อะไรคือ .... แนวคิด PROUT (Progressive Utilization Theory)
แนวคิด PROUT (Progressive Utilization Theory) หรือ แนวคิดอรรถประโยชน์ก้าวหน้า หรืออาจใช้ชื่อว่า แนวคิด Progressive Socialism เป็นแนวคิดที่เผยแพร่โดย Prabat Ranjan Sargar (P.R.Sargar) นักปราชญ์ชาวอินเดีย ซึ่งมีการเผยแพร่ ตั้งแต่ ปี ค.ศ.1959 โดยตั้งอยู่บนพื้นฐานความเชื่อ 2 ข้อ คือ
1. ทุกสรรพสิ่งในโลก ล้วนมีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน มาจากจุดกำเนิดเดียวกัน และมีความสัมพันธ์กันอย่างลึกซึ้ง ไม่สามารถแยกจากกันได้ ดังคำกล่าวที่ว่า เด็ดดอกไม้สะเทือนถึงดวงดาว (Butterfly effect) หรือที่เกี่ยวข้องและโยงกับ ทฤษฎีไร้ระเบียบ (chaos theory)
2. ทรัพยากรในโลกนี้แม้มีจำกัด แต่ก็เพียงพอสำหรับทุกชีวิตในโลก เพียงแต่ต้องรู้จักการใช้ การแบ่งปันและรู้จักการนำทรัพยากรเหล่านี้มาใช้อย่างเหมาะสม ดังสำนวนในภาษาอังกฤษที่ว่า No need for orchestra if the guitar can do
PROUT เป็นแนวคิดใหม่ของการอยู่ร่วมกันในสังคม ซึ่งพัฒนามาจากพื้นฐานจิตวิทยาแนวนีโอฮิวแมนนิส (Neo-Humanist Psychology) มีความเชื่อใน “ความเป็นหนึ่งเดียวของคนในสังคม” และ “ความเท่าเทียมกันของคนในสังคม” ซึ่งดูจะคล้ายคลึงกับ แนวคิดทุนนิยม และ แนวคิดสังคมนิยม (คอมมิวนิสต์) หากมีความแตกต่างกันอย่างมาก โดยนำข้อดีและข้อด้อยของทั้งสองทฤษฎีมาผสมผสานกัน เน้นการนำแนวคิดไปใช้อย่างเหมาะสมกับบริบทของสังคมของตน เพื่อสร้างความเป็นธรรมให้แก่สมาชิกในครอบครัวโลก การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติให้ได้ประโยชน์สูงสุด ทุกชีวิตมีความสุข อยู่ดี กินดี และมีสันติภาพ ในขณะเดียวกันก็ยอมรับและธำรงรักษาซึ่งวัฒนธรรมท้องถิ่นที่มีความแตกต่างหลากหลาย
นโยบายที่ชัดเจนของแนวคิด PROUT ได้แก่
1. การมีระบบการศึกษาหรือระบบการเลี้ยงดูเด็ก ด้วยการให้ความรู้อย่างต่อเนื่องเพื่อให้คนในสังคมเห็นคุณค่าของตัวเอง
2. ลดความฟุ่มเฟือยของประชาชน
3. ลดการทำลายทรัพยากรธรรมชาติและใช้ทรัพยากรอย่างประหยัด
4. ลดการนำสินค้าเข้าจากนอกชุมชนที่เกินความจำเป็น
5. ส่งเสริมนโยบายที่มุ่งเน้นการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม
6. ให้เห็นคุณค่าของวัฒนธรรมท้องถิ่น ส่งเสริมการผลิตด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น
7. สร้างความยั่งยืนให้เกิดความสมดุลในระบบนเวศน์
แนวทางในการพัฒนาตามแนวคิด PROUT ประกอบด้วยสอง ส่วน คือ
การพัฒนาปัจเจกบุคคล และการปรับเปลี่ยนสังคม ซึ่งทั้งสองส่วนนี้จะต้องดำเนินการควบคู่กันไปอย่างจริงจัง
การพัฒนาปัจเจกบุคคล ประกอบด้วย 3 เรื่อง คือ
