แค่อยากชนะ

สอนคุณธรรมอย่างไรให้มีความพอเพียง

บทที่ 14

ความยุติธรรม     

                                                                                                                                                                

จุดประสงค์ :   เพื่อรู้ รัก และฝึกจนเคยชิน

นิทานคติ  เรื่อง : แค่อยากชนะ

โรงเรียนแห่งหนึ่งจัดให้มีการแข่งขันฟุตบอลระหว่างสีต่างๆ สีแดงเป็นสีที่เป็นตัวเต็ง เพระว่ามีจักรซึ่งเป็นกัปตันฟุตบอลทีมโรงเรียนอยู่ด้วย ครูพละที่ประจำสีจึงคาดหวังชัยชนะไว้อย่างมาก แต่ก็ไม่ประมาทจึงได้เรียกนักกีฬามารวมกัน และให้แบ่งทีมออกเป็น 2 ทีม เพื่อให้ฝึกซ้อมกัน แต่แล้วก็เกิดเรื่องขึ้นเมื่อจักรเลือกคนที่มีฝีมือไว้ทีมของตนจนหมด เจตต์ซึ่งเป็นแกนของอีกทีมจึงโวยวายเป็นการใหญ่ แต่ครูพละเข้าห้ามไว้ เจตต์จึงเก็บความไม่พอใจเอาไว้ เขามองไปที่เพื่อนซึ่งเป็นกรรมการตัดสิน รินทร์เป็นเพื่อนกับเจตต์มาตั้งแต่สมัยอนุบาล ดังนั้นเจตต์จึงเข้าไปหารินทร์ พลางหลิ่วตา แล้วพูดว่า

 

“รินทร์ นายต้องตัดสินใจให้ยุติธรรมนะ”

 

รินทร์มองเจตต์ แล้วก็ยิ้ม ทำให้เจตต์ได้ใจ ดังนั้นระหว่างการเล่นเจตต์จึงบอกเพื่อนร่วมทีมให้เล่นแรง และตุกติกบ้างเพื่อจะได้ชนะ และจะเป็นตัวจริงของสี เพื่อนในทีมของเจตต์ต่างก็เต็มใจจะทำ

 

การแข่งขันเริ่มขึ้น นักกีฬาเล่นกันแรง มีการผลักกัน ดึงเสื้อ เตะตัดขาบ่อยๆ

รินทร์มองไปที่เจตต์ ช่วง 15 นาทีแรก เขายังไม่ทำอะไร เพราะว่าเกมส์เพิ่งเริ่ม แต่ทีมของเจตต์กลับยิ่งเล่นแรงขึ้นเรื่อยๆ ดังนั้นพอการเล่นยิ่งรุนแรงขึ้น รินทร์ก็เป่านกหวีดให้ลูกเตะมุมกับทีมของจักรบ่อยครั้ง เจตต์เริ่มไม่พอใจ และก็เล่นแรงขึ้นไปอีก

 

อีก 1 นาทีก่อนหมดครึ่งแรกเจตต์ดึงเสื้อทีมฝ่ายตรงข้ามและแย่งลูกมาได้ พร้อมทั้งกันบอลไว้ จากนั้นเตะเข้าประตูไป แต่รินทร์ก็เป่านกหวีดให้เป็นลูกฟาว์ล เจตต์โมโหมาก เดินลิ่วเข้าหารินทร์ พลางคว้าคอเสื้อ จะชกรินทร์ ครูจึงวิ่งเข้าไปคว้าหมัดของเจตต์ไว้ พลางบอกให้รินทร์ถอยไป แล้วก็เรียกสติของเจตต์

 

“เจตต์ ทำไมแพ้ไม่เป็น”

 

เจตต์กำลังโมโหจึงเถียงครูด้วยเสียงอันดัง

 

“ก็มันไม่ยุติธรรม ไอ้จักรก็เลือกแต่คนเก่งๆ เข้าทีม ไอ้รินทร์ก็เข้าข้างแต่ฝั่งนั้น ไม่ยุติธรรมๆๆๆๆๆ”

