คิดให้ออก  บอกให้ได้  และไปให้ถึง  เป็นแนวคิดที่ผมนำมาใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาผู้นำนิสิต  และเรื่องราวต่อไปนี้คือปรากฏการณ์หนึ่งที่ผมกับนิสิตได้ร่วมถกคิด แลกเปลี่ยนเรียนรู้กันและกันอย่างมันส์ฮา.. และเข้มข้น     

(๑)

สองวันก่อนผมนั่งคุยกับประธานชมรมคณะละครทอสายไทยอย่างยาวนาน ...

อันที่จริงผมกับประธานชมรมดังกล่าว  (นายธีรภัทร  สินธุเดช)  สนิทชิดเชื้อกันมากพอสมควร   เพราะผมเคยหอบหิ้วน้องนิสิตท่านนี้ไปโชว์ความสามารถในงานต่าง ๆ  อยู่อย่างบ่อยครั้ง

น้องนิสิตท่านนี้เป็นคนมีจิตสำนึกสาธารณะที่พร้อมจะทำประโยชน์เพื่อสังคมอยู่อย่างเต็มล้น  รวมถึงเป็นผู้มีความสามารถอันหลากหลายในทางศิลปะแขนงต่าง ๆ  ไม่ว่าจะเป็น   การแต่งเนื้อและร้องกลอนลำ,  แต่งผญา,  ร้องสรภัญญะ  หรือแม้แต่การแสดงละครก็ถือว่าไม่ด้อยไปกว่าคนที่เรียนในด้านนี้โดยตรงเลยก็ว่าได้

และที่สำคัญคือเป็นคอกิจกรรมขนานแท้ 

ไม่ว่างานไหน ที่ไหน และอย่างไร  แกก็จะพาตัวเองเข้าไปมีส่วนร่วมอยู่อย่างต่อเนื่อง

กระทั่งในปีนี้,  

เจ้าเล็ก  หรือธีรภัทร  สินธุเดช  ก็ได้จัดตั้งชมรมคณะละครทอสายใยขึ้นในแวดวงกิจกรรมของชาว มมส   ซึ่งผมเองก็เชื่อว่านิสิตจำนวนไม่น้อยเพ่งมองถึงจังหวะก้าวขององค์กรนี้อย่างใจจดใจจ่อ    .. เป็นการจ้องมองเพราะคาดหวังว่าชมรมนี้จะเป็นอีกทางเลือกที่น่าสนใจในวิถีแห่งกิจกรรมนิสิต

(๒)

ล่าสุดเมื่อประมาณสักสองสามวันที่ผ่านมา  -

“เจ้าเล็ก”  นำโครงการ “ปลูกอีสาน  หว่านฮีตคอง  ปรองดองไทบ้าน ลูกหลานม่วนซื่น”  มาหารือกับผม  แต่ที่สุดแล้วก็ต้องกลับไปนอนขบคิดอย่างหนัก   เพราะผมอธิบายว่า  กิจกรรมที่จะจัดขึ้นยังไม่ชัดเจน  ซึ่งผมไม่รู้เลยว่า   ทำไมต้องจัดเวทีระดมความคิดในแนวเรื่อง “ปัญหาการอยู่ร่วมกันของนิสิตกับชาวบ้าน”  แบบแข็ง ๆ  และไร้ชีวิตมากมายถึงเพียงนี้ 

อันที่จริงผมก็สนใจในประเด็นดังกล่าวเป็นอย่างมาก  แต่ในวิถีกิจกรรมก็ทำให้ผมไม่สามารถมองข้าม “มิติกิจกรรม”  ที่นิสิตต้องเรียนรู้ไปได้   -

ผมถามเขาว่า  กิจกรรมที่มีขึ้นตอบโจทย์ความเป็นองค์กรอย่างไร ?  ผลของกิจกรรมจะนำไปใช้ประโยชน์อันใดได้บ้าง ?  และกิจกรรมที่จัดขึ้นจะช่วยแก้ไขปัญหาระหว่างนิสิตกับชาวบ้านได้มากน้อยแค่ไหน   หรือเป็นแต่เพียงการประจานซ้ำอย่างสะใจเท่านั้น ...     

(๓)   

ไม่รู้สิครับ,  

ผมไม่มีอคติใด ๆ กับโครงการนี้  ตรงกันข้ามกลับชื่นชอบชื่ออันสวยหรูของโครงการนี้ด้วยซ้ำไป  พร้อมกับเชื่อว่าจุดหมายปลายทางของโครงการนี้  จะช่วยให้นิสิตและชาวบ้านเกิดมิติแห่งการอยู่ร่วมกันอย่างน่าชื่นชม 

แต่ในวิถีกิจกรรมนั้น,

ผมอยากให้เขาได้ขบคิดถึง “ตัวตนองค์กร”  ตนเองให้แจ่มชัดว่าตั้งขึ้นมาเพื่ออะไร  และมีอะไรเป็น “เครื่องมือ”  แห่งการเรียนรู้ตนเองและสังคม  

ดังนั้น   จึงบอกกล่าวอย่างสุภาพและให้กำลังใจไปกับเขาว่า     “ไปพักสักวันสองวัน  แล้วค่อยมาคุยกันใหม่  บางครั้งความคิดดี ๆ  ก็จำต้องใช้เวลากับการหยั่งคิดให้มากกว่านี้ก็เป็นได้”

เพราะอยากให้เขาได้ขบคิดให้ตกผลึกมากกว่าที่เป็นอยู่ ...

