หัวค่ำ ป้าจุ๋ม เพื่อนบุญธรรม ขนลูกๆมาหา มีหนึ่งทโมนหล่อ กับ สาวน้อยต่อมน้ำตื้น ..ก่อนหน้านี้แม่ครัวจัดสำหรับกับข้าวมื้อเย็นไว้แล้ว พอนึกว่า..ญาติแซ่เฮจะมาก็ให้เอาไปเก็บ เพียงไม่ถึง1นาที เสียงเน่อๆ..สวัสดีครับพ่อ ก็โผล่มา อ้าว! จัดกับข้าวอีกรอบ เป็นอาหารมื้ออร่อย แปลกนะ กินข้าวกับชาวเฮ มันมีรสปลื้มสุข ชิมไปพร้อมได้ด้วย อ.หมู เอาปลาสลิดแดดเดียว เจ้าดังเมืองสุพรรณฝันหว๊านมาฝาก

พอข้าวเรียงเม็ด ชาวค่ายและพี่เลี้ยงวิทยากรกระบวนการ จะนำเสนอการบ้านที่ผ่านมาทั้งหมด ว่าถอดรหัสเศรษฐกิจพอเพียงกันอย่างไร เพราะเขาต้องเขียนพิมพ์เขียวในฝันหมู่บ้านออกมา พร้อมกับอธิบายว่าจะทำฝันให้เป็นจริงอย่างไร เท่าที่สังเกต..ถ้าชอบอะไร ก็จะปักใจรีบร้อนที่จะทำ อาจารย์ปลาบู่คงรู้แกว จึงดึงเบรกมือไว้ แนะให้ชะลอความอยาก กลับไปคิดอะไรที่เป็นระเบียบแบบแผน เช่น เรื่องข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับงานที่จะทำ ตรงจุดนี้ผู้นำชาวบ้านยังดูแคลน ไม่รู้ใครมาสอนวิชาโมเมศาสตร์เอาไว้

ผมสังเกตการเขียนของบประมาณต่างๆของแต่ละหมู่บ้าน เป็นไปแบบสุกเอาเผากิน ส่วนใหญ่หน่วยราชการในพื้นที่ก็จะบีบให้เข้าทางตัวเอง ไม่ได้มีเจตนาที่จะสอนวิธีคิดวิธีทำ จึงไม่น่าแปลกใจว่าทำไมทั้งประเทศ ชาวบ้านจึงคิดกิจกรรมได้น้อย และคิดได้เหมือนๆกัน ดูดีๆมันประหลาดมาก แต่ก็ยังดันทุรังทำ เราจะเรียกว่าโครงการชุมชนเป็นทุกข์ได้ไหมนี่  ผมเป็นกรรมการระดับจังหวัด ผู้ว่าฯเรียกไปประชุม แต่ไม่ค่อยได้ไป เพราะไม่รู้จะออกความเห็นอย่างไร

วันนี้ มีผู้จัดการ ธกส.มาหา เล่าให้ฟังว่าอ่านเจอเรื่องคนแซ่เฮในหนังสือพิมพ์  จึงตามลายแทงมา อยากปรึกษาว่า..จะอบรมลูกค้า ธกส.ให้เรียนรู้เรื่องเศรษฐกิจพอเพียงอย่างไรดี ผมเล่าให้ฟังว่า..ก็อย่างที่เห็นนี่แหละ ถ้าตั้งใจดี กระบวนการดี เนื้อหาดี วิทยากรดี บรรยากาศดี เอาจริงถึงลูกถึงคน อย่าเรื่องมาก แต่คิดให้มาก ขี้เกียจคิดเป็นบาป ขยันคิดเป็นบุญ ใครอยากได้บุญต้องตั้งต้นที่คิดๆๆ เพื่อนำไปสู่วิธีคิดให้มากขึ้น ลดความสำคัญของการจำขี้ปากคนอื่น

