ท่านอาจารย์ ว.วชิรเมธี เป็นศิษย์ท่านพุทธทาสจากสื่อธรรมที่ท่านได้เผยแพร่เอาไว้ก่อนละสังขาร ยิ่งอ่าน ยิ่งเข้าใจ ยิ่งขอปวารณาตัวเป็นศิษย์ที่ไม่เคยพบอาจารย์สักครั้ง

ท่านอาจารย์ ว.วชิเมธี ได้สรุปธรรมะของท่านพุทธทาส โดยให้ชื่อว่า "พุทธทาสธรรม" ในเนชั่นสุดสัปดาห์ปีที่ ๑๕ ฉบับที่ ๗๕๘-๗๕๙ วันที่ ๘-๑๔, ๑๕-๒๑ ธันวาคม ๒๕๔๙ ไว้ดังต่อไปนี้

 

(๑) "คนดี สำคัญกว่าทุกสิ่ง"

 

(๒) "เราไม่มีปัญญาที่จะมีเงินถึงล้าน แต่เราก็สามารถทำประโยชน์อันมีค่าถึงร้อยล้านพันล้านอยู่ อย่าไปมัวหาเงินอยู่เลย มาทำประโยชน์กันดีกว่า นั่นคือ ทำให้เพื่อนร่วมโลกของเรารู้จักดับทุกข์ หยุดเห็นแก่ตัว"

 

(๓) "ทำงานเพื่อเงินนั้น ต้องรอจนกว่าจะได้เงินจึงจะรู้สึกพอใจ ถ้าทำงานเพื่องานพอลงมือทำ ก็พอใจและเป็นสุขทันทีแล้วเงินก็ไม่ไปไหนเสีย"

 

(๔) "มีกูก็มีกรรม หมดกูก็หมดกรรม"

 

(๕) "ไม่ต้องเสียใจ ความผิดพลาดเป็นสิ่งที่มนุษย์ธรรมดาต้องมีและแก้ไขได้ด้วยความฉลาดที่มันสอนเราทุกครั้งที่ทำผิดไปนั่นเอง"

 

(๖) "อยู่โดยไม่ต้องมีความรู้สึกว่า เราดี-เด่น-ดัง อะไรเลย เพียงแต่รู้สึกว่า เป็นผู้มีประโยชน์ที่สุดคนหนึ่ง นั่นแหละถูกและเป็นสุขแท้"

 

(๗) "เศรษฐกิจดี การเมืองดี การปกครองดี กสิกรรม อุตสาหกรรมดี แต่คนไม่มีศีลธรรม ผลจะเป็นอย่างไรยิ่งวิกฤตกาลกว่าไม่ดี?"

 

(๘) "อย่ามัวเป็นห่วงว่า เขาจะตอบแทนไม่คุ้มกับความดีของท่าน เพราะความดีของเรา ย่อมใหญ่ยิ่งเกินกว่าที่ใครจะตอบแทนได้หลายเท่านัก"

 

(๙) "พระอาจารย์ที่ได้รับความนับถือเป็นผู้วิเศษที่หลงใหลของคนล้าน ๆ นั้นเป็นเพียงจุดศูนย์รวมแห่งความหลงใหลของคนจำนวนเท่านั้น หาใช่พระสาวกผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานไม่"

 

(๑๐) "ส่วนมากเขาจะว่าดีก็ต่อเมื่อเขาได้รับประโยชน์จากการกระทำของเรา ถ้าเขาไม่ได้ แต่ไปได้กับผู้อื่น เราก็เป็นคนดีที่เขาไม่ต้องการ"

 

(๑๑) "สิ่งที่เราทุกคนจะต้องระมัดระวังกันอย่างที่สุด นั้นคือ ภาวะของความโง่เท่าเดิม"

 

(๑๒) "สิ่งที่หลอกลวงเราที่สุด ก็คือ สิ่งที่เราเรียกชื่อมันว่าความสุข"

 

(๑๓) "วันเวลาที่ท่านสามารถทำหน้าที่ได้ดีที่สุด นั่นแหละคือ วันฤกษ์ดียามดีที่สุดสำหรับท่าน อย่าไปดูหมดให้เสียเวลา"

 

