้อน จะมีใครที่เข้าใจและได้ตระหนักรู้ว่า ชัยชนะที่แท้จริงนั้นคือการ “ชนะใจ” ตนเอง ให้อยู่เหนือความปรารถนาที่นำมาซึ่งความทุกข์ ผู้คนที่เราคิดว่าเป็น “ฝ่ายตรงข้าม” ย่อมไม่ใช่ “คู่ต่อสู้” เพราะ  “ศัตรู” ที่แท้จริงของชีวิตคือ “เวลา” ที่กลืนกินสรรพชีวิตและสรรพสิ่ง.... 

 กัลยาณมิตรควรพิจารณาเนือง ๆ ว่า

เวลาที่ล่วงไป... ล่วงไป 

บัดเดี๋ยวนี้...เราทำอะไรอยู่