Depict : คือ
การศึกษาภาพ ซึ่งภาพหนึ่งสามารถทดแทนตัวอักษรได้นับแสนนับล้านคำ
จงศึกษาภาพ Animal
Cell ต่อไปนี้ (คลิกขยายภาพได้)
|
|
|
|
|
|
|
ภาพ
Animal Cell
|
|
จากภาพ เป็น
ภาพวาดของเซลล์สัตว์ แสดงโครงสร้างส่วนใหญ่ที่พบในเซลล์สัตว์
(ไม่มีเซลล์สัตว์ไหนที่จะมีส่วนประกอบครบทั้งหมดแบบที่เห็นในภาพนี้)
เซลล์จะแบ่งขอบเขตภายในและภายนอกเซลล์โดยมีเยื่อหุ้ม
ออร์แกเนลล์ที่เด่นที่สุดของเซลล์สัตว์ คือ ส่วนของนิวเคลียส
เมตาบอลิสมส่วนใหญ่ของเซลล์เกิดในไซโตพลาสม
(บริเวณที่อยู่ระหว่างนิวเคลียสกับเยื่อหุ้มเซลล์)
ในไซโตพลาสมซึ่งเป็นส่วนที่เป็นของเหลวกึ่งแข็ง
จะมีออร์แกเนลล์ที่สำคัญต่างๆ
ต่อไปจะเป็นรายละเอียดของส่วนประกอบของเซลล์โดยสังเขป
-
Plasma membrane
เยื่อหุ้มที่แบ่งขอบเขตระหว่าง ภายในเซลล์และภายนอกเซลล์
ในเซลล์สัตว์บางชนิดจะพบ Flagellum (เอกพจน์) เป็น Oganelle (little
organ) ที่มีส่วนประกอบเป็น microtubules (มีการจัดเรียงตัวของ
microtubule เป็น
"9+2") เป็นโครงสร้างที่ใช้ในการเคลื่อนที่
-
Nucleus ประกอบด้วย
-
Nuclear envelope
เยื่อหุ้มนิวเคลียส มีเยื่อหุ้มสองชั้น ห่อหุ้มนิวเคลียส
มีส่วนที่เป็นรู เรียกว่า nuclear pore หรือ annulus
-
Nucleolus
เป็นโครงสร้างที่ไม่มีเยื่อหุ้ม เกี่ยวข้องกับ การสร้าง
ribosome, ในนิวเคลียสหนึ่งๆ เราอาจพบ nucleolus
มากกว่าหนึ่งก็ได้
-
Chromatin คือส่วนที่เป็น
DNA และ โปรตีน จะเห็นได้ชัดเจนตอนเซลล์กำลังแบ่งเซลล์ โดยจะเห็นเป็น
Chromosome แต่ละแท่ง
-
Organelle ต่างๆ
-
Endoplasmic Reticulum
(ER) เป็นโครงสร้างที่มีลักษณะป็นถุงและท่อเล็กๆ
เชื่อมโยงกันเป็นเครือข่าย มี 2 แบบคือ แบบเรียบหรือ Smooth ER และ
แบบหยาบหรือ Rough ER SER มีหน้าที่ในการสร้าง
membrane, การกำจัดสารพิษหรือ detoxification ส่วน RER
ซึ่งมีไรโบโซมมาเกาะ
มีหน้าที่ในการสร้างโปรตีนเพื่อส่งไปใช้นอกเซลล์
-
Centrosome
เป็นบริเวณที่มีการสร้าง microtubules
ซึ่งในเซลล์สัตว์จะพบเป็นโครงสร้างคู่เรียกว่า
Centriole (วางตั้งฉากกัน) Centriole จะมีการจัดเรียงตัวของ
microtubule เป็น 9+0 (Triplet)
-
Peroxisome
เป็นออร์แกเนลล์ที่ทำหน้าที่สร้าง Hydrogen peroxide
ไว้ใช้ในเมตาบอลิสมของเซลล์
-
Microvilli
เป็นโครงสร้างที่ยื่นออกมาจากเยื่อหุ้มเซลล์
เป็นการเพิ่มพื้นที่ผิวของเซลล์
-
Lysosome
เป็นออร์แกเนลล์ที่มีเยื่อหุ้มชั้นเดียว ทำหน้าที่สร้าง Hydrolytic
Enzyme ใช้ในการย่อยสลาย Organelle ที่หมดอายุ
หรือทำลายสิ่งแปลกปลอมที่เข้ามาภายในเซลล์
-
Mitochondria
เป็นออร์แกเนลล์ที่มีเยื่อหุ้ม 2 ชั้น
มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการหายใจระดับเซลล์ โดยการสร้าง ATP
สะสมไว้ให้เซลล์ใช้เป็นแหล่งพลังงาน
-
Golgi apparatus (Golgi complex,
Golgi body) เป็นออร์แกเนลล์
ที่เกี่ยวกับการสร้างและขนส่งสารภายในเซลล์
-
Ribosome
เป็นออร์แกเนลล์ที่ไม่มีเยื่อหุ้ม ทำหน้าที่ในการสร้างโปรตีน
ไรโบโซมอิสระในไซโตพลาสม ทำหน้าที่สร้างโปรตีนไว้ใช้ภายในเซลล์