1. การมีคุณธรรม จริยธรรม
2. การมีคลื่นสมองต่ำ
3. การมีภาพพจน์ของตนเองในด้านบวก
ด้วยเหตุนี้บุคคลที่ได้รับการพัฒนาตามแนวคิด PROUT แล้วจะมีลักษณะ ดังนี้
1. เป็นคนดีมีคุณธรรม
2. เป็นคนที่เห็นคุณค่าของตัวเอง
3. เป็นคนที่สนใจในความเป็นธรรมของคนในสังคม
4. เป็นคนที่มีระเบียบวินัยในตัวเองสูง
5. เป็นแบบอย่างที่ดีในกาใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างประหยัด
6. เป็นคนที่อยู่ห่างไกลจากสิ่งเสพติด
7. เป็นคนที่ทันสมัยแต่ไม่ตกเป็นทาสของเทคโนโลยี
8. เป็นคนที่เคารพตนเองและเคารพคนอื่น
9. เป็นคนมีความสามารถในการพึ่งพาตนเองได้ในหลาย ๆ ด้านของชีวิต
การปรับเปลี่ยนและพัฒนาสังคม แบบ Prout ได้แก่
1. การเลือกผู้นำตามแนวคิด PROUT ซึ่งขึ้นกับบริบทของชุมชนที่อาศัย โดยพิจารณาถึง เป็นผู้ที่มีชื่อเสียงในเรื่องคุณธรรม ความซื่อสัตย์ มีประวัติการทำงานเพื่อชุมชน มีทักษะในการเป็นผู้นำ ใช้ชีวิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง และเป็นผู้เอาใจใส่ดูแลสุขภาพของตนและสิ่งแวดล้อม
2. การสร้างกฎเกณฑ์และกฎหมายของสังคม เพื่อให้เกิดการกินดีอยู่ดี มีความเท่าเทียมกันในสังคม
3. การจัดกิจกรรมในสังคมที่ทำให้ทุกคนได้เห็นความจริงของสังคมและความเป็นไปของโลก
การศึกษาและพิจารณาแนวคิด PROUT นี้ ทำให้อดจะคิดถึงสังคมในยุคที่เรียกว่า ยุคพระศรีอาริยะเมตไตรย ไม่ได้ ผู้คนต่างมีความสุข มีศีลมีธรรมประจำใจ ล้วนแต่อายุยืน อยู่ดีกินดี ไม่มีการลักขโมย ไม่มีความทุกข์ยาก แอบคิดว่า...จะเป็นไปได้หรือ อาจารย์ท่านช่างนำสิ่งที่เป็นอุดมคติ (An ideal) มาสอนนิสิตทำไมกันนะ แล้วก็พากันหัวเราะกันอย่างไม่ได้ไตร่ตรองเสียเลยว่า...ก็ทำไมจะมีสังคม แบบนี้ไม่ได้ล่ะ ในเมื่อสรรพสิ่งล้วนไม่คงที่ เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ตอนนี้เราอยู่ในสังคมทุนนิยม (Capitalism) หรือสังคมบริโภคนิยมสุดขั้ว แล้วจะเปลี่ยนมาการอยู่ร่วมกันตามแนวคิด PROUT บ้างไม่ได้หรือไร
โลกจะเริ่มหมุน ... เมื่อเราก้าวเดิน...
ถ้าปัจเจกชนอย่างพวกเรา... ไม่เริ่ม...แล้วใครจะทำ...
คราวนี้...หันมายิ้มกับตัวเอง...หลังจากยิ้มไม่ค่อยออกมาหลายสัปดาห์...
เอ้า...เริ่มที่ตัวเราเองก่อนนี่แหละ...ไปด้วยกันนะคะ...
อ้างอิง
* ดร.เกียรติวรรณ อมาตยกุล , เท่าทันทุนนิยม,หจก.ภาพพิมพ์.2550
* ดร.เกียรติวรรณ อมาตยกุล , หยุดโลกร้อนด้วย PROUT,หจก.ภาพ พิมพ์.2551
* ดร.ชัยวัฒน์ ถิระพันธุ์ , พุทธทาสกับทฤษฎีไร้ระเบียบ http://www.nokkrob.org/index.php?file=forum&obj=forum.view(cat_id=ch-ch,id=6)
* ขอบคุณคุณกวิน สำหรับลิงค์ Introduction to Chaos Theory @ 168985
