WORLD CAFE' สนทนาเบิกฟ้า เปิดโลกา

วันที่ 11-14 มีนาคม 2551 นี้ สถาบันพัฒนาและรับรองคุณภาพโรงพยาบาล จะจัด National Forum of Hospital Accreditation (HA) ขึ้นที่  IMPACT เมืิิองทองธานี เป็นครั้งที่ 8 สัมมนาประจำปีนี้เป็นวาระที่เรียกว่าบุคลากรและองค์กรบริการสุขภาพของประเทศไทย มาชุมนุมกันมากที่สุดประจำปีก็ว่าได้ ปีก่อนรู้สึกจะมาร่วมประชุมกันกว่า 6,000 คน ปีนี้ก็คงจะมีแต่มากขึ้นอีก หัวข้อหรือ theme การประชุมปีนี้คือ Living Organization สมกับเป็นงานประชุมเกี่ยวกับสุขภาวะของคนในประเทศไทยอย่างแท้จริง

ในงานประชุมครั้งนี้ จะมีรูปแบบที่หลากหลาย และหนึ่งในรูปแบบทั้งหมด ที่ออกจะใหม่สุด ไม่เคยทำมาก่อนในการประชุมครั้งที่แล้วๆมา ก็คือ กิจกรรมรูปแบบ World Cafe' นั้นเอง ซึ่งจะมีในวันที่ 13 มีนาคม 2551 ตั้งแต่เช้าจรดเย็น หนึ่งห้องต่างหาก

World Cafe' ไม้ได้เป็นกิจกรรมใหม่ แต่เกิดขึ้นมาตั้งแต่ 1995 เป็นอีกรูปแบบหนึ่งของการสัมมนา ที่ได้กลายเป็นที่นิยมมากขึ้นๆเรื่อยๆ เรียกว่าเป็น "กระบวนทัศน์ใหม่ของการสัมมนา" ก็ว่าได้ ในวันนี้จึงอยากจะเขียนเกี่ยวกับเรื่องนี้ เพื่อให้เป็นบันทึกประกอบกิจกรรม สาระส่วนใหญ่มาจากหนังสือ The World Cafe', Shaping Our Futures Through Conversations That Matters ของผู้ให้กำเนิดกิจกรรมคือ Juanita Brown และ David Isaacs

Juanita Brown	David Isaacs

Discovering The World Cafe': The Intellectual Capital Pioneers

as told by David Isaacs

มกราคม 1995 Juanita กับ David เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสนทนากลุ่ม Intellectual Capital Pioneers อันประกอบด้วย CEO, นักวิจัย ที่ปรึกษาองค์กร จากหลากหลายประเทศ ล้วนแล้วแต่เป็นผู้นำในวงการทั้งสิ้น ครั้งนี้เป็นครั้งที่สองแล้วในการสัมมนา กลุ่มนี้เลือกไปจัดสนทนาในหุบเขาทะมาลพาย (Mt. Tamalpais) อยู่ใน Mill Valley, California ทำเลอยู่ท่ามกลางป่าไม้โอ๊ก ฝนตกหนักตลอดเวลา มีหมอกแขวนลอยอ้อยอิ่งอยู่รอบ resort ที่เป็นที่ประชุม Leif Edvinsson รองประธานของกลุ่ม Intellectual Capital สำหรับ Skandia Cooperation ประเทศสวีเดน เป็นผู้ร่วมประสานงาน

ณ ขณะนั้น Intellectual Capital และ Knowledge Management อยู่ในแค่ยุดเริ่มต้น เตาะแตะ ยังไม่มีหนังสือเล่มไหนที่เขียนเกี่ยวกับเรื่องพวกนี้ ไม่มี guideline ไม่มีแผนท่ง แผนที่ ที่จะเดินตาม วันนี้เป็นวันที่สองแล้วของการประชุมสนทนา และเมื่อคืนวาน เราค้างกันอยู่ที่คำถาม "อะไรคือบทบาทของผู้นำในการที่จะทำให้เกิดคุณค่าสูงสุดของ intellectual Capital?"