ส่วนไรโบโซมที่เกาะอยู่กับ ER ช่วยสร้างโปรตีนส่งไปใช้นอกเซลล์
และยังพบไรโบโซมเกาะที่เยื่อหุ้มนิวเคลียสอีกด้วย
-
Cytoskeleton
เป็นโครงสร้างที่ทำให้เซลล์คงรูปร่างอยู่ได้
และทำหน้าที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวและเคลื่อนที่ของเซลล์ ประกอบด้วย
microfilaments, Intermediate filaments และ microtubules
ซึ่งเป็นโครงสร้างที่ทำด้วยโปรตีน
หมายเหตุเกี่ยวกับเซลล์สัตว์ :
โครงสร้างที่ไม่พบในเซลล์สัตว์
*****************
จงศึกษาภาพ Plant Cell
และรายละเอียดดังต่อไปนี้
|
|
|
|
|
|
|
ภาพ
Plant Cell
|
|
จากภาพ
เป็นภาพวาดของแสดงเซลล์พืชที่เปิดเผยให้เห็นส่วนที่ละม้ายคล้ายคลึงกับส่วนที่แตกต่างจากเซลล์สัตว์
โดยภาพรวมแล้วลักษณะของเซลล์พืชก็คล้ายๆ กับเซลล์สัตว์ แต่เซลล์พืชมี
Organelle ที่มีเยื่อหุ้มพวกหนึ่งเรียกว่า "plastids" และ
plastids ที่สำคัญคือ Chloroplast
ซึ่งเป็นออร์แกเนลล์ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับ Photosynthessis
หรือการสังเคราะห์ด้วยแสง ในเซลล์พืชส่วนใหญ่ยังพบ Vacuole
ขนาดใหญ่อยู่กลางเซลล์ เรียกว่า Central Vacuole นอกจากนั้น
ด้านนอกสุดถัดจากเยื่อหุ้มเซลล์ออกไป เรายังพบส่วนที่เป็น Cell Wall
หรือผนังเซลล์อีกด้วย ที่ผนังเซลล์นี้พบรูเล็กๆ อยู่มากมาย
เรียกรูเหล่านี้ว่า plasmodesmata
ต่อจากนี้ไป
เป็นรายละเอียดในส่วนประกอบของเซลล์พืชที่ไม่พบในเซลล์สัตว์ ครับ
-
Cell wall หรือผนังเซลล์
เป็นเยื่อหุ้มชั้นนอกสุดของเซลล์พืช ซึ่งทำให้เซลล์คงรูปร่างอยู่ได้
และยังป้องกันการเปลี่ยนแปลงจากแรงกระทำภายนอก cell wall ทำด้วย
cellulose, polysaccharides และโปรตีน
-
Plasmodesmata
เป็นช่องหรือรูตลอดผนังเซลล์
เพื่อเชื่อมต่อส่วนที่เป็นไซโตพลาสมของเซลล์ที่อยู่ติดกันหรือเซลล์ข้างเคียง
-
Chloroplast
เป็นออร์แกเนลล์ที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง
โดยการเปลี่ยนพลังงานแสงอาทิตย์ให้เป็นพลังงานเคมีเก็บสะสมไว้ในรูปของโมเลกุลน้ำตาล
-
Central vacuole
เป็นออร์แกเนลล์ที่พบมากในเซลล์พืชที่มีอายุมาก
มีหน้าที่ในการสะสมอาหาร
รวมทั้งมีหน้าที่ทำลายของเสียที่เกิดจากเมตาบอลิสม การขยายตัวของ
vacuole มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเติบโตของพืช (ในทางชีววิทยา vacuole
หมายถึงถุงที่มีขนาดใหญ่ ส่วน vesicle
หมายถึงถุงที่มีขนาดเล็กกว่า)
-
Tonoplast คือ
ชื่อเรียกเยื่อหุ้มออร์แกเนลล์ central vacuole นั่นเอง
หมายเหตุเกี่ยวกับเซลล์พืช :
โครงสร้างที่ไม่พบในเซลล์พืช
- Lysosomes
- Centriole*
- Flagella (พบบ้างใน
sperm. ของพืช)
หมายเหตุ ในเซลล์พืชจะมี
centrosome เป็นบริเวณที่มีการสร้าง microtubules
และจะพบมีบทบาทตอนเซลล์มีการแบ่งเซลล์ โดย spindle fiber
จะมายึดเกาะที่ centrosome นี้
อ้างอิง :
Biology ของ N.A Campbell และ J.B. Reece ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 6
สำนักพิมพ์ Pearson Education International