(๑๔) "ระวัง ตัวเองหลอกตัวเอง เสียหายกว่าผู้อื่นหลอกตั้งร้อยเท่าพันเท่าแต่ก็ไม่มีใครระวัง"

 

(๑๕) "ความโง่งมงาย เป็นบ่อเกิดแห่งโชคร้าย มิใช่ดวงดาว หรือเทพเจ้า ผีสาง ที่ไหนมาบันดาล"

 

(๑๖) "การศึกษา มิใช่การเรียน ๆ ท่อง ๆ แต่เป็นการเห็นอย่างถูกต้อง และสมบูรณ์ด้วยตนเอง"

 

(๑๗) "ความสุขสำคัญที่ไม่มีธรรมเป็นรากฐานก็คือ ความทุกข์ทรมานที่กำลังรอเวลาอยู่"

 

(๑๘) "จงดำเนินชีวิตของท่านไปบนหนทางที่ส่องสว่างอยู่ด้วยแสงแห่งพระธรรม"

 

(๑๙) "เราล่วงเกินใคร ก็หวังให้เขาให้อภัย ครั้นใครล่วงเกินเรา เราก็ลืมเรื่องการให้อภัย"

 

(๒๐) "ความทุกข์สอนอะไร ๆ เราได้ดีกว่าความสุข คือ สอนตรงกว่า-มากกว่า-รุนแรงกว่า ความสุขมีแต่ทำให้ลืมตัว เหลิงจนไม่ทันรู้และไม่ค่อยสอนอะไร ขอขอบใจความทุกข์ ซึ่งเป็นเสมือนเพชรในหัวคางคก"

 

(๒๑) "หัวใจพุทธศาสนาสำหรับคนทั่วไป ทั้งกำลังปฏิบัติและที่เสร็จการปฏิบัติแล้ว นั้นคือสัจธรรมที่ว่า "สิ่งทั้งปวงไม่ควรยึดมั่นถือมั่นโดยความเป็นตัวตนของตน" ทุกคนต้องปฏิบัติสิ่งนี้และได้รับผลของสิ่งนี้"

 

(๒๒) "โลงศพของอาตมาก็คือ ความดีที่ทำไว้ในโลกด้วยการเผยแผ่พระธรรม ป่าช้าสำหรับอาตมาก็คือ บรรดาประโยชน์และคุณทั้งหลายที่ทำไว้ในโลกเพื่อประโยชน์แก่เพื่อนมนุษย์ และขอชักชวนให้ท่านทั้งหลายถือหลักเกณฑ์อย่างเดียวกันว่า โลงศพของเราก็คือ ความดีที่ทำไว้ในโลก ป่าช้าของเราก็คือ ประโยชน์ทั้งหลายที่เราได้ช่วยกันทำไว้เพื่อประโยชน์แก่เพื่อนมนุษย์"

 

(๒๓) "ผู้กินอยู่เกินพอดี จงเตรียมตัวไว้ให้เต็มที่เพื่อพอกับความไม่มีอะไรจะกิน ผู้กินอยู่แต่พอดี มีโอกาสที่จะเกิดความอารีแก่ผู้ที่ไม่มีอะไรจะกิน"

 

(๒๔) "เสียงประชาชนมิใช่เสียงสวรรค์เสมอไป เป็นเสียงนรกก็ได้ เมื่อไร้ศีลธรรม"

 

(๒๕) "ความริษยา คือไฟเงียบที่จะเผาลนจิตใจของผู้ที่มีมันเหมือนตกนรกทั้งเป็นตั้งแต่ต้นจนตลอดเวลา ทั้งที่ผู้ถูกริษยาไม่รู้สึกอะไรเลยตลอดเวลาเช่นกัน ดังนั้นจะทำไปทำไม? คุ้มค่ากันที่ตรงไหน?"

