เมื่อวันที่ 6 - 8 สิงหาคมที่ผ่านมา  ได้มีโอกาสเข้าร่วม Lab School English Teacher Development Workshop ที่ศูนย์ ERIC โรงเรียนมัธยมแห่งหนึ่งในเขตพื้นที่การศึกษา กทม.เขต 1

ในการอบรมที่มีเนื้อหาน่าสนใจมาก  ซึ่งต้องการจะเขียนตั้งนานแล้ว  แต่..ภารกิจหนาแน่นมาก  เลยขอยกมาเขียนในวันหยุด  บันทึกอ้างอิงคือ ..... วันนี้พาไปเที่ยวเกี่ยวกับ thinking map  

เนื้อหานั้นได้แก่  Thinking Skills...Integrate Thinking Skill into EFL Classroom .....Making Writing More Learners Centered .....Writing Process.....ICT for English Teacher .....ICT Material Production....

ผู้เข้ารับการอบรมส่วนใหญ่ เป็นครูอาจารย์มาจากโรงเรียนมัธยมที่เข้าโครงการ  โรงเรียนหนึ่งอำเภอ หนึ่งโรงเรียนในฝัน

*****

สำหรับบันทึกนี้  จะขอกล่าวถึง  Thinking Skill  ที่เล็งเห็นประโยชน์มาก  หลังจากการอบรม  ก็นำไปใช้  ประกอบกับ  ครูอ้อยเองก็ใช้ ทฤษฎีนี้ในการสอนอยู่แล้วด้วย.....การทดลองการสอน : การถามและตอบ

รายละเอียด  ที่เจาะลึก  และตกตะกอนมาแล้ว  คือ  เทคนิคการใช้คำถาม....การพัฒนาการคิดกับหมวกแห่งความคิด 6 ใบ

เกริ่นก่อนว่า.....การนำเข้าสู่บทเรียนเป็นสิ่งสำคัญมาก สำหรับการจัดการเรียนรู้  โดยเฉพาะการสอนภาษาอังกฤษ  ที่ครูผู้สอนต้องใช้คำถามกระตุ้นความคิด  ทุกเวลา  อาจจะยากกว่า  การสอนวิชาในหมวดวิชาอื่นๆ  เพราะภาษาอังกฤษต้องเชื่อมโยงเป็น.....การพูดภาษาอังกฤษ ด้วย 

อีกอย่างหนึ่งที่สำคัญพอๆกัน ก็คือ  การอุ่นเครื่อง  warm up ด้วยการอ่านออกเสียง....  ได้ประโยชน์ หลายประการทีเดียว  เช่น  ได้ทบทวนความรู้เดิม  ได้รวบรวมสติของนักเรียน  ครูผู้สอนได้สังเกตความพร้อมของนักเรียน  ซึ่งความพร้อมของนักเรียนและครูผู้สอนต้อง...จูนให้ตรงกัน หรือ พอดีกัน  การจัดการเรียนรู้ จึง สัมฤทธิ์ผล.....

การอุ่นเครื่อง  จะใช้เวลาไม่นานนัก  แต่ถ้าใช้แล้ว  นักเรียนชอบ  ไม่แสดงความเครียด  ก็ควรจะใช้บ่อยๆ เพราะเป็นการทบทวนความรู้เดิมให้แม่นยำ  เมื่อเรียกออกมาใช้อีก  นักเรียนจะได้มีความมั่นใจมากยิ่งขึ้น

เริ่มเข้าสู่ขั้นตอนการสอน  Presentation แล้ว  เทคนิคการใช้คำถามนี้  เหมาะสม  และได้ผลที่สุดก็คือ  หน่วยที่มีรูปภาพ  เพื่อสอนคำศัพท์ และการสนทนา  ....ระยะนี้เอง  ครูผู้สอน  ควรใช้คำถามง่ายๆ  โครงสร้างประโยคง่ายๆ  ที่นักเรียนใช้ได้ ในชีวิตประจำวันแน่นอน เช่น.....What is it?  What can you see in the picture? Can you see the....?  How many ....are there in the picture?  Is it .....? are they.....? 

ถามทุกวัน ทุกครั้งที่ใช้หน่วยเรื่องรูปภาพ  นักเรียนจะเกิดความเคยชิน  สามารถเรียกดึงความรู้ออกมาเอง  นั่นหมายถึง  นักเรียนรู้จักคำศัพท์จากรูปภาพเหล่านั้นแล้ว.....