Juanita เริ่มเป็นกังวลเพราะว่า บรรยากาศมันขมุกขะมัว จะออกไปคุยกันที่ระเบียงอย่างที่วางแผนไว้ก็คงไม่ได้ จะจัดรูปแบบยังไงมาทดแทนก็ยังไม่ได้เตรียมอะไรเลย David ก็เลยพูดกับ Juanita ว่า "คิดออกแล้ว เราเอาโต๊ะทีวีมาทำเป็นโต๊ะกลางตั้งในห้องนั่งเล่น ให้คนมารวมๆกัน เสร็จแล้วก็คุยกันรอบๆโต๊ะตอนที่เราคอยคนเดินทางมาดีไหม เสร็จแล้วก็เอาโต๊ะออก เริ่มวง dialogue กัน"

Juanita เริ่มหายใจคล่องขึ้น เธอกับเดวิดก็จัดแจงไปหาโต๊ะเล็กๆมาตั้ง เก้าอี้ไวนิลสีขาวมาล้อม แขกคนนึง คือ Tomi Nagai-Rothe มาเยี่ยมๆมองๆ แล้วก็บอกว่า "นี่ยังกะโต๊ะ Cafe' แน่ะ ยังงี้ต้องมีผ้าปูโต๊ะ!!" พูดปุ็บเธอก็ลงมือทำเลย ดัดแปลงเอาผ้าขาวจากแถวๆนั้น เริ่มลงมือตกแต่งโต๊ะ ถึงตอนนี้ Juanita ลืมเรื่องฝนที่กำลังตกหนักไปแล้ว เธอตัดสินใจว่าเราอาจจะต้องใช้แจกันดอกไม้มาวางสักหน่อย ว่าแล้วก็ไปหามาจากห้องใต้บันได ขณะเดียวกัน Tomi ก็ยังไม่หยุดตกแต่ง เธอวางดินสอเทียน crayon ลงไปตามโต๊ะแต่ละตัว แบบเดียวกับร้านกาแฟแถวๆนั้นทำกัน แล้วยังไปเขียนป้ายน่ารักติดไว้หน้าประตูว่า "Welcome to the Homestead Cafe' " ล้อเลียนตามที่อยู่คือ Homestead Boulevard อันเป็นชื่อถนนเล็กๆที่เข้ามาในหุบเขานี้

พอจัดโต๊ะเสร็จ คนที่มาแล้วก็เริ่มเข้ามามุง ล้อมดู รู้สึกสนุกและสนใจในรูปแบบใหม่ ผู้มาเข้าร่วมไปหยิบขนมครัวซอง กาแฟ แล้วก็เลือกที่นั่งตามใจชอบตามโต๊ะกาแฟที่มีแจกันดอกไม้เล็กๆตั้งอยู่ตรงกลาง แทนที่จะเป็นแลปทอบ หรือสมุดโน้ต แล้วก็เริ่มสนทนากัน บางคนเร่ิมจด เริ่มวาด ร่าง ขยุกขยิกลงไปบนผ้าปูโต๊ะ ถึงตอนนี้ Juanita กับเดวิดก็ตัดสินใจว่าไม่ต้องจัด formal dialogue ring ที่เป็นวงใหญ่อย่างทุกทีแล้ว ลองทำอย่างนี้ไปเรื่อยๆ การสนทนาของทุกโต๊ะยังวนเวียนอยู่กับเรื่องที่ค้างคาใจทุกคน คือความสำคัญของความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำกับต้นทุนทางปัญญา

สี่สิบห้านาทีผ่านไป การสนทนาพูดคุยยังไม่มีวี่แววจะเลิกรา แขกคนนึง Charles Savage ตะโกนขึ้นมาว่า "เฮ้ ผมชักอยากจะรู้ว่าวงโน้นเขามีอะไรเกิดขึ้นมาบ้างนะ เอางี้ไหม เราทิ้งคนไว้หนึ่งคนที่โต๊ะ แล้วที่เหลือแยกย้ายไปหากลุ่มใหม่ เอาสิ่งที่เราคุยกันโต๊ะแรกเนี่ยไปหว่านโต๊ะโน้นโต๊ะนี้ เอาไปเชื่อมโยงกับอะไรที่เกิดขึ้นที่อื่นๆ เป็นไง?" เสียงลงมติกันว่าน่าจะสนุกดี ก็ดำเนินการตามที่ชาร์ลแนะนำทันที

รอบนี้นานอีกชั่วโมงนึง ตอนนี้ในห้องเซ็งแซ่ไปด้วยการสนทนาที่เปี่ยมชีวิตชีวา ผู้เข้าร่วมต่างก็ตื่นเต้น คุยกันแทบไม่หายใจหายคอ ในที่สุดก็มีคนเสนอแนะว่า "ขออีกสักรอบได้ไหม เราย้ายกลุ่มคุยกันอีกทีนึง! เปลี่ยน host คนใหม่นั่งที่โต๊ะ แล้วที่เหลือก็ไปหาที่ใหม่คุย"

