จะว่าไปแล้ว ระยะหลังดูเหมือนว่าบันทึกของผมจะออกทะเลไปมากโข นั่นหมายถึงว่า ผมไม่ค่อยได้ทำหน้าที่ “คนเล่าเรื่อง” อันเกี่ยวเนื่องกับกิจกรรมของนิสิตและมหาวิทยาลัยอย่างที่ควรจะเป็นเท่าใดนัก เพราะที่จริงแล้วเจตนาแรกเริ่มของการเป็นชาวบล็อก ผมเองก็ตั้งใจแรงกล้าว่าจะบอกกล่าวเล่าแจ้งวิถีกิจกรรมของชาวมหาวิทยาลัยฯ ไปสู่สาธารณชนให้เต็มที่ –
ถึงวันนี้, พบว่ามีกิจกรรมหลายกิจกรรมที่ผ่านเลยไปโดยที่ผมไม่ได้หยิบยกมาเขียนบันทึก บางเรื่องมีนิสิตหลายท่านฝากไว้เพื่อให้ผมนำมาตัดแต่งลงใน “บันทึก” แต่จนแล้วจนรอด ผมก็ออกทะเลอยู่ร่ำไป ..
(๑)
26 มิถุนายนที่ผ่านมา, เป็นอีกกิจกรรมที่หล่นหายไปจากบันทึกผมอย่างน่าเจ็บใจ กล่าวคือ ในวันดังกล่าวเป็นกิจกรรมที่ทางจังหวัดได้จัดขึ้นเพื่อประกาศเจตนารมณ์ในการต่อต้านยาเสพติด ซึ่งภาคส่วนราชการต่าง ๆ ต้องขับเคลื่อนมวลชนเข้าสู่กระบวนการนั้นเพื่อให้เกิด “ภาพ” ตามนโยบายของบ้านเมือง
แต่สำหรับ “เรา” ซึ่งหมายถึงมหาวิทยาลัยมหาสารคาม กลับไม่ใช่แค่การนำมวลชนเข้าไปร่วม “สร้างภาพให้เกิดภาพ” ตามเจตนารมณ์เท่านั้น แต่ยังรับบทหนักด้วยการนำกิจกรรมจำนวนมากเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของการจัดงานในวันนั้น ขณะที่สถาบันการศึกษาอื่น ๆ รับบทบาทนำมวลชนเข้ามาสถานเดียว !
ขอย้ำว่า “รับบทหนัก” เพราะนอกจากต้องขนนิสิตเข้าร่วมจำนวนมากแล้ว ยังต้องเข็นกิจกรรมหลายหลากขึ้นเวทีกลางสร้างบรรยากาศให้คึกคักอยู่ตลอดเวลา อาทิ วงดนตรี, การแสดงศิลปะร่วมสมัย, การเต้นโชว์ลีลาศ, ฯลฯ ...
(๒)
กิจกรรมที่นำไปเป็นส่วนหนึ่งของงานวันนั้น ได้รับความนิยมชมชอบจากผู้ชมหลากวัยเป็นอย่างดี แต่เป็นที่น่าเสียดายว่า กิจกรรมการ อ่าน “ผญา” ต่อต้านยาเสพติด” ที่ผมนำเสนอต่อที่ประชุมจังหวัดกลับไม่มีโอกาสได้วาดลวดลายบนเวที เพียงเพราะโดนพายุฝนกระหน่ำซัดจนต้องรวบรัดปิดงานไปอย่างรีบเร่ง –
ครั้งนั้น, ผมเป็นคนเสนอต่อที่ประชุมเองว่า ควรให้นิสิตนักศึกษา หรือแม้แต่นักเรียนได้แสดงความรู้สึกที่มีต่อการต่อต้านยาเสพติดในหลากรูปแบบ ซึ่งขึ้นอยู่กับว่าใครจะถนัดและสันทัดรูปแบบใด เพราะสิ่งเหล่านี้คือ “พลังทางปัญญา” ที่ควรค่าต่อการเปิด “เวทีทางความคิด” ให้พวกเขาได้แสดงออกซึ่งความสามารถ และไม่ควรติดยึดอยู่แค่กิจกรรมเดินรณรงค์ที่มุ่งให้เกิดภาพในแง่มวลชนเพียงอย่างเดียวจนกลายมาเป็นบทเรียนสำเร็จรูปที่ถูกผลิตซ้ำจนกรอบเกรียม !
