บุคคลในประวัติศาสตร์

สอนคุณธรรมอย่างไร

ให้มีความพอเพียง

บทที่ 14/12

คุณธรรมแห่งความเป็นผู้นำบนสถานการณ์วิกฤติ <p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: center" class="MsoNormal" align="left">                                                                        </p><p> </p><p>จุดประสงค์ :   เพื่อรู้ รัก และฝึกจนเคยชิน </p><p>นิทานคติ  เรื่อง : บุคคลในประวัติศาสตร์          </p><p>กริชเป็นเด็กที่มีความกระตือรือร้นและสนใจในสิ่งแวดล้อมรอบตัว อยากรู้และสนใจในหลายๆ เรื่อง ส่วนหนึ่งเป็นเพราะเขาเป็นคนที่ชอบอ่านหนังสือ เนื่องจากพ่อและแม่ต่างก็เป็นคนที่ชอบอ่านหนังสือเช่นกัน ที่บ้านของกริชมีหนังสือเก็บสะสมอยู่จำนวนมาก วันหนึ่งที่โรงเรียน ครูประจำชั้นให้นักเรียนทำรายงานประวัติบุคคลสำคัญของโลก กริชกำลังลังเลว่าจะเลือกทำรายงานของใครดี จึงปรึกษากับพ่อ พ่อของกริชจึงถามว่าแล้วตอนนี้กริชมีคนในดวงใจกี่คนละ กริชจึงตอบว่า</p><p>“ผมมีอยู่ 2 คน คนแรกคืออับราฮัม ลินคอล์น ซึ่งเป็นประธานาธิบดีของสหรัฐ และก็คือคนก็คือศาสดาโมฮัมมัดของศาสนาอิสลามครับ แต่ว่าผมยังไม่รู้ว่าจะเลือกใครดี”</p><p>พ่อจึงช่วยเสริมเพื่อให้กริชคิดต่อว่า</p><p>“งั้นพ่อจะเล่าเรื่องของทั้งสองให้ลูกฟังแล้วค่อยตัดสินใจดีไหมว่าจะทำรายงานของใคร”</p><p>พ่อเล่าให้กริชฟังว่า</p><p>“เอาคนแรกก่อนละกัน ท่านอับราฮัม ลินคอล์นเป็นประธานาธิบดีที่ยิ่งใหญ่ และมีชื่อเสียงของประเทศสหรัฐอเมริกา ท่านครองตำแหน่งในช่วงที่ประเทศมีปัญหาใหญ่ นั่นคือช่วงสงครามกลางเมือง ซึ่งเป็นการต่อสู้กันของฝ่ายเหนือและฝ่ายใต้ในเรื่องของการยกเลิกทาสในสมัยนั้น </p><p>ลินคอล์นไม่ได้เกิดในตระกูลร่ำรวยหรือมีชื่อเสียง เขาเกิดในห้องเล็กๆ ในเมืองแห่งหนึ่งของรัฐเคนตักกี้ เขาได้เรียนในระบบการศึกษาปกติเพียง 18 เดือนเท่านั้น ส่วนใหญ่จึงเรียนรู้ด้วยตนเอง เขาได้ฝึกงานด้านกฎหมายที่รัฐอิลินอยส์ ซึ่งทำให้เขาเข้าสู่เส้นทางการเมืองในเวลาต่อมา หลายครั้งที่เขาลงเลือกตั้งและสอบตก แต่อย่างไรก็ตามเขาเคยเป็นสมาชิกของสภาครองเกรสได้ถึง 2 สมัยทีเดียว </p><p>เขาเป็นคนง่ายๆ อารมณ์ดีแต่เป็นคนตรง จึงได้สมญาว่า อับบีผู้ใจดี  (Honest Abe) เขาเคยถูกล้อเรียนถึงการด้อยการศึกษาจากเหล่านักข่าวว่าเป็นพวกหัวฟักทอง แต่เพราะสิ่งที่เขาเป็นทำให้คนส่วนใหญ่เข้าใจในตัวเขา แต่จริงๆ แล้วเขาเป็นคนฉลาดและไหวพริบเฉียบแหลมอย่างยิ่ง </p><p>สงครามกลางเมืองเริ่มในเดือนมีนาคม 1861 รัฐทางตอนใต้จำนวน 7 รัฐซึ่งยังมีระบบทาสอยู่พร้อมที่จะแยกตัวออกจากสหรัฐ ลินคอล์นตัดสินใจที่จะคงความเป็นสหรัฐเอาไว้ ไม่ยอมให้มีการแยกตัวนี้ จึงเกิดเป็นสงครามที่ยืดเยื้อขึ้น หลายสิ่งหลายอย่างที่ลินคอล์นต้องตัดสินใจนั้นเป็นประเด็นทางรัฐธรรมนูญ บางประเด็นเป็นเรื่องทางการทหาร ทำให้มีเสียงกล่าวหาว่าลินคอล์นเป็นทรราชย์ทีเดียว หลายครั้งที่ถูกขออภิปรายไม่ไว้วางใจจากทางสภา เนื่องจากอำนาจที่มากขึ้นในระหว่างสงคราม เขาอดทนอย่างยิ่งต่อสถานการณ์ที่เข้ามารุมล้อม เขาถือคติว่า เขาทำสิ่งที่ดีที่สุด ซึ่งเป็นสิ่งที่ดีที่สุดที่เขาสามารถทำได้  นั่นทำให้ลินคอล์นยืนหยัดต่อไปได้ </p><p>เขาทำเพื่อรักษาความเป็นสหรัฐและช่วยปลดปล่อยเหล่าทาสนั่นเอง เขาเป็นผู้นำที่แข็งแกร่ง มีอำนาจมาก และสามารถจูงใจให้คนที่ไม่ชอบเขาทำตามสิ่งที่เขาต้องการได้ หลังจบสงครามกลางเมือง ลินคอล์นจึงได้รับการยกย่องอย่างมาก”</p><p></p><p>พ่อมองไปที่กริช จากนั้นจึงเล่าอีกเรื่องต่อทันที</p><p></p><p>“สำหรับท่านศาสดาโมฮัมมัด หรือที่เราเรียกว่านบีโมฮัมมัด ศาสดาของศาสนาอิสลามซึ่งปัจจุบันมีผู้ที่นับถือศาสนานี้มากกว่าพันล้านคนทีเดียว ท่านนบีเกิดเมื่อปี 570 หลังคริตส์ศักราช ที่เมืองเมกกะ ในดินแดนอาหรับซึ่งในสมัยนั้นยังล้าหลังมากทีเดียว อาหรับอยู่โดดเดี่ยวเนื่องจากมีทะเลทรายขวางกั้น มีการต่อสู้กันระหว่างชนเผ่าต่างๆ การปล้นชิงของโจรทะเลทรายจำนวนมาก เป็นยุคที่ถือได้ว่าไร้กฎหมาย ขาดศีลธรรม วัฒนธรรมอย่างยิ่ง ในสมัยนั้นผู้คนยังเคารพนับถือภูตผี สัตว์ หินและต้นไม้ต่างๆ             </p><p>ชีวิตในวัยเด็กของท่านนบีน่าเศร้า พ่อของท่านเสียชีวิตก่อนที่ท่านจะเกิดเพียงไม่กี่วัน แม่ของท่านเสียชีวิตเมื่อท่านอายุได้เพียง 6 ปี ท่านได้รับการเลี้ยงดูโดยปู่และต่อมาลุงของท่านซึ่งเป็นพ่อค้าได้รับท่านไปเลี้ยงดูต่อ ท่านได้เรียนรู้การเป็นพ่อค้าและเป็นพ่อค้าที่เก่งคนหนึ่ง อย่างไรก็ตามท่านเป็นพ่อค้าที่จริงใจ ต่อรองการค้าอย่างยุติธรรม </p><p>เมื่อท่านอายุได้ 25 ปี ท่านแต่งงานและมีฐานะร่ำรวยขึ้น มีบทบาทและอิทธิพลมากในเมืองเมกกะ แต่ท่านก็ไม่ได้พอใจเช่นนั้น เหล่าคนที่ไร้กฎหมาย ป่าเถื่อนยังคงรบกวนเมือง สร้างความวุ่นวายอยู่เรื่อยๆ ท่านหาทางแก้ไขอยู่ตลอดมา จนเมื่อท่านอายุได้ 40ปี ท่านได้พบกับเทวทูตกาเบรียล ผู้นำสารจากพระเจ้าว่า พระเจ้าทรงเลือกให้ท่านเป็นนบีเพื่อนำผู้คนที่ลืมเลือนพระเจ้าและคนป่าเถื่อนให้กลับสู่ความเจริญอีกครั้ง            </p><p>ท่านนบีจึงได้เริ่มที่จะสวดภาวนาต่อพระเจ้าทุกวัน นั่นทำให้เกิดเสียงครหาต่างๆ ต่อท่าน แต่ต่อมาท่านนบีก็พูดในที่สาธารณะเพื่อเรียกร้องให้ผู้คนเชื่อในพระเจ้า และให้ความรักแก่ทุกๆ คนมันเป็นการยากที่จะออกไปพบคนรู้จักและพูด แต่พระเจ้าได้เปลี่ยนแปลงชีวิตของท่านแล้ว ท่านออกไปเรียกร้องให้ยุติความไร้ศีลธรรมและการฉ้อฉลต่างๆ ทั้งยังบอกว่าทุกคนมีความเท่าเทียมกันในสายตาของพระเจ้า ไม่มีการแบ่งแยกชั้นวรรณะ มีหลายคนฟังท่านแต่ไม่มีใครอยากเปลี่ยนแปลงรูปแบบชีวิตของพวกเขา            </p><p>เริ่มมีคนไม่ชอบใจท่าน ต่อต้านและตั้งตัวเป็นศัตรูเพื่อหยุดยั้งท่านนบี พวกเขาขว้างปาก้อนหิน ใช้ไม้ตีใส่ท่านและเหล่าสาวก ตอนที่สวดภาวนาต่อพระเจ้า หลายครั้งเกิดเรื่องราวก็จับพวกท่านขังในคุก ขัดขวางขบวนการค้าของท่าน แต่ในช่วงเวลานั้นท่านนบียังคงได้รับประสบการณ์ในพระเจ้าอย่างต่อเนื่อง ซึ่งทำให้ท่านเข้มแข็งอย่างยิ่ง การต่อต้านที่มีกลับทำให้คำพูดของท่านเป็นจริง ดังนั้นท่านจึงได้รับการยอมรับและมีสาวกมากยิ่งขึ้น             </p><p>ผ่านไป 10 ปี ท่านนบีได้รับคำเชื้อเชิญให้ไปยังเมืองเมดินา ซึ่งห่างจากเมกกะไปทางเหนือกว่า 320 กิโลเมตร เนื่องจากเกิดสงครามระหว่างชนเผ่าในเมืองแห่งนั้น ท่านนบีได้รับการทดสอบความเป็นผู้นำ ท่านต้องทำให้เหล่าชนเผ่าที่จำนวนมากในเมืองเกิดความเป็นหนึ่งเดียวกัน และต้องต่อรองกับทางเจ้าเมืองเมกกะซึ่งคิดที่จะรุกรานเมดินา หากท่านนบีทำให้เมืองเมดินาเข็มแข็งขึ้น นั่นทำให้ท่านนบีวางเป้าหมายที่จะทำให้เกิดความเจริญทั่วทั้งทะเลทรายอาหรับ            </p><p>ท่านท้าทายต่อเหล่าผู้นำชนเผ่าต่างๆ ทั่วทั้งดินแดนอาหรับ เปลี่ยนกฎแห่งเผ่าให้เป็นกฎพื้นฐานง่ายๆที่ยุติธรรมสำหรับทั้งหมด ลดการแบ่งแยกเชื้อชาติ ชนชั้น สายเลือด ท่านสอนให้ผู้คนเชื่อในความสันติที่เกิดร่วมกัน ความเจริญต้องมาจากการร่วมมือกันและร่วมกันต่อต้านศัตรูจากภายนอก           </p><p> แม้ท่านจะเป็นผู้ควบคุมรัฐต่างๆ แต่ท่านยังคงแสดงความยินดีที่ได้พบผู้คน แสดงความนับถือต่อผู้ที่อาวุโสกว่า ท่านสอนสั่งศีลธรรมด้วยท่วงท่าสบายชวนขบขัน ท่านไม่เคยทำให้คนรอบข้างรู้สึกด้อยค่า หรือไม่เป็นที่ต้องการแต่อย่างใด ท่านส่งธรรมทูตไปยังเมืองต่างๆ ทั่วทั้งดินแดนอาหรับเพื่อเสริมสร้างสันติภาพแก่ทุกฝ่าย เมืองสุดท้ายที่เข้าร่วมก็คือเมืองเมกกะที่ท่านเกิดนั่นเอง  </p><p>ท่านนำศาสนาที่มีกฎระเบียบที่เคร่งครัดซึ่งเป็นระเบียบที่ดีในการปกครองรัฐ แทนที่กฎของชนเผ่า ท่านสร้างระบบความยุติธรรมขึ้นใหม่ และกระตุ้นให้ชาวมุสลิมอดทนต่อคนต่างศาสนาเพื่อสันติภาพที่เท่าเทียมกัน”</p><p>เมื่อพ่อเล่าจบ ก็ถามกริชว่า</p><p>“เห็นไหมว่าผู้นำที่ยิ่งใหญ่ จะต้องพบและเจอสถานการณ์ที่ยุ่งยากและลำบากเสมอ ลองนึกดูถึงคนสำคัญอื่นๆในประวัติศาสตร์ของประเทศเราบ้าง ลูกก็จะเห็นเช่นกัน ทีนี้ลองบอกพ่อซิว่าลูกจะเลือกทำรายงานประวัติของใครดี”</p><p>กริชนิ่งคิด และยังไม่ตอบพ่อของเขา เขารู้ว่าเขาต้องศึกษามากกว่านี้เพื่อที่จะได้รู้ถึงความเป็นผู้นำของท่านเหล่านั้นได้อย่างเข้าใจมากกว่านี้ และนั่นจะทำให้เขาสามารถทำรายงานได้น่าสนใจ และนั่นก็ทำให้เขารู้ว่าเขาเองก็ควรเข้าสู่เส้นทางของผู้นำเช่นคนเหล่านั้นได้เช่นกัน              </p><p>ช่วยกันขยายความเพื่อสร้างความเข้าใจ            </p><p>๑) ให้ช่วยกันหาคติพจน์และสุภาษิตที่ส่งเสริมการเป็นผู้นำในช่วงวิกฤติต่างๆ ๒) ให้ช่วยกันหาคำสอนของศาสนาต่างๆ ที่กล่าวถึงความมีคุณธรรมของผู้นำเพื่อให้ผ่านช่วงวิฤติต่างๆ ได้            </p><p>ในทั้งสองกรณีให้มีอาสาสมัครรวบรวมบันทึกไว้ เพื่อทำเอกสารแจกให้เก็บไว้ โดยลงวันที่ไว้ด้วย </p><p>ฝึกคุณธรรม             </p><p>๑) ฝึกรู้รอบ : เรื่องนี้เหมาะสมสำหรับสอนเรื่องความมีคุณธรรมของผู้นำได้หรือไม่ อย่างไร            </p><p>๒) ฝึกแข็งขัน : เราจะทำสิ่งต่างที่ถือได้ว่ามีคุณธรรมของผู้นำได้เหมาะสมได้อย่างไรในชีวิตประจำวัน และมีความมุ่งมั่นที่จะทำแค่ไหน            </p><p>๓) ฝึกพอเพียง : การมีคุณธรรมของผู้นำอย่างไร จึงเรียกว่าทำได้อย่าง พอเพียง     - อย่างไรเรียกว่าขาด        - อย่างไรเรียกว่าเกิน            </p><p>๔) ฝึกความยุติธรรม : การมีคุณธรรมของผู้นำที่ดำเนินไปอย่างมีความยุติธรรมเป็นอย่างไร ให้ช่วยกันยกตัวอย่าง </p><p>กิจกรรมสันทนาการ</p><p>๑.     ให้อาสาสมัครสืบค้นและนำเรื่องของผู้นำคนสำคัญต่างๆ ของโลกมาเล่าและขยายความกัน ช่วยกันหลายคน จะได้ข้อคิดและแนวทางที่ดี ทำให้มีความสุขจากเรื่องราวเหล่านั้น </p><p></p><p>เอนก สุวรรณบัณฑิต   ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการคุณธรรมและจริยธรรม</p><p>สภานิติบัญญัติแห่งชาติ</p><p>เอกสารคุณธรรมและจริยธรรมของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ</p><p>ปรับจากหนังสือ Discovering the Real Me, Universal Peace Federation Edition</p>