ผมลองหัดใช้ Linux Ubuntu แล้วรู้สึกว่า เป็นระบบปฎิบัติการที่น่าสนใจและมีดีหลายอย่าง แต่จุดอ่อนเองก็มีไม่น้อย คิดว่า เล่าสู่กันฟังในฐานะมือใหม่ก็คงไม่เลว ตั้งใจจะไม่ลงลึก เน้นประเด็นทั่วไป โดยเฉพาะปัญหาหญ้าปากคอกที่ตัวเองเสียเวลามาก ๆ มาก่อน
จุดอ่อนของระบบนี้
- ไม่ค่อยเป็นมิตรกับผู้ใช้ หลายคำสั่ง ต้องรู้ลูกเล่นเอง เทียบแล้วก็เหมือนสมัย Windows 3.11 นั่นแหละ ผู้ใช้ต้องเข้าไปแทรกแซงหยุมหยิมเยอะพอสมควร (เอ่อ...ใครเกิดไม่ทันก็ขออภัยด้วยนะคร๊าบ ไม่ใช่ความผิดผม)
- เครื่องมือจัดการ disk ที่เราคุ้นหลายอย่างใน Windows จะไม่มี เช่น defragment (เขาให้เหตุผลว่า เก็บแฟ้มแบบไม่มี fragment อยู่แล้ว ก็ไม่รู้จะ defrag ไปทำไม), scandisk (เอ๊ะ หรือมี แต่ผมหาไม่เจอ)
- โปรแกรมโคลน disk ยังประพฤติตัวน่าหวาดเสียว อาจไปแว้งเข้ากับระบบ boot ของฮาร์ดดิสก์ลูกอื่นที่ไม่เกี่ยวข้องกับ Ubuntu ได้ (โดนมาเองแล้วครับ)
- ยังทำงานกับแฟ้มใน USB ตัวอื่น (ที่ไม่ใช่ตัว boot) ได้ไม่ค่อยดี มี failure rate ที่สูงกว่า (สรุปจากประสบการณ์ส่วนตัว) เช่น เสียบแล้วมองไม่เห็น หรือ copy ไม่ทันเสร็จก็มองไม่เห็น
- ระบบ folder ชวนให้เมา เพราะไม่ได้ตรงไปตรงมาเท่าไหร่ ไม่ได้ตั้งเป็น A:, B:, C:, ... แต่พอเริ่มชิน ก็ไม่มีปัญหา
- มีปัญหากับ notebook ง่าย โดยเฉพาะ notebook ที่ผ่านการแก้ bios มาแล้ว จะเพี้ยน ๆ ไปเลย
- การต่อเชื่อมเป็น home network กันเอง มือใหม่จะอึ้งแบบมืดแปดด้าน (ใครรู้วิธีช่วยชี้แนะด้วยครับ) ผมเคยเลือกตัวบริหาร network มาลงแล้วทำให้ระบบเดี้ยงไปเลย เข้า net ไม่ได้อีก จนต้อง format ลงใหม่หมด
- ที่น่าสนใจคือ ลง Ubuntu ใน thumbdrive USB จะทำให้คล่องตัวมาก นี่แหละ mobile computing ตัวจริง เพราะใช้ drive USB ตัวเดียว ใช้กับเครื่องอื่นได้ทั่ว
- อาจมีปัญหาเข้าบางเว็บไม่ได้ เกิดกับบางเว็บที่เจาะจง IE หรืออาจเข้าได้ แต่ยกเว้นบางหน้า
จุดแข็งของระบบนี้
- แสนรู้เรื่องฮาร์ดแวร์มาก ประมาณว่า install ในเครื่องหนึ่ง ถอดตัว boot ไปใช้กับเครื่องอื่น มักทำได้อย่างราบรื่น ผู้ใช้ไม่ต้องปวดหัวมาก ตัวอย่างคือ ผมลองซื้อตัว wireless reciever แบบ USB สำหรับเสียบเครื่องตั้งโต๊ะมา หน้ากล่องเขาบอกว่า Support Vista บอกแค่นี้แหละ ผมลองเสียบกับเครื่อง Ubuntu มันเห็นเลย ไม่ต้องไปหา device driver มาลงอีก โห อะไรจะเก่งปานนั้น
- รีดพลังของเครื่องออกมาได้เต็มที่ เพราะปรกติแล้ว เครื่องคอมพ์ที่ช้า เพราะต้องลง antivirus ซึ่งทำให้ความเร็วตกลงไปแบบหารสอง แต่ Ubuntu ไม่ต้อง
- ซอฟท์แวร์ดีและฟรี มีให้ช็อปปิ้งเยอะมาก เรียกว่าใครดูหนังฟังเพลงท่องเน็ตเป็นหลัก ไม่ใช้งานอื่นเลย ลง Ubuntu อย่างเดียว เหลือเฟือ เพราะระบบ multimedia ดีมาก ทำ home entertainment ได้สบาย และมีเครื่องมือช่วยเยอะมาก
- เป็นเครื่องมือจัดการไวรัส autorun ได้ ดุ ๆ ยังไง ใช้ตัวนี้จับลบทิ้งดื้อ ๆ ได้เลย
- ผมใช้ตัวนี้ลง Klamav (antivirus ใน Ubuntu ก็มี แต่ก็ไม่ได้จำเป็นต้องลง) ทำให้ใช้เป็นตัวช่วยล้างไวรัสฉุกเฉินให้เครื่อง XP ได้
อยากจะหัดลง Ubuntu ควรทำอย่างไร
- อ่านฟรี(อีก)หนังสือคู่มืออูบูนตู
- ถ้าให้ร้านลงมาเลย ก็ได้ แต่ผมไม่มีประสบการณ์แบบนั้น มันมีหลายเวอร์ชัน บางเวอร์ชันดูเผิน ๆ จะนึกว่า Windows ด้วยซ้ำ
- ลง dual boot ก็ได้ แต่ไม่แนะนำให้มือใหม่ทำเอง เพราะเสี่ยงมาก ส่งร้านเถอะ แต่ถ้าอยากลอง ก็ควรทำใจให้พร้อมว่าอาจต้องฟอร์แมตเครื่องใหม่หมด
- ผมได้ข้อสรุปว่า จะหัด Ubuntu ให้สนุก ต้องหัดแบบเริ่มจากศูนย์ เริ่มตั้งแต่ติดตั้งเอง แล้วสำรวจว่าอยากลงโปรแกรมอะไร เพราะมีให้เลือกเยอะมาก ฟรีทั้งนั้น ข้อสำคัญ เจ้าของไม่หวง !
- ผมแนะให้ลงใน USB thumbdrive แบบ 16 GB เพราะระบบใช้ 2 GB แต่ถ้าลงแทบทุกอย่างที่ขวางหน้า ก็อาจเกิน 8 GB ยังไง ๆ ต้องเหลือที่ไว้เก็บข้อมูลบ้าง ใส่บันเทิงไปบ้าง ใส่งานไปด้วย มีที่เหลืออีกนิดหน่อย พอหายใจหายคอได้คล่อง สะดวกมาก
คำเตือน
- ไม่ควรลงในเครื่องที่ใช้งานประจำ เพราะระบบนี้อาจไปราวีกับระบบดั้งเดิมได้ อันตรายมาก เช่น ติดตั้งจาก CD ลง USB แท้ ๆ แต่มีการแว้งกัด Windows ที่ลงไว้จน boot Windows ไม่ได้
- ทางออกไม่ยาก คือตั้งค่าใน Bios เพื่อทำให้ harddisk ล่องหนตั้งแต่ต้น หรือใครที่ถนัดแกะ ก็ถอด harddisk ที่ใช้งานระบบอื่นออกไปซะก่อน
- ระบบนี้ มีการถาม login-password ดักอยู่เยอะหลายจุด ให้ความสำคัญกับตรงนี้ จะช่วยให้ระบบปลอดภัยขึ้นในระยะยาว อย่าทำแบบขอไปที
ลงอย่างไร
- ขั้นแรก ค้นหา download แผ่นติดตั้ง Ubuntu ก่อน จากเว็บ (ค้นผ่าน google) เขียนลง CD
- ถัดมา ก็ตั้ง bios ให้ CD เป็นตัว boot ตัวแรก
- ถัดมา Boot CD แล้วดำน้ำไปเรื่อย ๆ ให้ติดตั้งลง USB drive จนเสร็จ ตรงนี้มั่วไม่ยาก เขาทำมาดี
- หลังจากนั้น พอเสร็จ หยิบ cd ออก แล้วตั้ง BIOS ให้ boot จาก USB แทน
- ถ้ามีปัญหา boot ไม่ขึ้น ลองลงใหม่หมดครับ (ผีหลอกรึเปล่านี่) ถ้าไม่ขึ้นอีก ก็ปลงซะ แต่ส่วนใหญ่ น่าจะราบรื่น
- สำหรับคนที่จะใช้ OpenOffice แนะนำให้ปรับแก้ภาษาไทยใน Ubuntu
ก่อนใช้งาน ควรทำอย่างไร
เพิ่มโปรแกรมใหม่ ๆ ทำอย่างไร
- ไปที่ System -> Admistration -> Synaptic Package Manager จะมีรายการซอฟท์แวร์ให้เลือกติดตั้งอยู่เยอะ ลองคลิกรายการที่น่าสนใจมาติดตั้งดู
Upgrade Ubuntu version ใหม่ ทำอย่างไร