และยืนยันว่าการสนทนาระหว่างผมกับเจ้าเล็กนั้นเป็นการสนทนาเพื่อเติมเต็มกันและกัน  ไม่มีการสนทนาเพื่อหักล้างความคิด  หากแต่เป็นการแลกเปลี่ยนและเรียนรู้ในสิ่งที่เราต่างก็สนใจร่วมกัน

ผมอยากให้เขาได้สำรวจตัวตนของตนเอง - สำรวจความเป็น “องค์กร”  ให้ชัดเจนมากกว่านี้

ผมอยากให้เขาค้นให้เจอว่าตัวเขาและองค์กรของเขามีอะไรดี (ขุมทรัพย์ทางปัญญา) ...

และสิ่งที่ว่าดีนั้น  พร้อมที่จะแปรสภาพเป็นเครื่องมือในการนำพาไปสู่การแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับชุมชนได้อย่างไรบ้างก็เท่านั้นเอง

(๔)     

กระทั่งตอนเช้าของวันนี้ 

ผมพบเจอเอกสารชุดหนึ่งวางแนบนิ่งอยู่บนโต๊ะทำงานของผม   ซึ่งเอกสารที่ว่านั้นก็คือโครงการ   “ปลูกอีสาน  หว่านฮีตคอง  ปรองดองไทบ้าน ลูกหลานม่วนซื่น” แต่ผมก็ยังไม่มีเวลาในการหยิบขึ้นมาดูเป็นพิเศษ  เพราะทั้งวันก็วิ่งวุ่นอยู่กับการประชุมอันหลากเวที     

(๕)

ภายหลังการเลิกงานของวันนี้   เจ้าเล็กกลับมาหาผมอีกครั้ง –

คราวนี้เจ้าเล็กแววตาสดใสและดูมั่นใจเป็นพิเศษ   ซึ่งเจ้าตัวพยายามบอกเล่ากิจกรรมที่ต้องการจัดขึ้นให้กับผมฟัง ภายใต้กรอบวัตถุประสงค์หลักคือ  การนำนิสิตไปร่วมเรียนรู้วัฒนธรรมในชุมชนใกล้ ๆ มหาวิทยาลัย  และสร้างจิตสำนึกให้นิสิตและคนในชุมชนได้รักในถิ่นฐานบ้านช่องของตนเอง  

และกิจกรรมที่เกี่ยวข้องนั้นก็คือ  ทำบุญตักบาตรที่วัด,  ร้องสรภัญญะและกลอนลำเกี่ยวกับวัฒนธรรมชุมชน,  สอนศิลปะการแสดงละครให้นักเรียน,   เปิดเวทีแลกเปลี่ยนเรื่องวิถีวัฒนธรรมของชาวบ้านกับหนุ่มสาวชาวมหาวิทยาลัย   จากนั้นก็นำข้อมูลอันเกิดจากการ “ลปรร”  มาเขียนเป็น “บทละคร”   และนำบทละครนั้นมาสื่อสารบนเวที   ผ่านมิติของศิลปะการแสดงละครสะท้อนสังคม  เพื่อให้ชาวบ้านและชาวมหาวิทยาลัยได้รับรู้และขบคิดร่วมกัน  ฯลฯ    

นั่นเป็นแต่เพียงส่วนหนึ่งของกิจกรรมต่าง ๆ  ที่จะมีขึ้น   ซึ่งผมก็เห็นด้วยว่านี่คือ “ตัวตน” ของเขาและองค์กรของอย่างแท้จริง      

ก่อนจากลากันในเย็นวันนี้

ผมจึงพูดกับเขาอย่างเอ็นดูว่า  นี่แหละคือเหตุของการฝากให้เขาได้กลับไปคิดทบทวนถึง “ตัวตน”  อันเป็น “ศักยภาพ”  ของตนเอง  รวมถึง “จุดยืน”  ในเส้นทางกิจกรรมขององค์กรที่เขาควรต้องใส่ใจให้มากเป็นพิเศษ 

พร้อมกันนี้ 

ผมบอกล่าวกับเขาอีกครั้งว่า  เหตุที่ไม่ยอมบอกกล่าวอย่างตรงไปตรงมานั้น  ไม่ใช่เพราะต้องการแกล้งให้เขาต้องกลับไปนอนคิดจนหัวหมุนอยู่หลายตลบ   หากแต่เป็นเพราะต้องการให้เขาได้ทำอะไรด้วยตนเอง  ซึ่งหมายถึง  “คิดให้ออก  บอกให้ได้  และไปให้ถึง..” 

(๖)

วันนี้  เป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันระหว่างผมกับนิสิต  จากนี้ไปก็ถึงคิวการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างนิสิตกับชาวบ้าน  ผ่านเวทีทางวัฒนธรรมที่ผมมั่นใจว่าพวกเขาจะสามารถสร้างกระบวนการที่เป็นรูปธรรมขึ้นมาได้อย่างไม่ยากเย็น

แล้วค่อยติดตามตอนต่อไป ...  นะครับ

...  

๒๔  ตุลาคม

ทุ่มเศษ ๆ ในห้องทำงาน