(๓)
ผมได้ร้องขอให้น้องนิสิตท่านหนึ่งได้ช่วยแต่งผญาต่อต้านยาเสพติดให้สักบท ซึ่งเขาก็เป็นหนึ่งในแกนนำของชาว TO BE NUMBER ONE รวมถึงกลุ่มเพื่อนเตือนเพื่อน พร้อมทั้งเชิญเขาเป็นผู้อ่านบนเวทีในวันที่ 26 มิถุนายนที่ผ่านมา แต่ก็เป็นที่น่าเสียดาย “ผญา” ที่ว่านั้นไม่มีโอกาสได้ประกาศตนต่อสาธารณชนดังใจคิด ผมจึงได้แต่รับปากว่าจะนำถ้อยคำเหล่านั้นมานำเสนอไว้ในบันทึกของผม
ลองอ่านดูนะครับ , อย่างน้อยก็ช่วยกันส่งเสริมภาษาถิ่น ดีกว่าปล่อยให้ถูกกลืนกลายหายไปจากสังคมใหม่อย่างน่าใจหาย
ซาวหกมื้อ เมถุนเป็นเดือนกล่าว
ซาวห้าร้อย วัสสาคล้อย ห้าสิบปี
หากเป็นดิถีมื้อ วันคืนกาลพระฤกษ์
ไผสิหยิบจับต้อง ของสร้าง กะว่าดี
เฮากะมีงานเค้า เนานาน ตามเฮียกซือ
ซุ่มลูกหลานเหลนลื้อ มาโฮมตุ้ม ซุ่มกัน
รวมพลคนสารคามตามเชื้อชั้น มาร่วมกันในวันนี้
ถวายเป็นราชพลี นวจักรีเจ้า เนาสร้างทางประสงค์
รณรงค์ต่อต้าน ปฏิญาณตามคำอู้
ผู้ได๋เสพมีความผิด คิดอันได๋ ให้หมองไหม้ ภัยร้ายให้มากมี
ชีวีอย่าสุขล่น หมู่คนอย่าสบโชค
วิปโยคให้มาพาล หลีกหนีอย่ามีพ้น
คนผลิตว่านั้น คือสิ่ง ดอกสำคัญ
ให้ประจันความชั่วร้าย หมายค่า อย่าประสงค์
คงแต่ความทุกข์ฮ้าย มีภัย ใจบ่ซื่น
หมู่คนในพื้น แผ่นอาสน์พสุธา
จงครหาเว้า เซ้าจาคำเฮียก
เวียกอันได๋ อย่าได้มี มากลั้ว
ตัวเยาวชนน้อง อย่าได้มัวนำชู้ ซูคอไปนำเอี่ยน
ให้เจ้างอเวียนเกี้ยว เที่ยวโค้งต่างมา
อย่าได้เป็นผู้เสพ ผูเฮ็ด ผู้ขายเด้อ
มวลหมู่เธอ ทั้งหลาย จงจำดอกเอาไว้
เธอกะสิได้ เจอเกล้าเหล่าความสุข
มวลทุกข์ มวลโรคา กะบ่มีมาต้อง
เทวดาสิแซ่ซ้อง ป่าวประกาศ ดอกสรรเสริญ
สิ่งเผชิญพลาญภัย อย่าได้มีเหนือเกล้า
ขอให้ซุ้มสูเจ้า ต้องไชย ประสบโชค
ได้ประโยชน์ถ้วนสี่ มีแก่มวลหมู่เจ้า เซาเถิดทุกประการ
(สหายปรีดา : เขียนคำ)
เป็นจังได๋ (อุ้ย ! ขอโทษครับ..) เป็นอย่างไรบ้างครับ .. อย่างน้อยก็น่าจะยืนยันได้ว่าผญาที่แต่งขึ้นนี้เป็นพลังทางความคิดและเจตนารมณ์อันดีงามของคนหนุ่มคนสาวที่มีต่อสังคมอยู่บ้างกระมัง –
(๔)
วันภาษาไทยแห่งชาติเพิ่งผ่านพ้นไปไม่กี่วัน .. เรื่องภาษาถิ่นก็ดูจะถูกเปรยซ้ำแล้วในทำนองว่าขาดการใส่ใจและขาดการให้ความสำคัญ ทั้ง ๆ ที่เป็นเอกลักษณ์ทางภาษาที่ประกอบขึ้นเป็นความเข้มแข็งในทางวัฒนธรรมของชาติ และผมก็รู้สึกคล้อยไปกับข้อสังเกตนั้นเหมือนกัน !