 

ครูเขย่าตัวของเจตต์อย่างแรง พลางพูดว่า

 

“สงบสติอารมณ์ เจตต์ ใครกันที่เล่นรุนแรง ใครกันที่ตุกติก ใครกันที่ไม่ยุติธรรม”

 

แรงเขย่าตัวของครูทำให้เจตต์ได้สติ เขานิ่งเงียบ ครูรู้ว่าเจตต์เข้าใจและสำนึกตัวแล้ว จึงได้พาเจตต์เดินไปหาเพื่อนๆ  แล้วครูก็พูดขึ้นว่า

 

“เจตต์รู้ตัวแล้ว เพื่อนๆ จะให้อภัยได้ไหม”

 

เจตต์ก้มหน้านิ่ง พลางเอ่ยด้วยน้ำเสียงเครือๆ ว่า

 

“เราขอโทษ”

 

เพื่อนๆ พากันมองหน้า รินทร์เป็นคนแรกที่เดินเข้าไปกอดเจตต์ แล้วพูดว่า

 

“ไม่เป็นไร เราเป็นเพื่อนกันนะ”

 จากนั้นเพื่อนๆ ต่างๆก็เข้าไปกอดคอเจตต์             

  ช่วยกันขยายความเพื่อสร้างความเข้าใจ           

๑) ให้ช่วยกันหาคติพจน์และสุภาษิตส่งเสริมความยุติธรรม           

๒) ให้ช่วยกันหาคำสอนของศาสนาต่างๆ ที่กล่าวถึงความยุติธรรม           

 ในทั้งสองกรณีให้มีอาสาสมัครรวบรวมบันทึกไว้ เพื่อทำเอกสารแจกให้เก็บไว้ โดยลงวันที่ไว้ด้วย 

ฝึกคุณธรรม            

๑) ฝึกรู้รอบ : เรื่องนี้เหมาะสมสำหรับสอนเรื่องความยุติธรรมหรือไม่ เพียงใด           

๒) ฝึกแข็งขัน : เราจะทำให้คนที่มักมองว่าคนอื่นไม่ยุติธรรมกับตนเองเปลี่ยนความคิดได้อย่างไร           

๓) ฝึกพอเพียง : ความยุติธรรมอย่างไร จึงเรียกว่า พอเพียง                                   

- อย่างไรเรียกว่าขาด                                   

- อย่างไรเรียกว่าเกิน           

๔) ฝึกความยุติธรรม : ความยุติธรรมอย่างไร จึงเรียกว่าเป็นยุติธรรมที่แท้ ยุติธรรมอย่างไรทำให้โลกสงบสุข ให้ช่วยกันยกตัวอย่าง 

กิจกรรมสันทนาการ

๑.     หาอาสาสมัครมาเล่าถึงสิ่งที่เขาเคยทำ หรือเคยเจอ ว่ายุติธรรม และเรื่องที่ไม่ยุติธรรม

๒.     ให้เพื่อนๆ ในทีมยกมือสนับสนุนความคิดของคนแรกว่าถูกต้องหรือไม่ นับคะแนนเสียงว่าฝั่งไหนมากกว่า

๓.     ครูต้องช่วยสรุปได้ว่า บางสิ่งที่เราว่าไม่ยุติธรรมแต่ในมุมมองของคนอื่นๆ ก็อาจเป็นเรื่องยุติธรรมก็ได้ และสิ่งที่เราว่ายุติธรรมก็อาจไม่ยุติธรรมได้ ดังนั้นจงอย่ายึดมั่นว่านั่นว่านี่ยุติธรรม 

 เอกสารคุณธรรมและจริยธรรมของสภานิติบัญญัติแห่งชาติปรับจากหนังสือ Discovering the Real Me, Universal Peace Federation Edition

ปิยาภรณ์   เอิบประสาทสุข

ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการคุณธรรมและจริยธรรม