บ่ายของวันที่ 24  พ.ค.  52   เริ่มลงทะเบียนและดำเนินกิจกรรมของสมาชิกที่มาร่วมงาน  Gotoknow forum ครั้งที่ 1    และก่อนที่จะไปศึกษาเรียนรู้ “ธนาคารชีวิต” ที่วัดดอน ตำบลคูเต่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา  ได้แบ่งเป็น 3 กลุ่มเพื่อระดมความคิดเห็นเกี่ยวกับความคาดหวังว่าไปเรียนรู้แล้วจะได้อะไร

           บังเอิญผมนั่งใกล้กระดาน  เลยถูกยกให้เป็นคุณลิขิตตามระเบียบ  แต่ผมก็ใช้ความเก่า..อิอิ  ดึงท่านบังหีมมาช่วยเป็นคุณอำนวยจนได้   ความคาดหวังของกลุ่มสีส้มมีมากมายจริงๆ เขียนได้เกินหนึ่งหน้ากระดาษครับ

ภาพจากบันทึกของคุณหมอ คันฉ่องนกไฟ  Gotoknow Forum 2009 (1): ธนาคารชีวิต

          ระหว่างทางทั้งไป-กลับในการไปศึกษาดูงานที่ชุมชนบ้านดอน  ผมพยายามเก็บภาพสองข้างทาง เกี่ยวกับวิถีชีวิต และการสร้างบ้านเรือน  พบว่าการสร้างบ้านเรือนของที่นี่เปลี่ยนไปหมดแล้ว  แต่ยังพอเห็นร่องรอยหรืออาคารการก่อสร้างเก่าๆ แบบพื้นบ้านทางภาคใต้อยู่บ้างแต่ก็น้อยมาก (สังเกตความแตกต่างที่หลังคา)

            ในระหว่างที่ฟังการเล่าเพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในการดำเนินกิจการธนาคารชีวิตนั้น  ผมจดโดยใช้เครื่องมือแผนที่ความคิด  ซึ่งก็จดได้ไม่คล่องเท่าใด เพราะนานๆ ได้ใช้ที  ไม่เหมือนบางท่านที่ใช้โปรแกรมได้เก่งมาก...ขอบอก  ในการจด ผมจดภาพรวมทั้งหมด  แต่เนื่องจากเราต้องสรุปบทเรียนกันเป็นกลุ่ม  ผมก็เลยต้องนำข้อมูลมาเขียนใหม่ เนื่องจากกลุ่มย่อยผมมีเพียงผมคนเดียว  เลยสรุปคนเดียว...อิอิ  ใช้เวลาไม่ถึง 5 นาทีผมก็สรุปเสร็จ (หน้าตาคงไม่เหมือนใคร)

         ประเด็นการสรุปทางผู้จัดได้กำหนดไว้ให้แล้วคือ     "ปัจจัยที่ทำให้ธนาคารชีวิตประสบความสำเร็จ"    ผมสรุปได้ตามภาพด้านล่างนี้ครับ

             มีประเด็นหลักๆ ที่ผมสรุปได้ว่า  ความสำเร็จของธนาคารชีวิตที่บ้านดอนสำเร็จเพราะ..... 5 เรื่องใหญ่ๆ   คือ 

• จุดเริ่มต้น

• การรู้จักใช้จุดแข็งหรือทุนทางสังคมที่มีอยู่สูง  มาใช้ให้เกิดประโยชน์

• ใช้หลักการพัฒนาที่เป็นไปตามธรรมชาติ

• มีกุศโลบายหรือยุทธศาสตร์การทำงานที่เหมาะสมและ

• มีการบริหาร-จัดการที่ดี

             เนื่องจากเวลามีจำกัด   คืนนั้นเลยไม่ได้เสริมในบางประเด็นที่ยังไม่มีใครพูดถึง.... ตามความคิดและประสบการณ์ในการทำงาน   ผมว่าสิ่งสำคัญที่ทำให้ธนาคารชีวิตที่บ้านดอนประสบความสำเร็จนั้นขึ้นอยู่กับองค์ประกอบหรือการจัดส่วนผสมของทุกสิ่งได้ลงตัว  แต่ประเด็นสำคัญที่เราสามารถนำไปใช้ในการทำงานกับทุกชุมชนได้ก็คือ....จุดเริ่มต้นครับ

• ธนาคารชีวิตเริ่มจากการที่ชาวบ้านคิดที่จะแก้ปัญหาของเขาเอง สรุปก็คือ "เป็นปัญหาของชาวบ้าน" และ

• ลงมือแก้ปัญหาและหาทางแก้ด้วยตัวชาวบ้านเอง "ชาวบ้านแก้ปัญหาด้วยตัวเอง"

           สิ่งสำคัญอยู่ที่ตรงจุดเริ่มต้นนี้แหละครับ  เพราะตราบใดที่ไม่ใช่ปัญหาของเขา   เขาก็ไม่อยากที่จะแก้ไขหรือเข้ามามีส่วนร่วม     ย่อมเป็นธรรมดาที่ทั่วไปเรามักได้ยิน "คนนอก" บ่นเสมอๆ ว่างานล้มเหลวเพราะชาวบ้านไม่ให้ความร่วมมือ

บันทึกมาเพื่อการ ลปรร. ครับ

สิงห์ป่าสัก  29  พ.ค. 2552