มุมมองด้านสุขภาพตามวิถีชุมชนและความต้องการดูแล

โจทย์ชีวิต โจทย์สังคม โจทย์ประเทศเปลี่ยนไป วิถีชีวิตของมนุษยชาติกำลังเปลี่ยนไป ใครจะนึกว่า มาม่ากลายเป็นอาหารหลักของนานาชาติไปแล้ว เพราะมีความเหมาะสมและสอดคล้องกับสภาวะของสังคมที่ร้อนรน กินง่าย ราคาถูก อิ่มไปมื้อหนึ่งๆ เรียกว่าจัดการเรื่องปากท้องได้เองเท่าที่เป็นไปได้แห่งยุคสมัย มาม่าระบาดไปทั่วโลก วันหนึ่งๆจำหน่ายไม่รู้กี่ล้านซอง กลายเป็นยุทธปัจจัย เป็นอาหารของมนุษยอาวกาศ โฮ! เป็นอาหารแห่งสุริยะจักรวาลไปแล้วพี่น้อง

เรื่องความเปลี่ยนแปลงแห่งยุคสมัย จึงเชื่อมโยงกับประเด็นสุขภาพของชุมชนอย่างยิ่ง มีคนชนบทที่ไหนบ้างที่ไม่เคยกินมาม่า มีกี่คนที่ชอบกินและกินเป็นประจำ มาม่าเข้ามาแทนอาหารบางมื้อของคนทั้งโลกวันละกี่ซอง ระบบการผลิต การจำหน่ายคงพิลึกพิลั่น

          (วันดวลสะเดาของชาวเฮฮาศาสตร์ นัดนักเปิบพิศดาลทั่วประเทศมาพบกันปีละครั้ง)

ถามว่าความเปลี่ยนเรื่องอาหารแห่งยุคสมัยมีเฉพาะอาหารมาม่าอย่างนั้นหรือ สังเกตให้ดีมีความเปลี่ยนแปลงทุกอย่าง อาหาร ขนม เครื่องดื่ม เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโรค ที่อยู่อาศัย ยังแถมเรื่องโทรศัพท์มือถือ สื่อ กระแสต่างๆ สิ่งเหล่านี้กำลังจับวิถีชีวิตมนุษย์พลิกคว่ำพลิกหงาย  ทำให้ระบบหรือกระบวนการการจัดการความเป็นอยู่ของคนเราต้องปรับปรุงปรับเปลี่ยนให้ทันโจทย์ชีวิตที่สังคมก็คืบคลานเข้ามาครอบงำแนวทางการจัดการความเป็นอยู่แบบดั่งเดิม เมื่อก่อนฐานคิดเราเป็นอย่างไรรึ

·         อโรคยา ปรมาลาภา ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ คือหลักการด้านสุขภาพของคนสมัยก่อน ที่สะท้อนคิดเรื่องการป้องกัน ดูแลและให้ความสำคัญด้านสุขภาวะในจุดเริ่มต้นที่ตัวเอง ให้รักตัวเอง ดูแลตัวเอง คนไทยมีวิธีดูแลสุขภาพผ่าน วัฒนธรรม ประเพณี และภูมิปัญญา ทั้งร่างกายมีวิธีจัดการได้หมด

สระผม ใช้สมุนไพรอะไร

หน้าตาพอกด้วยสมุนไพรอะไร

แปรงฟันใช้สมุนไพรอะไร

ด้านอาหาร มีเมนูประจำฤดูกาล มีสูตรอาหารประจำภาค

ตับไตไส้พุง เจ็บป่วยตรงไหนใช้สมุนไพรอะไร สูตรไหนรักษา

ปวดเมื่อย โรคภายนอก นวดแผนไทยมีหลายสูตรหลานสำนัก

·         30บาทรักษาโรค คือหลักการบริหารสุขภาวะชุมชนในปัจจุบัน ที่พยายามกระจายความเสมอภาพเบื้องต้น มีเรื่องการบริหารจัดการสุขภาพชุมชนออกมามากมายหลายแขนง เช่น ในหนังสือวิถีแห่งกรรมและสติปัญญา  โดย นพ.กำพล พันธ์ชนะ ที่หนูเบิร์ดส่งมาให้อ่าน ขออนุญาตเอามาขยายต่อตามสไตล์คนแซ่เฮ เพราะดูจะตรงเรื่องตรงใจสอดรับกับสถานการที่จะไปพูดคุย..

วันที่30กันยายน ที่ห้อง 6117 อาคาร 6

คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

                  (นักศึกษาพยาบาลมาเข้าค่ายที่สวนป่า เรียนวิชาสุขภาวะชุมชนทุกปี)

ถาม ความต้องการดูแล ควรเป็นอย่างไร?

ตอบ เรื่องสุขภาพเชิงรุกต้องทำแบบวัดครึ่งกรรมการครึ่งหนึ่ง หมายถึงควรจะพิจารณาทั้งเรื่องเชิงรับเชิงรุก ช่วงไหนใครจะรุกหรือช่วงไหนใครจะรับ แนวทางการเฉลี่ยกระจายความรับผิดชอบให้เจ้าตัว สังคม องค์กรชุมชนเป็นตัวช่วย จึงเป็นเรื่องที่ควรดำเนินการให้เป็นรูปธรรม จึงจะทันกับปัญหาทุกรูปแบบที่เกิดขึ้นในขณะนี้

·         การดูแลสุขภาพแบบองค์รวม คือการบ้านที่นักการพยาบาลจะต้องศึกษาอย่างเข้าใจเข้าใจ มีกระบวนการปฏิบัติเป็นขั้นเป็นตอน จะเริ่มตรงไหน มีอะไรบ้าง เช่น

-      สุขภาพ เรื่องที่ต้องตีแตกของทุกฝ่าย

-      เรื่องสุขภาพ ถึงเป็นแฟนก็ทำแทนไม่ได้

-      สุขภาพเป็นเรื่องของเหตุ กาย-ใจ-สังคม-สิ่งแวดล้อม ต้องคุยกันรู้เรื่อง

-      นิสัย สุขนิสัย สร้างได้ งดเหล้าเข้าพรรษา ออกพรรษาล่อเหล้าอย่างนั้นรึ

-      การกินหรูอยู่เหลือ บำเรอมากกว่าบำรุง พุงย้วย ขาโต้นเหมือนต้นกล้วยฃ

·         กินให้เป็น ถ่ายให้เป็น หายใจให้เป็น นอนให้เป็น หลับให้เป็น ออกกำลังกายให้เป็น ทำงานให้เป็น ฝึกใจให้เป็น  ทุกขั้นตอนไม่มีสูตรสำเร็จ ควรปรับทฤษฎีให้มีให้เกิดในความเป็นอยู่ในตัวเรา ผลออกมาอย่างไรเป็นสิ่งที่เราต้องยอมรับ ให้รู้ว่าทุกอย่างทั้งดีและไม่ดีล้วนมีเหตุและปัจจัยทั้งสิ้น มิได้เกิดขึ้นมาเอง (ไม่มีคำว่าบังเอิญ อุบัติเหตุ โชคดี โชคร้าย) ผลที่เกิดขึ้นกับเรานั้นอย่าได้นำไปเปรียบหรือเทียบเคียงกับผู้อื่นเด็ดขาด

สุขภาพ  = สุ+ขมะ+ภาวะ แปลว่า “สภาวะที่ทนได้ 

สุขภาพกาย หมายถึง การมีร่างกายที่ยังทำงานเป็นปกติ โดยทั่วไปเราใช้คำว่า ความมีสุขภาพกายดี

สุขภาพใจ หมายถึงความเป็นปกติของจิตใจ คือ สภาวะที่จิตใจทรงความเป็นปกติอยู่  ผู้ที่สุขภาพใจดีคือคนที่มีจิตใจตั้งมั่นกับความปกติ

ร่างกายเป็นเพียงของใช้  เราจะใช้มันนำทางไปทางนรก ไปทางบาป ทางทุกข์ หรือเราใช้มันทำทางไปสวรรค์  ทางบุญ ทางพ้นทุกข์  มันอยู่ที่สติปัญญาของเรา เราควรวางใจว่า รูปกายทั้งหลายเปรียบเสมือนบ้านเช่า หน้าที่ของเราคือต้องดูแลบ้านเช่า ให้ดี ให้ปลอดภัย  เรื่องสุขภาพเป็นหนังเรื่องยาว หลายตอนจบครับพี่น้อง ผมไปรวบรวมจากผู้รู้มาเล่าให้ฟัง ตามสภาพของคนขี้โรค ..

Key Word:

เราจะเอาความรู้อะไรไปใส่ลงในสุขภาวะชุมชน ครับพี่น้อง