ปากของเรา เราต้องแปรงฟันเอง

ทาลิปติกเอง

และ ยิ้มเอง รู้ไหมจ๊ะ คนสวย

ระบบสารสนเทศชุมชน ส่วนมากคนอื่นจะมาทำเพื่อเอาไปใช้งานตัวเอง ไม่มีใครทำระบบสารสนเทศเพื่อให้ชาวบ้านใช้เป็นเครื่องมือในการบริหารงาน ดังนั้นแผนชุมชนจะต้องยกร่างโดยชุมชน มันถึงเกาถูกที่คัน เช่น จะทดลองเลี้ยงปลาบู่ ข้อมูลเบื้องต้นด้านความพร้อมในส่วนต่างๆ จำนวนสระน้ำที่มีอยู่แล้ว ระดับน้ำ ความกว้าง-ยาว ปัจจัยแวดล้อมอื่น ต้องรวบรวมไว้เพื่อนำไปสู่การหารือขั้นตกลงในหลักการ ในชั้นนี้มองว่าการยกเบรกมือ เป็นประโยชน์อย่างมาก ไม่อย่างนั้นวิชาฉุกคิดศาสตร์คงจะเกิดขึ้นได้ยาก

ผู้นำชุมชนกับเรื่องแผน เขาเองเพิ่งเจอโจทย์ที่ไม่เคยมีใครบอกอย่างนี้มาก่อน..อะไรๆก็อธิบายไปหมดแล้ว เนื้อหาวิชาการและวิชาเกินก็ปลิ้นกระเป๋าเทให้แล้ว กรณีศึกษา วิทยากรระดับจอหงวนก็เชิญมาถ่ายทอดวิชาความรู้ให้แล้ว ยังจัดให้เจอตัวจริงเสียงจริงของนักสู้ชีวิต คาดว่าต้นทุนเหล่านี้เพียงพอที่ผู้เข้าอบรมจะวางแผนเศรษฐกิจพอเพียงระดับชุมชนเบื้องต้นได้พอสมควร

เมื่อรู้เห็นแล้ว ได้คิดบ้างแล้ว ก็มาถึงจุดหาเรื่องทำ

จะทำเรื่องอะไรบ้าง มากน้อยแค่ไหน

มันถึงจะเป็นการปูฐานเศรษฐกิจสำนึกใหม่ของชาวหนองแคน

บอกมาสิ ว่าเธอคิดกับฉันยังไง อิอิ

คืนนี้ ตัวแทนรุ่นที่1 หนองบัวแปะ เดินทางมาเยี่ยมรุ่นน้อง ทั้งๆที่อยู่กันคนละหมู่บ้าน  เขาบอกว่าแม่ใหญ่ทั้งหลายฝากความคิดถึงมา ผมเป็นโรคขาดแคลนความคิดถึง เมื่อได้รับย่อมตระหนักในค่าของสิ่งนี้ จะสอบถามว่า..ดำเนินการไปถึงไหนแล้ว ก็มีเรื่องอื่นๆมะรุมมะตุ้ม

การประเมินผลหลังปิดอบรมในระยะ 3-6เดือน มีความหมายมาก ว่าวิชาเศรษฐกิจพอเพียงฉบับเฮฮาศาสตร์ ภายใต้แนวทางพระราชดำริได้ผลหรือไม่ จะต้องปรับแก้หลักสูตรที่อบรมให้ดีขึ้นในจุดไหนอย่างไร? นี่คือการบ้านสำคัญประการหนึ่งของคนออกแบบการสอนภาควิชาหาเรื่องเฮฮาศาสตร์

ก่อนนอน วิทยากรกระบวนการประชุมกัน ทุกคนสารภาพว่าปั่นป่วนพอสมควร แรงกดดันทำให้บางคนกินข้าวบ่ลง และซาบซึ้งกับคำว่ากระบวนการมากขึ้น แต่ถึงจะหนักและเหนื่อย ทุกคนก็ยังหัวเราะครืน หลังจากที่ระบายอะไรๆออกมา

มีคนถามว่า..หลักสูตรกระบวนการแบบนี้ เขาเรียกว่าวิชาอะไร

อ๋อ! วิชาอุ้มช้างอาบน้ำ ยังไงละ

แต่ก็ยังไม่หนักเท่าเข็นครกขึ้นเขาของท่านบางทรายหรอกนะ

ต่างกันยังไง

ช้างกระโจนลงน้ำมันยังลอยตุบป่อง

แต่เข็นครกขึ้นเขา เบาแรงเมื่อไหร่มันจะถ่ายเทน้ำหนักมาทับเราทันที

เท็จจริงอย่างไรไม่ทราบนะ

ต้องถามเจ้าตำหรับเอาเอง อิ อิ..