สวัสดีค่ะน้องชาย แผ่นดิน
ขอบคุณค่ะ
มหาวิทยาลัยมหาสารคามนามลือเลื่อง
ดังในเรื่องการศึกษาน่าสรรเสริญ
หนูใกล้จบม.6อยากเหลือเกิน
จะหกเหิรจากสุพรรณสู่แดนไกล
กิจกรรมที่ดีมีสาระ
นักศึกษาอุตสาหะดูสดใส
หนูคนนี้ขอเป็นกำลังใจ
ให้ทุกคนทำต่อไปในสิ่งดี
ว้าว....ที่มหาวิทยาลัยมหาสารคามมีกิจกรรมดีๆมากมายเลยนะค่ะ....หนูมีพี่คนหนึ่งเรียนที่มหาวิทยาลัยมหาสารคามด้วยแหละเจ้าค่ะ.....คณะเภสัช อะค่ะ คิคิ....
เป็นกำลังใจให้เจ้าค่ะ-----------> น้องจิ ^_^
สวัสดีค่ะ
ผญาต่อต้านยาเสพติด งดงามค่ะ อ่านแล้ว ได้ทั้งสาระและความงามของภาษาค่ะ
ผะหยา หรือ ผญา เป็นคำภาษาอีสานมาจากคำว่า ปรัชญา ใช่ไหมคะ
คือรูปภาพของวัฒนธรรม
สวัสดีครับแผ่นดิน
มาขออนุญาตินำข้อความบางตอนไปรวมครับ ขอบคุณมากครับ http://gotoknow.org/blog/mrschuai/113523#
ถ่าเจ้าได้ซุมเย็นเป็นเม็ดฝน
ให้เจ้าสู้เจ้าซนเพื่อซาวนา
แมนเจ้าได้อยู่เทิงฟ้า
กะย้อนซาวนา อุ้มซู
.. ผญา สายลม ..
ขอบคุณครับ
สวัสดีครับ พี่ศศินันท์
ว่าด้วยความหมายของคำว่า "ผญา" นั้น ผมไม่แน่ใจนัก เอาไว้ผมค้นคว้าเพิ่มเติมชัดเจนแล้ว จะกลับมาบอกกล่าวเล่าความอีกรอบนะครับ
แต่ที่แน่ชัดก็คือ ผญา ถือเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาวอีสาน เป็นภูมิปัญญาที่สะท้อนภาพคติชนได้เป็นอย่างดี และถูกใช้ในโอกาสต่าง ๆ ทางสังคม เช่น เกี้ยวพาราสี, สอนคน, บันทึกเรื่องราว, ฯลฯ
ภาษาถิ่นเป็นเรื่องที่เราควรให้ความสำคัญนะครับ เพราะสิ่งเหล่านี้คือตัวตนที่ชัดเจนของความเป็นชาติที่หลอมรวมจากความเป็นท้องถิ่น และแต่ละท้องถิ่นก็มีตัวตนและคุณค่าเสมอกัน
ถึงแม้โลกวันนี้จะเป็นสังคมสองภาษาแต่ผมก็ภาคภูมิใจที่ประเทสไทยยังใช้ภาษาไทยเป็นภาษาราชการ ...และเรายังบอกรักกันด้วยภาษาของเราเอง
แต่บางทีผมก็อดน้อยใจไม่ได้ที่ภาษาอีสาน ถูกมองออกไปในทางขำขัน... และหมิ่นค่า ....
.........
ขอบคุณครับ