 

(๒๖) "การเมืองบริสุทธิ์ คือ ศีลธรรม การเมืองระยำ คือ การต่อสู้แย่งชิง"

 

(๒๗) "ความสุขที่แท้จริง เป็นสิ่งที่ต้องได้มาเปล่า ๆ โดยไม่ต้องเสียสตางค์เหมือนดังที่ตรัสว่า ถอนความรู้สึกว่าตัวตนเสียได้แล้ว ก็ได้นิพพานมาเปล่า ๆ ไม่ต้องเสียมูลค่าอะไร"

 

(๒๘) "ชีวิตเป็นสิ่งที่เติมธรรมะลงไปได้จนกว่าจะเต็ม คือ เติมลงไปด้วยการทำหน้าที่ที่ถูกต้องแก่ความเป็นมนุษย์ของตน ทุกขั้นตอนแห่งวิวัฒนาการ จนกระทั่งบรรลุมรรคผลนิพพานในที่สุด"

 

(๒๙) "อย่าเป็นทุกข์ให้โง่ ทุกคนไม่ได้เกิดมาเพื่อเป็นทุกข์"

 

(๓๐) "จงทำกับเพื่อนมนุษย์โดยคิดว่าเขาเป็นเพื่อนเกิด แก่ เจ็บ ตาย ของเรา เขาเป็นเพื่อนเวียนว่ายอยู่ในวัฏสงสารด้วยกันกะเรา เขาก็ตกอยู่ใต้อำนาจกิเลสเหมือนเรา ย่อมพลั้งเผลอไปบ้าง เขาก็มีราคะ โทสะ โมหะ ไม่น้อยไปกว่าเรา"

 

เขาก็อยากดี เหมือนเรา ที่อยากดี-เด่น-ดัง

เขาก็มักจะกอบโกยและเอาเปรียบเมื่อมีโอกาสเหมือนเรา

เขามีสิทธิ ที่จะบ้า-เมาดี-หลงดี-จมดี-เหมือนเรา

เขาเป็นคนธรรมดา ที่ยึดมั่น ถือมั่นอะไรต่าง ๆ เหมือนเรา

เขามีสิทธิที่จะเลือก (แม้ศาสนา) ตามพอใจของเขา

เขามีสิทธิที่จะใช้สมบัติสาธารณะเท่ากันกับเรา

เขามีสิทธิที่จะเป็นโรคประสาท หรือเป็นบ้า เท่ากับเรา

เขามีสิทธิที่จะขอความช่วยเหลือ เห็นอกเห็นใจ จากเรา

เขาย่อมพลั้งเผลอบางคราวเหมือนเรา

เขาก็ไม่รู้ว่าเกิดมาทำไมเหมือนเรา ไม่รู้จักนิพพานเหมือนเรา

เขาโง่ในบางอย่าง เหมือนที่เราเคยโง่

เขาก็ตามใจตัวเองในบางอย่างเหมือนที่เราเคยกระทำ

เขาไม่มีหน้าที่ที่จะเป็นทุกข์ หรือตายแทนเรา

เขาเป็นเพื่อนร่วมชาติ ร่วมศาสนากะเรา

เขาก็ทำอะไรด้วยความคิดชั่วแล่นและผลุนผลันเหมือนเรา

เขามีสิทธิที่จะมีรสนิยม ตามพอใจของเขา

เขามีสิทธิที่จะได้รับอภัยจากเราตามควรแก่กรณี

เขามีสิทธิที่จะเป็นสังคมนิยม หรือเสรีนิยม ตามใจเขา

เขามีสิทธิที่จะเห็นแก่ตัว ก่อนเห็นแก่ผู้อื่น

เขามีสิทธิแห่งมนุษยชน เท่ากันกับรา, สำหรับจะอยู่ในโลก

ถ้าเราคิดกันอย่างนี้ จะไม่มีการขัดแย้งใด ๆ เกิดขึ้น"

 

---

 

ลองค่อย ๆ อ่านและทำความเข้าใจพุทธทาสธรรมอย่างช้า ๆ

ไม่ต้องรีบเร่งอ่านแต่อย่างใด

เราอาจจะพบว่า หลายข้อเราเป็น เราทำ เราหลง

ทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว

หากเราคิดว่า หลักธรรมนี้ทำให้เรามีความสุขอย่างแท้จริง ก็จงปฏิบัตินับแต่นี้เถิด

แต่หากเราคิดว่า หลักธรรมนี้สอนอะไรก็ไม่รู้ ไม่เห็นจะจริงเลย

ก็จงเตรียมความคุ้นเคยกับ "ความทุกข์" ที่จะเกิดขึ้นกับตัวเราเถิด

 

บุญรักษา คนดีทุกท่าน :)