การสนทนาดำเนินไปอย่างที่มันเคยทำมาตลอดประวัติศาสตร์สังคมของมนุษย์ ฝนก็ยังตกอยู่ หนักขี้นๆ แต่ผู้คนก็ยังสนทนา พูดคุย เรียนรู้ นำพาเอาความคิด ทฤษฎี มาโยน มาทดสอบ มาถาม หาข้อคิดเห็น เกิดความคิดใหม่ เกิดข้อสรุปใหม่ มี Diagram ใหม่ รูปวาด keywords เต็มผ้าปูโต๊ะไปหมด ปรากฏว่าเวลาผ่านไปจนถึงอาหารกลางวันโดยไม่รู้ตัว

พลังงานที่เกิดขึ้นภานในห้องนั้นแทบจะสัมผัส จับต้องได้ เหมือนกับอากาศกำลังถูกอบนึ่งอย่างช้าๆ เดวิดพูดกับกลุ่มว่า ขอให้แต่ละกลุ่ม ลองเอาผ้าปูโต๊ะของกลุ่มตัวเอง มาวางเรียงกัน แล้วทุกคนก็มุงดู แต่ละกลุ่มๆเดินทัวร์ผ้าปูโต๊ะอย่างช้าๆ รับรู้ถึงอะไรบางอย่างที่ได้ "ผุดกำเนิด" ขึ้นมาสดๆร้อนๆท่ามกลางชุมชนของเราเอง

Juanita และเดวิดรับรู้ตอนนั้นเองว่าอะไรบางอย่างที่พิเศษได้เกิดขึ้นแล้ว เราเห็น "ปรากฏการณ์" ที่ไม่อาจบรรยายด้วยภาษา ดุจราวกับว่า ปัญญาแห่งสมุห อันยิ่งใหญ่กว่าปัจเจก จู่ๆได้ผุดบังเกิดขึ้นภายในห้องนั้นเอง เป็นความรู้สึกเกือบจะเป็นมนต์ชลัง เป็นมนต์ที่เป็นความตื่นเต้นแห่งการตระหนักรู้ อันยากแก่การจะอธิบาย แต่ก็มีความรู้สึกคุ้นเคยอย่างบอกไม่ถูก การเดินทางของความคิด จากโต๊ะหนึ่ง ไปผสมรวม แล้วงอกงามขึ้นในอีกโต๊ะหนึ่ง ผสมรวมและแตกกิ่งก้านในอีกระบบหนึ่ง จากมุมมองอันแตกต่างและความสนใจที่หลากหลาย ได้บังเกิดขึ้นจากกิจกรรมที่พึ่งผ่านไป

การสนทนา HA National Forum ที่ศูนย์ประชุม IMPACT เมืองทองธานีนี้ เป็นเวทีที่สำคัญ เรื่องที่จะสนทนากัน ไม่ว่าจะเป็นหัวข้ออะไรก็ตาม แต่ก็จะเกี่ยวข้องกับสุขภาวะของประชาชนคนไทยทุกคน ความเห็นของทุกคนมีค่าทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นเรื่องระบบการดูแลสุขภาพที่มีหัวใจแห่งความเป็นมนุษย์ หรือเรืององค์กรที่มีชีวิต องค์กรแห่งการเรียนรู้ ฯลฯ ความคิด ความรู้สึก และความรู้ จากบุคลากรผู้ทำงานจริง ไม่ว่าจะเป็นแพทย์ เป็นพยาบาล ทันตะ เภสัช ประชาชนทุกคนที่เคยเจ็บไข้ได้ป่วย และหรือ ยังไม่เคยก็ตาม จะเป็นผู้ที่มีส่วนได้ ส่วนเสียกับเนื้อหาที่เราจะจัดสนทนากันทั้งนั้น

จะไม่มีเวทีที่ยิ่งใหญ่แบบนี่ ที่จะเต็มไปด้วยกัลยาณมิตรหลากหลายจากทั่วทุกมุม ทั่วทุกแขนงของประเทศ มาชุกนุมกัน พูดคุยกันอย่างพี่น้อง อย่างใส่ใจ อย่างไม่ด่วนตัดสิน โดยจะมีวัตถุประสงค์ร่วมคือ "สุขภาวะแบบองค์รวม โดยถ้วนหน้าประชาชนไทย" อีกแล้ว ผมเริ่มรู้สึกตื่นเต้นกับงานนี้ขึ้นมาทุกทีๆแล้ว