นายพลห้าเสือ
สอนคุณธรรมอย่างไรให้มีความพอเพียง
คุณธรรมแห่งความเมตตา
1. วัตถุประสงค์ เพื่อ รู้ รัก และฝึกคุณธรรมนี้จนเคยชิน
2. นิทานคติ เรื่อง นายพลห้าเสือ
: ขออาสาสมัครเล่าเรื่องให้ผู้อื่นฟังด้วยความรู้สึกเสียสละ เพื่อให้ผู้อื่นมีความสุขและตนเองมีความสุขบนความสุขของผู้อื่น
นายพลห้าเสือมิได้ตั้งใจจะเป็นทหาร แต่เหตุการณ์บังคับให้เป็นนายพลโดยบังเอิญ และเขาก็เต็มใจเป็น เรื่องราวของเขามีดังต่อไปนี้
วันหนึ่งขณะที่เขาเพิ่งเข้าวัยหนุ่ม เขาเดินทางเข้าป่าหาฟืนขายตามปกติ เขาได้ยินเสียงครวญครางแสดงถึงความเจ็บปวดและความสิ้นหวัง เขาค้นหาเจ้าของเสียงอยู่พักหนึ่งก็พบว่าเป็นเสียงของแม่เสือโคร่งท้องแก่นอนครางอยู่หน้าปากถ้ำ มันมองเขาด้วยสายตาละห้อยและวิงวอนขอความช่วยเหลือ
เขาสงสารและอยากจะช่วยแต่ไม่รู้จะช่วยวิธีใด เขานึกได้ว่ามารดาเป็นหมอตำแยประจำหมู่บ้านคงพอช่วยเหลือได้ คิดแล้วก็วิ่งกลับบ้านนำมารดามาช่วย จนแม่เสือคลอดลูก 4 ตัวของมันอย่างปลอดภัย แม่เสือก้มหัวลงแทบเท้าของเขาและมารดาด้วยความรู้สึกขอบคุณเป็นอย่างยิ่ง มารดาพูดเป็นเชิงสัพยอกว่า
“เออ ลูกชายของข้าก็ยากจน ไม่มีเงินไปสู่ขอลูกสาว ถ้าเอ็งคิดจะตอบแทนบุญคุณละก้อช่วยหาเจ้าสาวให้มันซี”
พูดแล้วก็พากันกลับบ้านโดยมิได้หวนกลับไปคิดถึงคำพูดดังกล่าวอีก แต่แม่เสือผงกหัวรับคำอย่างเข้าใจความหมาย คืนหนึ่งมีการส่งตัวเจ้าสาวผ่านป่า เกิดพายุฝนกะทันหัน
ทันใดได้ยินเสียงคำรามสนั่นป่า เสือโคร่ง 5 ตัวกระโจนออกมาสกัดกั้นขบวนแห่ ผู้คนหนีกันอลหม่าน แต่เสือโคร่ง 5 ตัวนั้นไม่ทำร้ายผู้ใดเลย กลับช่วยกันลากรถเจ้าสาวหายไป
สักครู่แม่เสือก็เคาะที่ประตูบ้านของหนุ่มตัดฟืน มารดาเปิดประตูเห็นเสือก็ตกใจ แต่ครั้นเห็นเสือทั้ง 5 ตัวพินอบพิเทาและเห็นเจ้าสาวแสนสวยอยู่บนรถ ก็เดาเรื่องราวทั้งหมดได้อย่างถูกต้อง
หนุ่มตัดฟืนจึงได้แต่งงานกับเจ้าสาวแสนสวยอย่างไม่คาดฝัน เจ้าสาวก็ยินยอมโดยดีเพราะคิดว่าเทพยดาพามาพบคู่ครองที่แท้จริง ไม่นานต่อมา ศัตรูของบ้านเมืองได้ต้อนสัตว์จำนวนมากเข้ามารบกวนชายแดน สร้างความเดือดร้อนแก่ประชาราษฎรยิ่งนัก ไม่มีใครสามารถแก้ปัญหาตก
หนุ่มตัดฟืนเห็นความเดือดร้อนไม่อาจนิ่งดูดาย จึงขันอาสาแล้วออกตามหาเสือแม่ลูก 5 ตัวให้มาช่วยปราบ ไล่กัดอยู่ 3 วันสัตว์ป่าล้มตายลงมาก ที่เหลือก็พากันแตกกระจายหนีออกจากชายแดนไป
จักรพรรดิจึงทรงแต่งตั้งให้หนุ่มตัดฟืนเป็นนายพลห้าเสือ มีอำนาจดูแลปกครองชายแดนเขตนั้นด้วยอาญาสิทธิ์ เขาขจัดทุกข์บำรุงสุขประชาราษฎร์ทุกคนอย่างทั่วหน้า ตายไปแล้วก็ยังมีศาลเจ้าเป็นที่พึ่งพิงของชาวเมืองต่อไป เรียกกันว่าเจ้าพ่อห้าเสือ
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า ความเมตตาบันดาลความสุขแก่ผู้เมตตาเองและทุกคนที่เกี่ยวข้อง
3. ช่วยกันขยายความ
3.1 ให้ช่วยกันหาคติพจน์ ส่งเสริมคุณธรรมข้อนี้
3.2 ให้ช่วยกันหาคำสอนของศาสนาต่าง ๆ ที่กล่าวถึงความเมตตา
3.3 ทั้ง 2 กรณีให้มีอาสาสมัครรวบรวมบันทึกไว้เพื่อทำเอกสารแจกให้เก็บไว้ เป็นที่ระลึกโดยลงวันที่ไว้ด้วย
4. ฝึกความประพฤติให้เป็นคุณธรรม
4.1 ฝึกรู้รอบ : นิทานเรื่องนี้เหมาะสำหรับสอนเรื่องคุณธรรมแห่งความเมตตาหรือไม่ และอย่างไร
4.2 ฝึกให้เข้มแข็ง :เราจะมีวิธีใดที่จะสร้างความเข้มแข็งของจิตใจและปฏิบัติคุณธรรมแห่งความเมตตาจนเกิดความเคยชินเป็นนิสัย
4.3 ฝึกพอเพียง : ต้องมีความเมตตาอย่างไร จึงจะเรียกได้ว่าพอเพียง
- อย่างไรจึงเรียกว่าขาด (เช่น ความรักที่เห็นแก่ตัว)
- อย่างไรจึงเรียกว่าเกิน (เช่น เมตตามาก จนคนที่ได้รับการปฏิบัติไม่เห็นคุณค่าของความเมตตา และไม่รู้จักช่วยตนเอง)
4.4 ฝึกให้ชอบธรรม : จงอธิบายว่าเราต้องมีความเมตตาอย่างไรจึงจะเป็นความชอบธรรม ให้ยกตัวอย่างประกอบคำอธิบาย
กิจกรรมสันทนาการ
1. หาอาสาสมัครออกมาเล่าเรื่องประสบการณ์ที่เกี่ยวกับการช่วยเหลือคนหรือสัตว์อื่นที่ได้รับความเดือดร้อน
2. หาอาสาสมัครเล่นละครที่แสดงออกถึงคุณธรรมแห่งความเมตตา
3. หาอาสาสมัครไปอ่านหนังสือให้เด็กพิการทางสายตา ที่โรงเรียนสอนคนตาบอด หรือไปแสดงละครให้เด็กที่บ้านเด็กอ่อน จังหวัดปทุมธานี
รองศาสตราจารย์วนิดา ขำเขียว
ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมมาธิการคุณธรรม จริยธรรมฯ
บรรณานุกรมกีรติ บุญเจือ. (2521) ชุดนิทานจีน. กรุงเทพฯ : อัญธานีบุ๊คสโตร์
ความเห็น (1)
อยากไปอ่านหนังสือ ให้น้อง ๆ ที่บ้านคนตาบอดฟัง ค่ะ
แต่ต้องเป็นเสาร์อาทิตย์ นะค่ะ เพราะ วันธรรมดา ทำงานค่ะ
อยากไปเป็นอาสา มากๆ ค่ะ อยากทำอะไร เพื่อคนอื่น บ้าง ...