138 : 'อาทิตย์ทรงกลด แบบวงกลม 22 องศา' เกิดขึ้นได้อย่างไร?


 

 
น้องเดย์ หนุ่มผู้หลงใหล & เฝ้ามองท้องฟ้าอย่างสม่ำเสมอ

ได้รายงานด่วนพิเศษ กรณีเกิดดวงอาทิตย์ทรงกลด ที่ อุดรธานี

ในบันทึก รายงานด่วน! พระอาทิตย์ทรงกรดที่อุดรเมื่อกี๊นี่เอง ^0^

 

 

ทั้งนี้เดย์อุตส่าห์นำข่าวมาแจ้งถึงบล็อกนี้

 

เพื่อให้สังคม GotoKnow เป็นสังคมแห่งการแลกเปลี่ยน-เรียนรู้อย่างแท้จริง

และเป็นการขอบคุณเดย์ที่ใช้ความช่างสังเกต ความมุ่งมั่น และฝีมือ

ในการบันทึกภาพ & เรื่องราวมาให้พวกเรา

ผมจึงขอถือโอกาสต่อยอดปรากฏการณ์สุดพิเศษ ดวงอาทิตย์ทรงกลด นี้ด้วยคนครับ ^__^


 

ดวงอาทิตย์ทรงกลด (กลด คือ ร่ม)

ในภาษาอังกฤษเรียกว่า solar halo หรือ sun halo

เกิดจากการที่แสงอาทิตย์หักเหผ่านผลึกน้ำแข็งในอากาศ

 

ผลึกน้ำแข็งนี้มักจะอยู่ในเมฆที่เรียกว่า ซีร์โรสเตรตัส (cirrostratus)

 

เมฆซีร์โรสเตรตัส เป็นเมฆชั้นสูง หมายความว่า เป็นเมฆที่อยู่สูงในช่วง 8-12 กิโลเมตร

คำว่า สเตรตัส (stratus) ในชื่อบ่งว่าเมฆมีลักษณะเป็นฝ้าจางๆ คล้ายหมอก

(ต่างจากคำว่า คิวมูลัส (cumulus) ซึ่งบ่งว่าเมฆมีลักษณะเป็นก้อน)

 

เมฆชนิดนี้เมื่อมองจากพื้นดิน จะทำให้ท้องฟ้าขุ่นมัว

ดูราวกับผ้าบางๆ (เมฆซีร์โรสเตรตัส) ที่ปิดคลุมใบหน้าของหญิงสาว (ท้องฟ้า) ทำนองนั้น

 


[ดาวน์โหลดภาพความละเอียดสูง]

 เมฆซีร์โรสเตรตัส [ภาพจากเว็บ]



ขอแสดงความชื่นชมกับความช่างสังเกตของ เดย์ ที่ว่า

"ก็สงสัยว่าทำไมมันเปลี่ยนเป็นสีขุ่นๆ น้า??ไม่สีฟ้าเลย...

ปรากฏว่าเมื่อมองจนถ้วนทั่วแล้ว ก็จ๊ะเอ๋กับพระอาทิตย์ทรงกลมเต็มๆวง ใหญ่มากครับ"

 
เห็นไหมครับว่า ความละเอียดเล็กๆ น้อยๆ บวกความฉงน สามารถนำไปสู่การค้นพบได้จริงๆ

อีกทั้ง ท้องฟ้าที่ขุ่นมัว แม้จะไม่สวย แต่บางทีก็อาจจะมีอะไรดีเด็ดซ่อนอยู่ก็เป็นได้!

ปรบมือให้เดย์ดังๆ ด้วยครับ!

(เสียงปรบมือกึกก้องเชียว...ได้ยินไปถึงอุดรแน่ๆ ;-))

 

กลับมาที่เมฆ ท้องฟ้า & แสงอาทิตย์กันต่อครับ

"เมฆผ้าม่านปิดหน้าหญิงสาว" หรือ ซีร์โรสเตรตัส นี้

อยู่สูงมากในระดับที่อุณหภูมิเย็นยะเยือก (จำกฎ "ยิ่งสูง ยิ่งหนาว" ได้ไหม?)

