เรียนรู้ที่กัมพูชา : เริ่มต้นที่การสังเกต

พอตอนเช้าผมก็ไปยังห้องที่มีการสอนงานกัน ในวันนี้ผมตั้งใจว่าจะ  “สังเกต” เพื่อหาข้อมูลในการจัดกระบวนในครั้งต่อไปให้เกิดประสิทธิภาพมากที่สุด ผมสังเกตอะไรบ้าง

• ผมเริ่มจากการสังเกตสภาพการจัดห้องเรียน ทั้งนี้เพื่อดูบรรยากาศและสภาพแวดล้อมว่าเอื้อต่อการเรียนรู้อย่างไรบ้าง เท่าที่สังเกตก็ห็นว่าเป็นการจัดห้องเรียนธรรมดา
• สังเกตดูพฤติกรรมผู้เรียน ผมเริ่มสังเกตตั้งแต่ที่ทุกคนเดินเข้าห้องเรียน ซึ่งจะพบว่าทุกคนเดินเข้าห้องมาแบบมือเปล่า สมุดปากกาไม่ต้องพูดถึงเลย พอเข้าห้องได้ก็พูดคุยกันตามประสา
• ผู้สอนงานซึ่งมีกันทั้งหมดถึง 4 คน กำลังขมักเข้มเตรียมการสอน โดยการเตรียม ต่อ Note book เข้ากับ LCD เปิด file คลิกดูไปดูมา

จากการสังเกตครั้งนี้ผมก็เห็นว่าเป็นแบบการจัดอบรมสัมมนาทั่วไปนั่นเอง  พอถึงเวลาเริ่มสอนงาน คนสอนก็เริ่มการสอนครับ  ผมก็เริ่มเห็นปัญหาของการสอนงานในครั้งนี้ทันที คือเริ่มจาก

·        ภาษาที่ใช้ในการสื่อสาร ที่ใช้ทั้งภาษาไทย ภาษาขแมร์ ภาษาอังกฤษ แทบจะพูดได้ว่า หนึ่งประโยคจะมีทั้ง 3 ภาษา ถึงแม้จะมีคนแปลเป็นภาษาขแมร์ แต่ก็ไม่ค่อยราบรื่นเท่าไหร่ คนแปลก็แปลแบบตะกุกตะกัก 

·        ผู้เรียนนั่งฟังอย่างเดียว  ไม่มีการจด นั่งฟังแบบดูเหมือนตั้งใจ แต่ถ้าดูลึกๆจะเห็นว่า ตาลอยๆ เหม่อๆ

·        ผู้สอนแม้จะพยายามยกตัวอย่าง ให้ดูภาพ พยายามถามแม้แต่การแสดงความเป็นกันเองกับผู้เรียน แต่บรรยากาศก็ไม่ดีขึ้น ผมยังแอบเห็นอาการท้อแท้ของผู้สอน โดยดูจากอาการถอนหายใจ  แต่ละคนก็ช่วยกันถาม ช่วยกันอธิบายถึงเนื้อหา เพื่อที่จะให้ผู้เรียนเข้าใจให้มากที่สุด          

       จากการสังเกตขั้นตอนการสอนงานครั้งนี้หากดูจากเนื้อหา และวิธีการสอนในวันนี้หากเป็นที่ประเทศไทย ผมเชื่อว่า ผู้เรียนน่าจะเข้าใจได้มาก เพราะผู้สอนได้อธิบายอย่างละเอียด  ทั้งให้ดูรูปภาพประกอบ รวมถึงการถาม แต่พอเป็นที่ประเทศกัมพูชา แล้ว ผมประเมินกันคร่าวๆว่า “การสอนงานวันนี้ล้มเหลว” เพราะดูจากเวลาถามเพื่อทดสอบความเข้าใจแล้ว ผู้เรียนไม่สามารถตอบได้เลย          

         จนกระทั่งจบเนื้อหา ก็แยกย้ายกันออกไป  สำหรับผมเองก็ได้ชวนน้องชาวขแมร์ที่เป็นผู้ช่วย มานั่งคุยแลกเปลี่ยนความรู้สึกที่ได้เห็นในวันนี้  โดยผมเริ่มทดสอบโดยสอบถามความเข้าใจจากน้องเขาก่อน ว่าเท่าที่ฟังมาเข้าใจหรือเปล่า  ซึ่งคำตอบที่ผมได้ก็คือ ไม่เข้าใจเลย  เขาบอกว่านึกภาพไม่ออกว่า เครื่องจักร ที่สอนนั้นอยู่ตรงไหน มีรูปร่างหน้าตาจริงๆอย่างไร  พูดง่ายๆว่านึกภาพไม่ออกเลยว่างั้นเถอะ  ผมจึงได้ให้น้องเขาไปลองถามกลุ่มพนักงานที่เป็นผู้เรียนคนอื่นๆ ว่าเข้าใจมากน้อยเพียงใด โดยเน้นย้ำว่า ให้ถามแบบไม่ให้เขารู้ตัว  ดดยแนะนำน้องเขาไปว่า ให้ลองสุ่มถามมาซัก 10 -15 คน ส่วนผมจะไปคุยกับทีมผู้สอนว่าประเมินการสอนงานวันนี้เป็นไปตามเป้าหมายหรือไม่ และคิดว่าจะทำอย่างไรต่อไป  และนัดให้น้องที่เป็นผู้ช่วยหาข้อมูลจากผู้เรียนมาคุยกันในตอนเย็นของวันนี้ ครับ          

       ทั้งหมดทั้งสิ้นวันนนี้ผมหาข้อมูลเดิมเพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุงกระบวนการในครั้งต่อไป โดยการสังเกตกระบวนการครับ