แต่ถ้า...นักเรียน ยังไม่รู้จักคำศัพท์ในภาพเหล่านั้นเลย   ครูผู้สอนอาจจะใช้เทคนิคที่ให้นักเรียนได้ใช้ความคิดที่เรียกว่า thinking map  ที่มีชื่อว่า Bubble map ก็ได้  หน้าตาของ map นั้นก็คือ....

นักเรียนจะเพลิดเพลินกับการเขียนภาษาอังกฤษมากกว่า  การจดคำศัพท์แบบดั้งเดิมที่เคยทำมา   แบบนี้เรียกว่า Brainstorming for Writing....ฝึกการเขียนเบื้องต้น

พวกเธอจะออกแบบได้สวยงาม  เป็นการพัฒนาการคิด  ได้รูปแบบ thininking Skill มาอีก1 คือ  Writing Skill  แต่ยังไม่เต็มที่  เพียงแต่ เป็นการอุ่นเครื่องเท่านั้น 

ครูผู้สอนต้องใจเย็น  ค่อยๆ ใส่ความรู้ และให้นักเรียนเลือกจัดเก็บ...ไว้ในลิ้นชักของสมองของพวกเธอด้วยตัวเอง...เป็นการฝึก organize ให้กับนักเรียน  ที่มักจะคุ้นกับคำว่า Student Centered...นั่นเอง  

จากนั้น  ต้องฝึกแบบเจาะลึก  ที่จะให้นักเรียน  พัฒนาการคิด  การใช้คำถาม  แบบ  หมวกแห่งความคิด 6 ใบ 

ขั้นตอนนี้  ครูผู้สอนต้องแม่นยำ กับการใช้เทคนิคนี้เป็นอย่างมากทีเดียว 

เรามารู้จักกับหมวกทั้ง 6 ใบก่อนนะคะ....

หมวกทั้ง 6 ใบ มีสีต่างๆกัน  คือ

หมวกสีขาว...เป็นตัวแทนความคิด เป็นกลาง ไม่มีอคติ  ข้อมูลที่เป็นจริง  ข้อเท็จจริง  เป็นที่ยอมรับกันทั่วไป  มีหลักฐานที่แสดงว่าเป็นความจริง 

หมวกสีแดง...เป็นตัวแทนความรู้สึก และอารมณ์ต่างๆ ทั้งทางบวกและลบ 

หมวกสีดำ...เป็นตัวแทนความคิด ด้านลบ จุดไม่ดี  จุดด้อย  ความผิดพลาด  ผลเสีย  โทษ  ความล้มเหลว  การมองสิ่งนั้นในแง่ลบ 

หมวกสีเหลือง.....เป็นตัวแทนความคิดในด้านบวก  ความดี  ความถูกต้อง  จุดเด่น  คุณค่า  ประโยชน์  ความสำเร็จ  การสองสิ่งต่างๆ ในทางบวก และสร้างสรรค์

หมวกสีเขียว...เป็นตัวแทนที่แสดงถึงการเจริญเติบโต  ความเป็นธรรมชาติ  ความสดชื่อน  ความรื่นรมย์  ความอุดมสมบูรณ์  ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์  ความคิดใหม่ๆ  ก่อเกิดประโยชน์ 

หมวกสีน้ำเงิน.....เป็นสีของการควบคุม  การดูแลกำกับ  การจัดการให้กลุ่มดำเนินการ  ให้ประสบกับความสำเร็จตามเป้าหมาย

ขอจบ หมวกแห่ง ความคิด 

โปรดติด ตามดู รู้ไหม

การใช้ คำถาม  แปรไป 

ให้ได้  หกใบ จินตนา

*****

สีขาว ตัวแทน  ความจริง

สีแดง  ตัวแทน เสน่หา

สีดำ ตัวแทน ทุเจตนา

สีเหลือง คุณค่า ความดีไง

*****

สีเขียว  ธรรมชาติ  ใหม่ใหม่

สีน้ำเงิน  สดใส  เป้าหมาย

ทั้งหก  ทำได้  ดีใจ

ไปใช้ ให้ได้  ทั่วกัน

*****

เหมาะกับ คำถาม เกิดก่อ

เหมาะกับ  การเขียน สร้างสรรค์

เหมาะกับ การคิด สารพัน

สร้างสรรค์  อ่านเขียน  เจรจา

*****

ด้วยความรัก และปรารถนาดี

จาก

ครูอ้อย แซ่เฮ