น้ำมันเปื้อนปีกนก

สอนคุณธรรมอย่างไร

ให้มีความพอเพียง

บทที่ 17/8

การสนใจในโลกรอบๆ ตัว

                                                                                    จุดประสงค์ :   เพื่อรู้ รัก และฝึกจนเคยชิน

นิทานคติ  เรื่อง : น้ำมันเปื้อนปีกนก           

จินดาเดินทางไปเที่ยวชายทะเลกับครอบครัวในวันหยุดสุดสัปดาห์ พ่อของเธอเพิ่งมีเวลาว่างจากงานที่แสนวุ่นวาย พ่อขับรถไปยังชายหาดทางใต้แห่งหนึ่ง ซึ่งมีชื่อว่าสวยงาม หาดทรายละเอียด ขาวเป็นอย่างยิ่ง

แต่ระหว่างทางเขาแวะพักที่ปั๊มแห่งหนึ่ง นั่นทำให้เขาได้ข่าวว่ามีเรือประมงอับปางที่ใกล้ๆ กับหาดนั้นทำให้มีคราบน้ำมันลอยเต็มชายหาด พ่อของจินดาจึงชวนให้เดินทางกลับ แต่จินดาไม่ยอม นานๆ พ่อจะมีเวลาให้เธอสักที ดังนั้นเธอจึงขอพ่อว่า

“พ่อขับไปดูก่อนไหมค่ะ ถ้าน้ำมันมันเลอะหาดจริงๆ เราค่อยกลับกันนะๆๆๆๆๆๆ”

พ่อของจินดาทนเสียงรบเร้าไม่ได้ ก็เลยขับรถไปจนถึงชายหาด ทั้งสองลงจากรถ และก็ได้กลิ่นของน้ำมันลอยมาแต่ไกล มีคราบน้ำมันดำๆ เปื้อนอยู่เต็มหาดเลย พ่อก็เลยชวนจินดากลับ ทั้งสองกำลังจะขึ้นรถ สายตาของจินดาก็เหลือบไปเห็นไกลๆ มีอะไรไม่รู้ขยับไปมาในคราบน้ำมันอยู่ ก็เลยเรียกพ่อ

 “พ่อขา มีอะไรอยู่ตรงนั้นก็ไม่รู้ค่ะ ตัวอะไรติดอยู่ในน้ำมันดำๆ นั่นนะค่ะ ไปดูกันนะค่ะ” 

พ่อของจินดาก็เลยยอมเดินตามจินดาไป เมื่อเข้าใกล้ ทั้งสองก็เห็นว่าสิ่งนั้นเป็นนกนางนวลตัวหนึ่ง ปีกทั้งสองของมันมีคราบน้ำมันติดอยู่ มันพยายามขยับปีกเพื่อให้หลุด แต่ขยับแค่ไหนคราบน้ำมันก็ยังติดอยู่ จินดาสงสารนกมาก ก็เลยบอกพ่อว่า

“พ่อขา ช่วยนกตัวนั้นนะค่ะ มันน่าสงสารจังเลย”

พ่อของจินดาก็เลยเขาไปดึงนกออกมา จากนั้นก็อุ้มมันมาที่รถ แล้วเอาน้ำล้างคราบน้ำมันออก จากนั้นก็เอาผ้าขนหนูซับคราบน้ำมันจนหมด จากนั้นจึงปล่อยมันไป ขากลับจินดาไม่รู้สึกสนุกอีกแล้ว เพราะว่ามันเศร้ามากกว่า เธอจึงถามพ่อว่า

 “ทำไมคราบน้ำมันถึงลอยเต็มหาดค่ะพ่อ แล้วไม่มีใครคิดจะมาทำความสะอาดเลยหรือค่ะ”

พ่อของจินดา ถอนใจเล็กๆ แล้วก็ตอบว่า

“เรือประมงล่มนะลูก เรือพวกนี้ใช้น้ำมัน เวลาล่ม น้ำมันก็เลยหกเต็มทะเล คลื่นก็พัดเขามาที่หาด มันทำความสะอาดยากนะลูก ต้องใช้สารทำละลายมาล้างทีเดียว เดี๋ยวนี้เรื่องทำลายสิ่งแวดล้อมแบบนี้มีเยอะนะลูก มนุษย์นะใช้สิ่งต่างๆสิ้นเปลืองมาก เพื่อให้เราอยู่สบาย ไปไหนมาไหนสะดวก อากาศร้อนเราก็ทำให้เย็นได้ กินทิ้งกินขว้าง ทำให้ขยะเยอะเต็มบ้านเต็มเมือง สิ่งเหล่านี้ทำลายสิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา ลูกก็เห็นนี่อากาศในเมืองแย่แค่ไหน แถมทุกวันนี้โลกก็ร้อนขึ้น ดูหนังฟังข่าวก็มีแต่เรื่องน้ำท่วมที่โน่น ฝนแล้วที่นี่ แล้วไหนจะไฟป่า หิมะตก ลูกเห็นไหมว่ามันเยอะไปหมด ก็เป็นเพราะว่าเรากำลังทำร้ายโลกโดยไม่รู้ตัวนะซิ”

จินดาเคยรู้เรื่องเหล่านี้มาบ้างจากห้องเรียน แต่ไม่เคยสนใจ วันนี้พอฟังพ่อก็เลยคิดต่อ แต่เธอไม่รู้ว่าจะต้องทำอย่างไรดี จึงถามพ่อว่า

“คุณครูก็บอกว่าเราต้องอนุรักษ์โลก แต่เราจะทำอย่างไรค่ะพ่อ”

พ่อฟังก็หันมายิ้มแล้วสอนลูกว่า

“ง่ายๆ ลูก เรากินใช้อย่างประหยัด อะไรไม่จำเป็นก็ไม่ใช้ ขยะก็จะน้อยลง ปิดไฟบ้างก็จะลดการใช้พลังงาน เวลาใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าก็ต้องใช้ตามคำแนะนำ จะได้ประหยัดไฟ และก็ยืดอายุการใช้งานด้วย อย่างตู้เย็น เราก็ต้องไม่เปิดบ่อย ต้องไม่เอาของร้อนไปแช่มันทันที เวลารีดผ้าก็ต้องรีดทีละมากๆ อย่างที่แม่เขาทำ ไฟดวงไหนไม่ใช้เราก็ปิด ไม่เปิดมัน เราคงช่วยปลูกป่าหรือลดโลกร้อนไม่ได้มาก แต่เราช่วยที่จะไม่ทำให้โลกร้อนไปกว่านี้ได้ บางอย่างเราก็อาจนำกลับมาใช้ใหม่ ไม่ต้องซื้อ เช่นกระดาษ เขาก็ไม่ต้องตัดต้นไม้เพิ่มไง พวกกระดาษรีไซเคิลนะ หากเราใช้ของที่เป็นธรรมชาติ พวกรีไซเคิลเยอะๆ ก็จะช่วยโลกได้”

จินดานิ่งฟัง แล้วก็หันไปมองพ่อ ดวงตาของเธอมีความมุ่งมั่นอย่างยิ่ง พลางตอบพ่อว่า

“หนูจะช่วยโลกใบนี้ค่ะพ่อ”              

ช่วยกันขยายความเพื่อสร้างความเข้าใจ           

๑) ให้ช่วยกันหาคติพจน์และสุภาษิตส่งเสริมการสนใจในโลกรอบๆ ตัวของเรา           

๒) ให้ช่วยกันหาคำสอนของศาสนาต่างๆ ที่กล่าวถึงการสนใจในโลกรอบๆ ตัวของเรา           

ในทั้งสองกรณีให้มีอาสาสมัครรวบรวมบันทึกไว้ เพื่อทำเอกสารแจกให้เก็บไว้ โดยลงวันที่ไว้ด้วย 

ฝึกคุณธรรม            

๑) ฝึกรู้รอบ : เรื่องนี้เหมาะสมสำหรับสอนเรื่องการสนใจในโลกรอบๆ ตัวของเราหรือไม่ เพียงใด           

๒) ฝึกแข็งขัน : เราจะสนใจในโลกรอบๆ ตัวของเราได้อย่างไร ในโอกาสไหน และบ่อยแค่ไหน           

๓) ฝึกพอเพียง : การสนใจในโลกรอบๆ ตัวของเราอย่างไร จึงเรียกว่า พอเพียง                                   

- อย่างไรเรียกว่าขาด                                   

- อย่างไรเรียกว่าเกิน           

๔) ฝึกความยุติธรรม : การสนใจในโลกรอบๆ ตัวของเราอย่างไม่ยุติธรรมมีหรือไม่ ให้ช่วยกันยกตัวอย่าง 

กิจกรรมสันทนาการ

๑.     หาอาสาสมัครมาเล่าถึงสิ่งที่เขาเคยทำเพื่อโลก การป้องกันโลกร้อน การใช้ของ recycle การลดใช้พลังงาน การลดขยะ เป็นต้น       

                                                                 

เอนก สุวรรณบัณฑิต                                                           

ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการคุณธรรมและจริยธรรม                                                           

สภานิติบัญญัติแห่งชาติเอกสารคุณธรรมและจริยธรรมของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ

ปรับจากหนังสือ Discovering the Real Me, Universal Peace Federation Edition