วันนี้นั่งเตรียมการสอน ค่อนข้างยุ่งเลยทีเดียว
การไปแลกเปลี่ยนครั้งนี้กับ นศ.ปริญญาโท ผมหนักใจไม่น้อย เพราะด้วยตัวประเด็นที่ได้มาเป็นการบ้าน ความคาดหวังของจุดประสงค์ บวกกับเวลาที่ต้องใช้ในการแลกเปลี่ยน เพียง ๓ ชั่วโมงของของวัน ตามจริงผมอาจต้องเปิดการเรียนรู้แบบนี้เป็นเทอมเลยทีเดียว จากนั้นก็จะให้ นศ.เรียนรู้เพื่อทำวิทยานิพนธ์ต่อไป
งาน Thesis ที่ทำกับชุมชน จำเป็นอย่างยิ่งที่ นักวิจัย -นักศึกษา จะต้องลุ่มลึก และเข้าใจชุมชนมากพอที่จะเข้าไปเรียนรู้ ด้วยเวลาจำกัดเช่น ระยะเวลาเรียน ผมคิดว่าอาจน้อยไป แต่เบื้องต้นผมก็อยากแลกเปลี่ยนประสบการณ์ที่มีอยู่กับงานชุมชน
เรื่องของ "เครื่องมือ" ส่วนใหญ่ผมใช้ "การจัดกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม" หรือที่เราเรียกว่า PLP : Participatory Learning Process ที่มีเป้าหมายให้ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องได้มีส่วนร่วมในกระบวนการอย่างเท่าเทียม สร้างกระบวนการเรียนรู้ที่เป็นระบบ
และสิ่งหนึ่งที่ผมเรียนรู้ก็คือ อย่ายึดติดกับเครื่องมือ หัวใจหลักๆคือ ความเป็นธรรมชาติ และสอดคล้องกับวิถีชุมชน ให้โอกาสให้ความสำคัญกับศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ ข้อมูลนั้นเราสามารถเข้าถึงโดยง่าย ได้ข้อมูล ได้ใจ
สิ่งที่ผมบอกกล่าวให้ท่านอื่นๆได้ฟังกันบ่อยๆก็คือ "การถอดถอน" การถอดถอนในที่นี้คือ การดูที่วิธีคิดของเรา เรามักติดกับ มายาคติเดิม กระบวนทัศน์เก่าๆ รวมถึง อคติบางอย่างที่เป็นตัวปิดกั้นไม่ให้เราเข้าถึงองค์ความรู้ที่ชุมชนมี การถอดถอนกระบวนทัศน์เดิมของเราจึงจำเป็นสำหรับการเข้าหาชุมชนเพื่อการเรียนรู้ร่วมกัน
เปิดใจ ใฝ่รู้ ยกระดับ และปรับตัว
อย่างไรก็ตามเครื่องมือไม่ว่าจะดีแค่ไหน หากผู้ใช้ไม่เข้าใจ ไร้ศาสตร์และศิลป์ ก็อาจล้มเหลวได้ง่ายๆ เพราะฉะนั้นการใช้เครื่องมือ ที่เหมาะสมก็คือ สามารถปรับใช้ให้เหมาะกับสถานการณ์ บริบท และบรรยากาศของชุมชน จึงจะประสบความสำเร็จในการเข้าถึงองค์ความรู้
----------------------------------------
เครื่องมือที่ใช้ในการจัดกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม นั้น สามารถ Download ได้จาก Link เหล่านี้ครับ
(click download)
---------------------
ขอบคุณ
ศูนย์ประสานงานวิจัยเพื่อท้องถิ่นแม่ฮ่องสอนครับ
แลกเปลี่ยนเรียนรู้ สร้างสรรค์ ผะ หญา เพื่อพัฒนาบ้านเฮา
----------------------
แลกเปลี่ยนเรียนรู้กับผม เชิญได้ครับที่ vjatuporn (at) hotmail (dot) com ครับ
ครับน่าสนใจครับ...
มันป็นเรื่องของศาสตร์และศิลป์ มันจึงเป็นเรื่องที่ยากและละเอียดอ่อน และที่สำคัญมันเป็นเรื่องของชุมชนจึงต้องใช้ความระมัดระวังเป็นพิเศษ...
ขอบคุณครับ...
สวัสดีครับ น้องมะเดี่ยว
มานั่งฟัง แลกเปลี่ยน ที่ มช. วันเสาร์นี้ดีมั้ยครับ ในฐานะผู้มีประสบการณ์
หากต้องการอะไรเพิ่มเติมติดต่อได้ครับ
จะ"จัดให้" ครับ
กระบวนทัศน์เก่า |
กระบวนทัศน์ใหม่ |
เน้นเศรษฐกิจนำ(บริโภคนิยม) วัดความเจริญเติบโตของประเทศด้วย ผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติเบื้องต้น หรือ GDP |
เน้นความสมดุลระหว่าง ๓ ส่วน ได้แก่ เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม (วัดด้วย ความสุขมวลรวมประชาชาติเบื้องต้น หรือ GDH) |
รวมศูนย์อำนาจ (เน้นผู้นำ /อำนาจนิยม/ทำงานแบบสั่งการหรือสอน) |
เน้นการมีส่วนร่วม (เชื่อว่าทุกคนมีดีเน้นการกระจายอำนาจ/กระบวนการกลุ่ม/การแลกเปลี่ยนเรียนรู้) |
จัดความสัมพันธ์แบบแนวดิ่ง |
จัดความสัมพันธ์แบบแนวราบ |
มองแบบแยกส่วน(สร้างผู้ชำนาญเฉพาะทาง) |
มองแบบองค์รวม (สหวิทยาการ) |
เน้น การใช้ความรู้สำเร็จรูปจากภายนอกหรือตำรา |
เน้น การผสมผสานทั้งความรู้ท้องถิ่นจากปราชญ์ ผู้รู้ ชุมชน บนฐานเดิมที่มีอยู่ ผสม ผสานความรู้จากภายนอก |
มีการแข่งขันสูง(มุ่งเป็นที่ ๑ เป็นผู้ชนะ) |
มุ่งความสัมพันธ์แบบเชื่อมโยง เกื้อกูลกัน(แบบ Win-Win) |
การวัดผลเน้นมูลค่า (เชิงปริมาณ/เงิน) |
เน้น คุณค่า(เชิงคุณภาพ/ความสุข/ความสงบ) |
เกิดการพึ่งพาภายนอก |
เน้น การพึ่งตนเอง |
พี่นิรันดร์ ครับ
วันนี้ผมมาบทบาทของผู้ถ่ายทอดครับ ก็เป็นการเรียนรู้อีกรูปแบบหนึ่ง งานชุมชนก็ยังทำขนานไปด้วยกัน คิดโปรเจควิจัยขึ้นหลายๆชิ้นครับตอนนี้...
ทฤษฏีเอาไว้นำทางไปก่อน ส่วนรายละเอียดเก็บเอาที่พื้นที่
ที่สำคัญ
สวัสดีค่ะ คุฯเอก
พี่คิดว่าเดี๋ยวนี้คนในชุมชน เค้าตามทันโลกกระแสใหม่แล้วนะคะ สังเกตจากการแข่งขันกีฬาต้านยาเสพติด กีฬาทำให้เกิดความรู้รักสามัคคี จริงๆค่ะ เป็นกัลยาณมิตรที่ดี กีฬาเลิก แต่ความสัมพันธ์ยังไม่จบ ร้องรำทำเพลงกันอย่างสนุกสนาน ไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย ยิ้มแย้มแจ่มใส ไม่บ่งบอกถึงความผิดหวัง จากการพลาดถ้วยรางวัลเลย
การเรียนรู้ร่วมกับชุมชน จึงต้องปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์ไปตามสถานการณ์จริงๆค่ะ
อาชีพครูของพี่ก็ไม่ได้อยู่แค่หน้ากระดานดำและเด็กประถมฯ ตัวน้อยๆในโรงเรียนเท่านั้น มีโอกาสพี่จะไปร่วมกิจกรรมกับชุมชนอีก
สวัสดีครับ อาจารย์จุฑารัตน์ ครับ
เกิดปรากฏการณ์ที่ว่าเราต้องลงไปเรียนรู้กับปราชญ์ชุมชน เรียนรู้วิธีคิดของชุมชน ที่เขาอยู่รอดท่ามกลางแรงกระแทกอย่างไร
ผมเชื่อได้เลยว่าคนทำงานระดับนักพัฒนา เมื่อต้องอยู่ในสถานะชาวบ้าน ประสบชะตากรรมเดียวกัน การแก้ปัญหาอาจไม่ทันวิธิคิดของชุมชน
อาจารย์โชคดีได้เรียนรู้กับชุมชน และนำผลึกผล ประสบการณ์มาบูรณาการกับการเรียนการสอน ...
เป็นเรื่องที่น่าสนใจมากๆครับ
ขอบคุณครับ
คุณดอกไม้น้อย ๆ
มาแลกเปลี่ยนกันสม่ำเสมอนะครับ หากมีประเด็นไหนที่ต่อยอด รบกวนต่อยอดเลยนะครับ
ขอบคุณครับ
สวัสดีครับน้องเอก(ขอเรียกตามที่น้องเอกขอเปลี่ยนสรรพนามจากที่เคยเรียกหมอเอกนะครับ)
สวัสดีครับพี่ adisak
ใช่ครับผม "ความจริงใจ" นี่สำคัญมากๆครับ
การทำงานต้องใช้ใจแลกใจ งานชุมชนเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ ละเอียดอ่อนและเป็นธรรมชาติ
หนังสือที่ผมส่งไปคงได้รีบแล้ว นะครับ หากมีหนังสือที่เกี่ยวข้องผมจะส่งไปให้อีกนะครับผม
ขอบคุณครับผม
สวัสดีครับเอก
พี่กำลังทำวิจัยความดี มีข้อแนะนำบ้างไหม พี่ว่ามันเป็นนามธรรมมากๆเลย ยังมึนอยู่คงจะอิงการทำความดีถวายในหลวง ไม่รู้ว่าถูกทางการวิจัยไหม?
ขอบคุณครับ
ศาสตร์และศิลป์เป็นอะไรที่น่าศึกษา หากใช้ไม่ถูกที่ถูกเวลา สิ่งที่ได้เรียนรู้มาอาจกลับกลายเป็นเพียง ศาสตร์ที่(ไร้)สาระก็เป็นได้ ยินดีที่ได้รูจักันครั้งแรกครับพี่ คงจำผมได้
เสียงเล็กๆ ยินดีครับ น้องชายครับ
คิดถึงน้องเสมอ
สวัสดีครับ คุณคนโรงงาน
ผมติดตามเรื่องราวดีๆจากคุณคนโรงงานเสมอๆครับ เขียนบันทึกดีๆบ่อยๆนะครับ ...
ผมรอคอยนะครับ
สวัสดีค่ะ
คุณไก่...กัญญา
วันนี้นั่งฟัง หมอพลเดช ปิ่นประทีบ คุยในงานประชุมที่ โรงแรมแห่งหนึ่ง ใน กทม. ท่านบอกว่า ทุนที่สำคัญที่สุดคือ ทุนมนุษย์ หากเราจะพัฒนาเราต้องเริ่มจากทุนนี้ก่อนที่จะไปพัฒนาอย่างอื่น
พัฒนาตัวเองไปด้วย พัฒนาคนรอบข้างเรา ...
เรียนรู้ไปด้วยกัน
ขอบคุณครับผม
พรุ่งนี้ วันวาเลนไทน์ แล้วนะคะ
· มีความสุข สดชื่น สมหวังนะคะ
· จะเป็นดอกไม้หรือสิ่งของใด ๆ
· หากเพียงเรามอบให้...เขา หรือ เขา มอบให้เรา
· ย่อมไม่สำคัญ...
· เท่ากับการมอบหัวใจ...ที่มั่นคง และจริงใจ
· มีความสุขกับความรักนะคะ
แวะมาอ่าน ...ตำนานดอกกุหลาบ ด้วยกันนะคะ
http://gotoknow.org/blog/childendream/241694
http://gotoknow.org/blog/childendream/241711
ปีนี้ ... จะได้ดอกกุหลาบสีอะไร...เอ่ย...
http://gotoknow.org/blog/loveflower/241736?page=1
แวะเข้ามาเยี่ยมและเรียนรู้ด้วยคนค่ะ
สวัสดีค่ะ คุณเอก จตุพร
การเรียนรู้เกี่ยวกับคนนั้น
ความเข้าใจบริบทและ
ความเชื่อแห่งตนของ
บุคคลในชุมชนเป็นสิ่งที่
มีค่ายิ่งต่องานวิจัยประเภทนี้
การวิเคราะห์ที่ปราศจากอคติ
สูงค่านักหากทำได้สำเร็จ
คนไทยส่วนใหญ่ชอบปริมาณ
มากกว่าคุณภาพค่ะ...........
(ประเภทงานวิจัยนะคะ)
สวัสดีครับ
แวะมาเยี่ยมนะครับ
เรียน คุณจตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร
พอดีได้ผ่านมาเจอ blog นี้ ดีใจครับที่ได้เจอนักปฏิบัติการในชุมชนอีกท่านหนึ่ง
ผมทำงาน กศน. เน้นการศึกษาวิจัยชุมชน และให้น้ำหนักกับการมีส่วนร่วม บนพื้นฐาน การเรียนรู้ตามสภาพจริง การเรียนรู้แบบเน้นประสบการณ์ และจิตวิทยาการศึกษาผู้ใหญ่
ผมว่า ถึงแม้การดำเนินงานการพัฒนาชุมชน จะอยู่บนพื้นฐานของวิถี แต่นักพัฒนาคงต้องพัฒนาตนเองมากมาย เพราะสังคมเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว หากใช้กระบวนการที่สอดคล้องกับวิถี ย่อมจะได้ผลต่อการพัฒนาสู่ความยั่งยืน ในที่นี้ไม่หมายรวมไปถึงการเอื้อประโยชน์จากภาครัฐ มองด้านการพึ่งพาตนเองเป็นหลัก จากประสบการณ์ ผมว่าหากชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองเป็นหลักได้ โดยลดความช่วยเหลือจากปัญจัยถายนอกลง จะส่งผลต่อการพัฒนาที่ยั่งยืนต่อไปได้
ขณะนี้ผมทำงานวิจัย เรื่อง การพัฒนากระบวนการเรียนรู้โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน เรื่อง การจัดทำแผนพัฒนาชุมชน
หากคุณจตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร หรือสมาชิกท่านอื่นๆใน blog นี้ สนใจ ต้องการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ผมยินดีนะครับ
ขอบคุณในความรู้ที่เผยแพร่ ที่สำคัญ เพลงเพราะมากครับ ชื่อเพลงอะไร อยากได้มาฟังครับ
สุธี วรประดิษฐ
ต้องการติดต่อพูดคุยหรือแลกเปลี่ยนเรียนรู้ @ มาได้ที่
ขอบคุณครับ น้องปลายฟ้าที่มาเยี่ยมตั้งสองครั้ง
มีโอกาสอยากอ่านบันทึกของ อ.Sila Phu-Chaya ที่เกี่ยวข้องกับงานชุมชนบ้างนะครับ..
ขอบคุณ อ. ดร. ทิพวัลย์ สีจันทร์ และพี่ TAFS ที่มาเยี่ยมครับ
ครูแป๋ม ก็อาจจะให้ทางเลือกน้อยไปหน่อย หากแบ่งประเภทงานวิจัยออกเป็นปริมาณ และคุณภาพ โดยส่วนตัวเเล้วมองว่าแบ่งแบบนี้ แล้วปริมาณ ไม่มีคุณภาพเหรอ??? จะเกิดคำถามประมาณนี้ครับ
อาจต้องดูแบบแผนงานวิจัยว่าเหมาะกับ ประเภทงานวิจัยแบบไหน ปริมาณเองก็สำคัญ ส่วนเชิงคุณภาพเองก็สำคัญ ในประเด็นที่ต่างกัน
บางงานก็มีแบบผสม ก็แล้วแต่ว่าจะออกแบบงานวิจัยอย่างไร นั่นอีกเรื่อง
พี่ สุธี วรประดิษฐ
จริงๆผมเคยทำงานวิจัยชุมชนร่วมกับ กศน.นะครับ ช่วงที่ทำงานที่แม่ฮ่องสอน
กศน.เองมีจุดเเข็งมากเพราะใกล้ชิดชุมชน และมีข้อมูลเริ่มต้นพอสมควรเเล้ว ที่เหลือก็คือ พัฒนาศักยภาพของคน กศน.เองในส่วนของกระบวนทัศน์นะครับ ก็ดูแล้วไม่ยาก คน กศน.ลุยๆกันทุกคน
เห็นด้วยครับว่า ชุมชนเรามีปัจจัยกระทบมากมาย ความรู้เปลี่ยนแปลงเร็ว ปัญหาหนึ่งมีเงื่อนไขซับซ้อนไปหมด หากมองปรากฏการณแต่เพียงผิวเผิน ปัญหาที่แก้นอกจากจะไม่สำเร็จตามที่ควรจะเป็นแล้ว ยังเสียพลังงานไปเยอะ(คนทำงาน)
ยินดีอย่างยิ่งครับ ท่านสุธีครับ แลกเปลี่ยนเรียนรู้กับผมได้ตลอดครับ หากมีโอกาสจะได้ไปเยือนตราด จะได้ไปเเวะสนทนากับท่านด้วยครับ
:)
vjatuporn ฮอตเมลดอดคอม
*** เพลงประกอบเป็นเพลง แม่ฮ่องสอน เป็นเพลงที่รุ่นพี่ผมคนหนึ่งร้องไว้ครับ ผมเองลูกแม่ฮ่องสอน คนปายแต่กำเนิด เลยรู้สึกรักผูกพันกับถิ่นเกิดมากครับ
สวัสดีครับ คุณจตุพร
ยินดีครับ หากมาเที่ยวตราด บอกกันนะครับ ยินดีต้อนรับครับ
ยินดีมากครับ กับการมี blog ที่ประมวลความรู้เกี่ยวกับการพัฒนาชุมชน เพราะว่าหายากมาก
ตอนนี้ ผมทำวิจัยอยู่เรื่องหนึ่ง เกี่ยวกับการพัฒนากระบวนการจัดการศึกษานอกโรงเรียนโดยการมีส่วนร่วม เรื่อง การจัดทำแผนพัฒนาชุมชน
ผมออกแบบกระบวนการเรียนรู้ใหม่
ถึงแม้ว่า ในปัจจุบัน จะมีการขับเคลื่อนการจัดทำแผนพัฒนาชุมชนมากมาย แต่ผลที่เกิดขึ้น กลับทำให้ประชาชน งง และ งง เพราะ ทำแล้ว ก็เป็นกระดาษที่เย็บเล่มสวยงาม ขาดการเชื่อมประสานสู่การปฏิบัติ
ยอมรับครับว่า ชุมชนจะเข้มแข็งได้ ด้วยการพึ่งพาตนเอง แต่คงไม่ใช่ทุกกิจกรรมของการพัฒนา
อีกประมาณสัก 1 เดือน น่าจะประมวลผลงานวิจัยเสร็จ
ไม่ทราบว่า คุณจตุพร สนใจอ่านหรือไม่ ยินดีนะครับ เพราะ ผมคิดว่า คนทำงานเพื่อชุมชนไม่มีอะไรปิดบังกันอยู่แล้ว ทุกวันนี้ ผมใช้คำว่า แบกันเลย แต่บางคร้งก็มีคนโกยสิ่งที่ผมแบไปหมด ก็เป็นบทเรียนละครับ ว่าคงไม่ใช่ทุกคนที่ทำงานเพื่อชุมชน จะเหมือนกันทั้งหมด
อยากมี blog แลกเปลี่ยน งานวิจัยชุมชน ด้วยจะดีมาก ผมคงไม่เก่งพอที่จะเปิด blog ประเภทนั้น มีแต่จิตใจที่อยากทำ
ไม่ทราบว่า คุณจตุพร ตอนนี้ทำงานที่ไหน หากมีเวทีดีๆ อาจไปร่วมสังเกตุการณ์ เติมเต็มประสบการณ์นะครับ เพราะคิดว่า เวทีแต่ละเวที มีอะไรใหม่ๆให้เราได้เรียนรู้
สุธี ครับ
คุณสุธีครับ
มีโอกาสไปแน่ครับ ที่ตราดมีหลายอย่างที่ผมสนใจครับ
ผมตั้งใจจะเขียนเรื่องราวเกี่ยวกับประสบการณ์ที่ทำงานเกี่ยวข้องกับงานพัฒนาชุมชนในบทบาทนักวิจัยครับ ตอนนี้ผมมาเรียนอยู่ที่ ม.มหิดล ครับ เป็น ป.เอก สาขาที่เกี่ยวข้องกับประชากร ได้พักใหญ่เเล้วครับ สาขานี้ก็เชื่อมโดยตรงกับประสบการณ์เดิมของผม งานที่ทำตอนนี้ก็เป็นงานอิสระครับ ส่วนงานที่ทำไปด้วยเป็นงานพวกถอดบทเรียน บทบาทเป็นวิทยากรกระบวนการ กระบวนการ KM ,วิจัยชุมชน มีงานสอน(ชั่วโมงพิเศษ)บ้างส่วนใหญ่ก็ประเด็นเกี่ยวข้องเหล่านี้ ครับผม
น่าสนใจงานวิจัยของคุณสุธีมากครับ...หากไม่ลำบากมาก ผมขอรบกวนให้คุณสุธีส่งมาให้ผมได้เรียนรู้ร่วมด้วยนะครับ
ผมมีประสบการณ์การทำงานกับชุมชน ที่ผมเขียนเป็นหนังสือขนาดพ็อกเก็ตบุ้ค ส่งไปให้อ่านครับ ส่งที่อยู่ให้ผมทางอีเมลด้วยครับ จะได้ส่งไปให้เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันครับ
ยินดีครับ...