- ใช้ Terminal สั่ง update-manager -d
จะอ่านข้อมูลจากฮาร์ดดิสก์ที่เป็น Windows หรือ MacOS ได้ยังไง
- ปรกติแล้ว รูปแบบฮาร์ดดิสก์ (รวมถึง USB) จะเป็น FAT16/FAT32 สำหรับ WinME และ NTFS สำหรับ XP หรือ HFS+ สำหรับเครื่องแม็คอินทอช ส่วนตัว Ubuntu ใช้ระบบ Ext2/Ext3/Ext4 ต้องติดตั้งโปรแกรมที่ทำให้รู้จักรูปแบบเหล่านี้ก่อน ก็จะทำให้ Ubuntu อ่านเขียนเครื่องแม็คหรือวินโดวส์ได้ (ข้อดีคือเราใช้ลบ folder ไม่พึงประสงค์ใน Windows ได้)
ไม่รู้จะลงโปรแกรมอะไรดี มืดแปดด้าน เพราะเคยใช้แต่วินโดวส์
- มีแหล่งแนะนำ software ทางเลือก โดยประกบคู่กับโปรแกรมรวมฮิตบนวินโดวส์ ที่ http://www.linuxalt.com/
- แม้แต่คนที่ติดเอ็ม ก็มีตัวเลือก เช่นโปรแกรม aMSN, kopete, pidgin (ตัวหลังนี่ ควบ chat หลายค่ายได้)
- คนที่ยังต้องใช้ IE สำหรับบางงาน แนะนำให้ลง IE4Linux
ไม่รู้จะลงโปรแกรมอะไรดี มืดแปดด้าน เพราะเคยใช้แต่ DOS 6.11 (เผลอหลับไปยี่สิบปีเอง) หรือไม่ก็ชินแต่กับ Windows ME ซะแล้ว (ใครอ๊ะ ฟังคุ้น ๆ ชวนหนิดหนมจัง)
- มี emulator เยอะ ทำให้รันโปรแกรมระบบปฎิบัติการอื่นได้ด้วย รวมถึง arcade game รุ่นเก๋าส์สมัย DOS ก็ได้
- ถ้าจำไม่ผิด พวก emulator Z80 หรือ อมิกา ก็มี (รุ่นที่ DOS เรียก พ่อ)
- ถ้าเป็นโปรแกรมไม่ใหญ่ซับซ้อนมาก เอาโปรแกรมจากระบบปฎิบัติการอื่นมาลงได้ เช่น
- โปรแกรมใน DOS ใช้ผ่าน DOSBOX, DOSEMU, WINE
- โปรแกรมใน Windows ต้องลงผ่าน WINE โดยไปดูรายละเอียดที่ WINEHQ.COM
- ถ้าจะลง Windows ซ้อน ก็ให้ลง VirtualBox หรือ VMware ไว้ก่อน
- เครื่องเล่นเกมส์สารพัดที่เราเคยเห็น มี emulator เพียบ ค้นดูเองนะครับ
โปรแกรมแปลก ๆ ที่น่าตื่นตาตื่นใจ...(สำหรับผม)
- โปรแกรมสำหรับโคลน web url แบบยกมาทั้งพวง (ใช้อย่างระวังและดูกาละเทศะ เพราะรบกวนการทำงานของเครื่องต้นฉบับมาก เขาจะหาว่าเจตนาบ่อนทำลายเรื่องทำให้เครื่องเขาช้าจนล่มแล้วจะฟ้องเอา)
- โปรแกรมสำหรับดึงหน้าเว็บแบบ offline มาเก็บไว้ในเครื่อง
- โปรแกรมคณิตศาสตร์ AXIOM ประกบ Mathematica หรือ MathLab
- โปรแกรมสถิติ PSPP ประกบ SPSS
- โปรแกรม OpenOffice ประกบ Office Suite ของบริษัทอื่น
- โปรแกรมสำหรับการศึกษา มีเยอะมาก เหมาะกับใช้สอนเด็ก (แหะ ๆ ไม่มีเด็ก เลยไม่ได้ลองใช้ครับ แต่เห็นแวบ ๆ ว่ามีเยอะจริง ๆ)
- โปรแกรมทำภาพ Panorama จากภาพเล็กภาพน้อยให้มาต่อกัน
- โปรแกรมสำหรับภาพ HDR สำหรับแต่งภาพศิลป์
(ยังเขียนไม่จบ ว่าง ๆ นึกอะไรได้จะค่อยมาต่อตรงนี้ หรืออยากรู้อะไรก็ถาม อย่าถามลึก เพราะผมก็ยังเป็นมือใหม่ แต่พฤหัส-ศุกร์นี้ ผมจัดประชุม คงไม่ว่างเข้ามาดู)