อย่าหากินบนความเดือดร้อนของคนอื่น
สอนคุณธรรมอย่างไรให้มีความพอเพียง
คุณธรรมแห่งการละความโลภ
1. วัตถุประสงค์ เพื่อ รู้ รัก และฝึกคุณธรรมนี้จนเคยชิน
2. นิทานคติ เรื่องอย่าหากินบนความเดือดร้อนของคนอื่น
: ขออาสาสมัครเล่าเรื่องให้ผู้อื่นฟังด้วยความรู้สึกเสียสละ เพื่อให้ผู้อื่นมีความสุขและตนเองมีความสุขบนความสุขของผู้อื่น
ในตำบลจือ ถือกันว่าการเผาอิฐจะประสบความสำเร็จต้องอาศัยเจ้าแม่เตาอิฐ จึงนิยมบวงสรวงด้วยหมูทั้งตัวก่อนจะจุดไฟเผาอิฐ
มีเศรษฐีคนหนึ่งในตำบลนี้ร่ำรวยขึ้นมาด้วยอาชีพการทำอิฐ บัดนี้คิดขยายกิจการใหญ่โตทำเตาอิฐใหญ่ที่สุดอย่างที่ไม่เคยมีใครทำมาก่อนเลย แต่ปรากฏว่าเผาอิฐไม่สุก
เศรษฐีจึงทำพิธีเชิญเจ้าแม่เตาอิฐเข้าทรงเพื่อถามดูว่ามีอะไรบกพร่อง คนทรงตอบว่าเตาอิฐนี้ใหญ่นักต้องเอาลูกสาวของเศรษฐีเผาบวงสรวงในเตา เจ้าแม่จึงจะพอใจ
เศรษฐีมีลูกสาวอยู่เพียงคนเดียว อายุ 10 ขวบ กำลังน่ารัก เขาจึงได้ออกอุบายเที่ยวหาซื้อเด็กหญิงที่มีอายุเท่ากับลูกสาวของเขาและมีหน้าตาคล้าย ๆ กัน โดยหวังที่จะให้เผาแทนลูกสาวของตน
เมื่อเตรียมการเรียบร้อยแล้วก็สั่งคนเฝ้าเตาว่า “พรุ่งนี้เช้าจะส่งเด็กหญิงมาเรียกไปรับประทานอาหารให้จับใส่เตาเผาเสีย แล้วจึงประกอบพิธีบวงสรวงตามปกติต่อไป” จากนั้นเศรษฐีก็กลับบ้านไปสั่งเด็กหญิงทั้งสองคนให้รีบนอนแต่หัวค่ำ เพื่อจะได้ตื่นทันเวลาบวงสรวง
เด็กหญิงที่ซื้อมาไม่รู้เรื่องการบวงสรวงจึงหลับไปอย่างไร้ความสนใจใด ๆ ส่วนลูกสาวเศรษฐีกลับตื่นเต้นอยากดูพิธีบวงสรวง จึงนอนไม่หลับคอยให้ถึงเวลาเร็ว ๆ เช้าตรู่ก็ขึ้นไปที่เตาอิฐ เพื่อรอดูพิธีให้ทันตั้งแต่ต้น
คนเฝ้าเตาพอเห็นเป็นเด็กหญิงก็รีบจับใส่เตาทันที ครั้นได้เวลาเศรษฐีมาเรียกเด็กหญิงที่ซื้อมา มองไม่เห็นลูกสาวของตนจึงรู้สึกเป็นห่วงรีบวิ่งไปที่เตาอิฐ
คนเฝ้าเตาตะโกนมาแต่ไกลว่า “สำเร็จเรียบร้อยแล้วครับ”
เศรษฐีแทบเป็นลม เขารู้สึกเสียใจที่ต้องเสียลูกสาวคนเดียว เพราะความโลภอยากได้แต่กำไรโดยไม่นึกถึงความเดือดร้อนของผู้อื่น
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า ถ้าโลภมาก ลาภจะหายและอย่าหากินบนความเดือดร้อนของคนอื่น มิฉะนั้นกรรมจะสนองตอบไม่เร็วก็ช้า ควรดำเนินชีวิตอยู่บนความพอเพียง
3. ช่วยกันขยายความ
3.1 ให้ช่วยกันหาคติพจน์ ส่งเสริมคุณธรรมข้อนี้
3.2 ให้ช่วยกันหาคำสอนของศาสนาต่าง ๆ ที่กล่าวถึงการละความโลภ
3.3 ทั้ง 2 กรณีให้มีอาสาสมัครรวบรวมบันทึกไว้เพื่อทำเอกสารแจกให้เก็บไว้เป็นที่ระลึกโดยลงวันที่ไว้ด้วย
3.4 ให้คัดเลือกคติพจน์จากข้อ 1 และคำสอนของศาสนาต่าง ๆ จากข้อ 2 นำมาเขียนบนแผ่นป้ายเพื่อติดภายในห้องเรียน เพื่อเป็นข้อเตือนใจ (โดยผลัดเปลี่ยนทุกสัปดาห์)
4. ฝึกความประพฤติให้เป็นคุณธรรม
4.1 ฝึกรู้รอบ : นิทานเรื่องนี้เหมาะสำหรับสอนเรื่องคุณธรรมแห่งการละความโลภหรือไม่ และอย่างไร
4.2 ฝึกให้เข้มแข็ง : เราจะมีวิธีใดที่จะสร้างความเข้มแข็งของจิตใจไม่พ่ายแพ้ต่อความโลภ และความอยากได้ที่มีผลทำร้ายผู้อื่น จงยกตัวอย่าง
4.3 ฝึกพอเพียง : การแสวงหาให้ได้มาในสิ่งที่ตนต้องการมากน้อยเท่าใด จึงจะอยู่ในระดับแห่งความพอเพียงอย่างไรจึงเรียกว่าขาดและอย่างไรจึงเรียกว่าเกิน จงยกตัวอย่าง
4.4 ฝึกให้ชอบธรรม :การแสวงหาสิ่งที่ตนต้องการอย่างไรจึงจะเรียกว่าอยู่บนฐานของความชอบธรรม จงยกตัวอย่าง : จากนิทานเรื่องนี้แสดงให้เห็นว่า เศรษฐีขาดความชอบธรรมอย่างไร
กิจกรรมสันทนาการ หาอาสาสมัครแสดงละครปลูกฝังทัศนคติในเรื่องคุณธรรมแห่งการละความโลภ แล้วให้หาอาสาสมัครวิจารณ์การแสดงละครในเรื่องนี้
รองศาสตราจารย์วนิดา ขำเขียว
ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมมาธิการคุณธรรม จริยธรรมฯ
บรรณานุกรมกีรติ บุญเจือ. (2521) ชุดนิทานจีน. กรุงเทพฯ : อัญธานีบุ๊คสโตร์
ความเห็น (1)
มันก็ใช้ได้นะ
แต่ก็แม่งๆนิดนึงอ่ะ