ดังนั้น น้ำในเมฆชนิดนี้จึงกลายเป็นน้ำแข็ง และมีลักษณะเป็นผลึกหกเหลี่ยม

ดูรูปนี้สิครับ


[ดาวน์โหลดภาพความละเอียดสูง]

กลไกการเกิดดวงอาทิตย์ทรงกลด

ที่มาของภาพ : Danielson, Levin & Abrams, Meteorology second edition หน้า 469

 

 ประเด็นสำคัญก็คือ

เมื่อแสงอาทิตย์ตกกระทบผลึกน้ำแข็งหกเหลี่ยมแต่ละก้อน

แสงนั้นจะหักเหเบี่ยงเบนไปจากเดิม 22 องศา

ส่งผลให้เรามองเห็นดวงอาทิตย์ทรงกลดเป็นรูปวงกลม

โดยที่เราอยู่ที่ปลายของกรวยที่มีมุมแหลม 44 องศา (22 + 22 องศา) นั่นเอง


[ดาวน์โหลดภาพความละเอียดสูง]

กลไกการเกิดดวงอาทิตย์ทรงกลด

ที่มาของภาพ : Steven A. Ackerman และ John A. Knox, Meteorology หน้า 151

 

มีเรื่องข้างเคียงที่น่ารู้ 2 อย่างครับ

- หนึ่ง -

ดวงจันทร์ก็ทรงกลดแบบนี้ได้!

เรียกว่า lunar halo หรือ moon halo

(ระวัง! ดวงจันทร์ทรงกลดที่เราเห็นกันบ่อยๆ นั้นไม่ใช่แบบนี้

แต่เป็นปรากฏการณ์ที่เรียกว่า moon corona เกิดจากเม็ดน้ำ ไม่ใช่ผลึกน้ำแข็ง

ประเด็นนี้หากเพื่อนๆ ท่านใดสนใจ โปรดแจ้งมาได้ครับ)

ดวงจันทร์ทรงกลดฮาโล (moon halo หรือ lunar halo)

[ภาพจาก Wikipedia]

 

 

- สอง -

ลำดับของสีรุ้งของดวงอาทิตย์ทรงกลดจากด้านในไปด้านนอกคือ

แดง-แสด-เหลือง-เขียว-น้ำเงิน-คราม-ม่วง

ซึ่งตรงกันข้ามกับลำดับสีของรุ้งตัวแรก (รุ้งปฐมภูมิ) ที่เราเห็นชัดๆ

ม่วง-คราม-น้ำเงิน-เขียว-เหลือง-แสด-แดง

แต่มีลำดับเดียวกับรุ้งตัวที่สอง (รุ้งทุติยภูมิ) ที่เราอาจเห็นจางๆ

ดูนี่สิครับ

 

 

 ขอบคุณเดย์อีกครั้งครับสำหรับภาพและเรื่องราวเกี่ยวกับอาทิตย์ทรงกลดอันน่าพิศวงนี้!

^__^


 

 

หมายเลขบันทึก: 273505เขียนเมื่อ 4 กรกฎาคม 2009 16:09 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 21:00 น. ()สัญญาอนุญาต: สงวนสิทธิ์ทุกประการจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (26)

สวัสดีค่ะคุณบัญชา

ตอนแรกกอก็นึกว่ากอเขียนผิดส่ะอีก

เพราะเห็นอะดึ่ยเขียนว่าทรงกรด

กอเขียนทรงกลด กอก็ว่าน่าจะทรงกลดน่ะค่ะ อิอิ

สวัสดีครับ คุณกอ สุดสายป่าน

         ทรงกลด คือ กางจ้อง = กางร่ม ครับ

         ทรงกรด ไม่ดีแน่...อิอิ

         กำลังบันทึกอยู่ได้ครึ่งทางครับ ถ้าสนใจก็แวะเวียนกลับมาอ่านรายละเอียดที่เหลือได้

เห็นเหมือนเดย์..แต่ไม่เต็มวงค่ะ..คงอยู่คนละพิกัดค่ะ...เอารุ้ง2ตัวมาฝากค่ะ...ตามหาจนเจอ...ฟ้าหลังฝนปีที่แล้วค่ะ...รุ้งลงมากินน้ำที่หนองประจักษ์ศิลปาคม..รูปใหญ๋มั่กๆ

สวัสดีค่ะอ.P บัญชา ธนบุญสมบัติ
...ขออภัยค่ะ ใส่ภาพซ้ำ...อาจารย์ช่วยเอาออกด้วยค่ะ ...ขอบคุณหลาย..ขอให้มีความสุขวันหยุดยาวๆนี้นะคะ...ไปทำบุญกันค่ะ

สวัสดีครับพี่ชิวคนเก่งPบัญชา ธนบุญสมบัติ

ขอบพระคุณอย่างสูงครับพี่ชิวที่ให้เกียรติผมขนาดนั้น หุหุ ^^ ดีใจสุดๆ

แล้วยังมีบันทึกให้เดย์แบบยังไม่ได้ร้องขอด้วย! ถ้าอยู่ใกล้ๆนะจะเซ่นงามงามเลยครับ 555

พี่ชิวนี้ยู๊งยุ่งนี่ครับ ยังเจียดเวลามาให้น้องๆสมาชิกอย่าง Full Time น่ายกย่องแท้ๆ รวมถึงภาพตัวอย่างให้เราเห็นภาพชัดแจ๊ววด้วย สมกับเป็นหัวหน้าแก๊งค์เลยครับ ;)

งานที่ สวทช. นี้เป็นอาชีพเสริมใช่มั้ยครับ 555

จากที่พี่ชิวอธบายมานั้นแสดงว่าเดย์ยืนอยู่ถูกที่ถูกเวลามากๆเลยสิครับ ^^ แสงส่องลง 22 องศา เดย์ก็มองขึ้น 22 องศา วะฮ่าๆ โชคดีชะมัดเลย

เช่นกันครับพี่ชิว เดย์จะส่งภาพความละเอียดสูงไปให้ทางเมล์นะคร๊าบ ;)

ที่พี่ไปแซวเรื่อง เพียงฟ้า น่ะครับ เราไปชวนคุณบอลมาเป็นสมาชิกชมรมเราดีมั้ยครับพี่ชิว จะได้มีรูปเพียงฟ้างามที่สุดในจักรวาล มาอยู่ในบล็อกเยอะๆ 555

ขอบพระคุณสุดๆครับพี่ชิว

อ้อ!...ภาพรังสีของคุณนุสน่ะครับ เจ๋งไปเลย รุ้ง 2 เส้นเหมือนในภาพตัวอย่างของพี่เป๊ะๆๆๆเลย ^^ แสดงว่ารักท้องฟ้ามานานเหมือนกันเด้อ อิอิ

สวัสดีค่ะ พี่ชิว มาปรบมือให้คุณเดย์ค่ะ เก่ง เก่ง ค่ะ

ยังไม่เคยเห็นพระอาทิตย์ทรงกลดด้วยตาตัวเองเลยค่ะ หรือไม่เคยสังเกตุก็ไม่รู้ค่ะ อิอิ แต่คิดว่าน่าจะได้เห็นบางในไม่ช้า เพราะตอนนี้ มองแต่ท้องฟ้าตลอดเวลาเลย ...

มาช่วยพี่ชิวเปลี่ยนอารมณ์ค่ะ  ไปดูเด็กๆ กันค่ะ มาช่วยคุณเดย์ด้วยค่ะ คุณเดย์ ชวนคนข้างๆ มาดูด้วยนะค่ะ อิอิ

http://gotoknow.org/blog/pasa3/272962

      

นำภาพจากหน้าต่างบานเดิม มาฝากพี่ชิว กับคุณเดย์ค่ะ

ขอบคุณพี่ชิว คุณเดย์ สำหรับความรู้ข้อมูลค่ะ

 

 

 

 

มาอ่านความรู้ค่ะ

ยิ่งสูงยิ่งหนาว ที่เห็นเป็นแผ่นบางๆใช่เมฆ "ผ้าม่านปิดหน้าหญิงสาว" หรือ ซีร์โรสเตรตัสไหมคะ แต่ที่ยืนบนฟ้านั้ถ้าเป็นหญิงสาวก็ดูจะอ้วนไปไม่นิดละนะคะ...

สวัสดีค่ะอ.บัญชา

ตามมาดูติด ๆ พระอาทิตย์ทรงกลด 5555....

ของคุณเดย์น่ะ เขาทรงกรด ... อาจจะชัดและรุนแรงกว่าหรือเปล่าคะ...

แซวคุณเดย์ค่ะ...^_^...

ขอบคุณความรู้ดี ๆ มืออาชีพมาก ๆ เลยค่ะ ไม่ผิดหวังที่มาอ่านเลย

(^___^)

  • เป็นบันทึกแห่งการเรียนรู้จริง ๆ ค่ะ
  • ภาพของคุณดาว ก็สร้างจินตนาการได้ดีนะคะ

สวัสดีค่ะ พี่ชิว วันก่อนน้องมะปรางสอนสร้างแพลนเน็ต รวมบล็อก เลยขออนุญาตนำบล็อกพี่ชิว กับสมาชิกในชมรมไปสร้างแพลนเน็ตนะค่ะ ( สร้างแล้ว ขอทีหลังค่ะ อิอิ)

  • สวัสดีค่ะ หัวหน้าแก๊งค์ (เรียกตามน้องเดย์ ณ อุดร) และมวลสมาชิก
  • ขอบคุณมากค่ะ สำหรับความรู้ที่ได้รับอย่างมากมาย มืออาชีพ จริงๆ (นี่ก็ตามคุณคนไร้ราก แบบว่าใจง่ายคล้อยตามเขาไปหมด)
  • ว่าแต่ อาทิตย์ทรงกลดเกิดตอนไหนก็ได้ของวันถ้าเกิดผลึกน้ำแข็งรึเปล่าคะ เพราะเจออาทิตย์ทรงกลดแบบเป็นหย่อมๆ แต่พอจะบอกได้ว่ามีร่องรอยเป็นวงกลม ตอน 17.15 น.ที่พะเยาวันเดียวกับที่น้องเดย์เจอตอนกลางวันที่อุดร และส่งไปแจมในบล็อกน้องเดย์ ขอความรู้เพิ่มค่ะ
  • อีกเรื่องหนึ่งค่ะ ไหนๆ เราก็รู้เรื่องอาทิตย์ทรงกลดแล้ว พระจันทร์ทรงกลดอีกสักเรื่อง จะเป็นไรไป จริงมั๊ยคะ ;-)

ได้ความรู้มากเลยครับ

เพิ่งไปใต้มา ถ่ายรูปไว้เพียบ แต่นำมาฝากให้เดย์ค่ะ ไม่ฝากพี่ซิว นะ



เก็บรูปเมฆมามากมาย แต่เข้ากรุไว้ นานๆ อวดดี ซักที เฟ้ยยยย

สวัสดีครับ คุณ nussa-udon

        ขอบคุณสำหรับรุ้งแสนสวยและชัดแจ่มแจ๋วครับ เดี๋ยวจะจัดการให้นะครับ เพิ่งกลับจากเชียงใหม่เมื่อวานนี้เองครับ

        เดี๋ยวจะนำภาพ & เรื่องจาก วัดพระธาตุดอยคำ ไปฝากครับ

Hello เดย์

         จ๊ากส์....จะ "เซ่น" พี่เชียวหรือครับ! พี่ไม่ใช่ ผี หรือ ศาลเจ้า นะ ;-)

         แต่ยังไงก็ดีกว่าเอาพี่ไปเซ่นล่ะ (ว่ะ)....เพราะพี่ไม่ใช่ "หัวหมู"  เหมือนกัน (ฮาฮา)

         ได้รับภาพอาทิตย์ทรงกลดความละเอียดสูงแล้วครับ ขอบคุณมากจริงๆ ไว้จะเขียน หรือโทร ไปปรึกษาด้วย เรื่องภาพที่อยู่ในชมรมของพวกเรานี่ (สั้นๆ คือ พี่จะนำไปรวมฮิตเป็น "หน้งสือ" ครับ!)

         เดี๋ยวจะไปขอเบอร์ (ยังกะวัยรุ่นแน่ะ...อิอิ) ขอบคุณคร้าบ!

สวัสดีครับ หนุ่ย

          ไปเยี่ยมน้องธอมส์มาแล้วครับ น่ารักมากๆ เลย

          ขอบคุณสำหรับรุ้งงามๆ ครับ รุ้งนี่ไม่ว่าที่ไหนก็สวยทั้งนั้นเลย (เพียงแต่จะเห็นเต็มวงมากแค่ไหนเท่านั้น)

สวัสดีครับ พี่ต๋อย ดาวลูกไก่ ชื่นชมยินดี

         น่าจะเป็นเมฆซีร์โรสเตรตัส (cirrostratus) จริงๆ ครับ เพราะอยู่ระดับเพดานบินของเครื่องบินพอดี

         อ้าว! Big Bird กลายเป็นหญิงสาวอ้วนๆ ไปซะแล้ว...แป่ว...

สวัสดีครับคุณ คนไม่มีราก

          ไว้ถ้ามีภาพเมฆหรือปรากฏการณ์สนุกๆ บนท้องฟ้า ก็ส่งมาแถวๆ นี้ได้นะครับ

          ความรู้ที่เชื่อมโยงกันคือปัญญาครับ - บางท่านนิยามไว้อย่างนั้น

สวัสดีครับ คุณครู วรางค์ภรณ์ เนื่องจากอวน

         คุณครูชวนเด็กๆ มาชมเบื้องหลังอาทิตย์ทรงกลดได้นะครับ ให้ลองอ่านคำบรรยายภาษาอังกฤษในภาพด้วย ก็น่าจะได้ความรู้ทางภาษากลับไปด้วยครับ

สวัสดีค่ะท่านอ.หมอเมฆ

 

เมื่อกี๊เพิ่งเห็นบันทึกน้องเดย์ แว้บๆ เน็ตล่มหาไม่เจอเลย

 

มาหาที่บันทึกอ.ดีกว่า ว้าว งามงดจริงๆ ค่ะ ขอบคุณนะคะ น้องเดย์   

 

ช่วงเวลานี้เมื่อปีกลาย แถวฝั่งอิสานก็ได้เห็น มหัศจรรย์ยิ่งค่ะ

 

ฝากมาแจม http://gotoknow.org/blog/lanandaman/192253

 

ท่านอ. ค่ะ แต่ทำไมแถวอันดามัน ยังไม่เคยเห็นเลยหนอ  ..  ยังคิดถึงๆ อยู่

 

ว่าเอ เมื่อไหร่ จะมีบุญตาได้เห็นอีกบ้าง ... ชอบมากๆ ค่ะ J    

 

ปูรอมาครบ ขวบปี พอดีเลยค่ะ ขอบคุณนะคะ

 

 

พี่เดย์ pop จังเลย ช่วงนี้ อิอิ

สวยงามมากค่ะ ^^

  •  คิดถึงจึงมาหา

    อยากรู้ว่าสบายไหม

    มีสุขหรือทุกข์ใจ

    เป็นอย่างไรส่งข่าวที

       ถ้าสุขให้สุขยิ่ง

    พบทุกสิ่งทับทวี

    ถ้าทุกข์ให้ทุกข์หนี

    ร้างหลีกลี้ไกลแสนไกล

       คิดถึงจึงมาหา

    ขอชีวาสุขสดใส

    เริงรื่นแสนชื่นใจ

    คนรักใคร่นับอนันต์

                  จาก...ครูแจ๋วค่ะ

     

สวัสดีครับ

        ขออภัยที่มาตอบช้ามากๆ ครับ

        ตอนนี้เจออาทิตย์ทรงกลดอีกหลายวงแล้วครับ ลองแวะไปชมที่บันทึกใหม่ๆ ดูได้ครับ

            http://gotoknow.org/blog/weather/toc

 

ขอบคุณค่ะ น้องเดย์ถ่ายภาพสุดยอด

ขอบคุณความรู้จากบันทึกค่ะ

เป็นประโยชน์มาก เห็นแล้วยังไม่ตื่นเต้นเท่า

ได้รับความรู้คงบคู่ไปด้วยแบบนี้..เจ๋งค่ะ ขอบอก

ครูต้อย สวัสดีครับ

        น้องเดย์ถ่ายภาพเก่งมากครับ ส่วนวันนี้ผมก็โชคดี เห็นอาทิตย์ทรงกลด & ถ่ายภาพไว้ได้ด้วยครับ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท