เปิดตำนาน"ไม้จันทน์หอม"
ในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระศพ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ การจัดสร้างพระโกศปรากฏชื่อ ไม้จันทน์หอม ไม้มงคลชั้นสูงใช้ในงานพระราชพิธีที่มีมาแต่ครั้งโบราณยุคพุทธกาล
จากข้อมูลอุทยานแห่งชาติกุยบุรี สำนักงานพื้นที่อนุรักษ์ที่ 3 สาขาเพชรบุรี กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช รวมทั้งเอกสารเผยแพร่ให้กับนักเรียนนายร้อย จปร.ที่พระตำหนักวังสวนปทุมซึ่งกล่าวถึงความน่าสนใจของไม้ชนิดนี้ว่า ไม้จันทน์หอมเป็นไม้ที่มีค่าหายากชนิดหนึ่ง จัดเป็นไม้มงคลชั้นสูงใช้ในงานพระราชพิธีมาเนิ่นนานตั้งแต่สมัยโบราณยุคพุทธกาล กล่าวคือ มักจะใช้จตุชาติสุคนธ์ คือ ของหอมจากธรรมชาติ 4 อย่างได้แก่ กลิ่นของกฤษณา กระลำพัก จันทน์หอมและดอกไม้หอม ประพรมในพระราชพิธีต่างๆ เช่น พระราชพิธีมงคลถวายพระนามเจ้าชายสิทธัตถะในปฐมวัยและตอนที่เหล่ากษัตริย์เพื่ออันเชิญพระหีบน้อยที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุเข้าประดิษฐาน
และแม้แต่ในจดหมายเหตุจีนสมัยราชวงศ์ถัง (พ.ศ.942-957) จดบันทึกพระไตรปิฎกในประเทศอินเดียและสิงหลกล่าวถึงการฌาปนกิจศพพระอรหันต์องค์หนึ่งโดยถูกต้องตามขนบธรรมเนียมในพระวินัยมีการสร้างกองฟืนขนาดใหญ่มีส่วนกว้างเป็นพื้นที่สี่เหลี่ยมกว่า 30 ศอก มีความสูงดุจเดียวกัน ตอนใกล้ยอดวางลำดับด้วยไม้มีกลิ่นหอมชนิดอื่น
นอกจากนี้ยัง พบประวัติการใช้ไม้หอมในประเทศไทยสืบเนื่องยาวนานอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ ยุคประวัติศาสตร์ตอนต้นมาจนสมัยอยุธยาและกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งระบุในใบส่งสินค้าในจดหมายเหตุพบครั้งที่เป็นเครื่องหมายบรรณาการที่สำคัญอีกด้วย
ข้อสำคัญไม้จันทน์หอมนี้จำเป็นต้องใช้ไม้จันทน์หอมที่ ตายพราย หมายถึง การยืนต้นตายจะตัดโค่นก่อนไม่ได้ เพราะจะไม่มีกลิ่นหอมในระดับที่ใช้งานได้ ต้องใช้ไม้จันทน์หอมตายพรายเท่านั้น แต่จะต้องทำพิธีขอจากรุกขเทวดาโดยพราหมณ์อ่านโองการและตัดตามฤกษ์ดีเท่านั้น
ส่วนพื้นที่ที่สำรวจพบไม้จันทน์หอมที่อุทยานแห่งชาติกุยบุรี และป่าสงวนแห่งชาติกุยบุรี ตำบลหาดขาม อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดไม้จันทน์หอมตามธรรมชาติ พบขึ้นหนาแน่น เป็นหมู่ไม้ขนาดใหญ่และจากลักษณะต้นไม้จันทน์หอมที่พบยืนต้นตายตามธรรมชาติ (ตายพราย) โดยได้พิจารณาจากลักษณะไม้ที่มีเนื้อหอม เนื้อไม้แกร่ง คุณภาพดี เปลาตรง และมีขนาดเหมาะสมตามที่กรมศิลปากรต้องการ ทางอุทยานแห่งชาติกุยบุรีจึงได้คัดเลือกไม้จันทน์หอมเพื่อใช้ในพระราชพิธีจำนวน 3 ต้น ได้แก่ ต้นแรกมีเส้นรอบวง 170 ซ.ม. สูง 6 เมตร เนื้อไม้แก่นสีดำ มีกลิ่นหอม, ต้นที่ 2 มีเส้นรอบวง 100 ซ.ม. สูง 5 เมตร เนื้อไม้แก่นสีดำ มีกลิ่นหอมมาก และต้นที่ 3มีเส้นรอบวง 117 ซ.ม.เนื้อไม้แก่นสีเหลือง มีกลิ่นหอม
จากไม้มงคลชั้นสูงซึ่งครบพร้อมด้วยคุณค่าจึงเป็นเรื่องไม่ง่ายที่จะได้เนื้อไม้ดังกล่าวมาสร้างพระรองประดับพระโกศพระบรมศพ พระศพ ตลอดจนใช้ทำฟืนและดอกไม้จันทน์ในพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระบรมศพ พระศพ อีกทั้งดอกไม้จันทน์ดอกไม้ประดิษฐ์ซึ่งเดิมทำจากไม้จันทน์แท้ๆ
ยังเป็นอุทาหรณ์เตือนสติให้ทำแต่สิ่งดีงามเมื่อยังมีโอกาส เมื่อล่วงลับไปแล้วคุณความดีจะได้ขจรขจายเหมือนกลิ่นหอมอันเป็นมงคลที่เป็นอมตะ มิรู้เสื่อมคลาย
แหล่งข้อมูล ; เดลินิวส์ วาไรตี้ "เล่าเรื่องไม้จันทน์ สู่ไม้หอมเครื่องบรรณาการ" 31 ม.ค.51
ความเห็น (34)
สวัสดีค่ะ ท่านสะมะฯ
ป้าแดงก็พยายาม สะสมความดีค่ะ แต่ไม่รูจะดีถูกใจถูกทาง คนรับผลงานรึป่าวค่ะ
ขอบคุณสำหรับ เรื่องราวดีๆค่ะ
สวัสดีครับท่านอาจารย์หมอ JJ
- ขอบคุณมากครับที่เข้ามาทักทาย
- สบายดีนะครับ
ขอบพระคุณค่ะพี่สมนึก
ไม่มีอะไรมาแลกเปลี่ยนเลยค่ะเรื่องนี้ ขอเก็บเกี่ยวเลยนะคะพี่
สวัสดีครับpa_daeng
- ออกงานบุญบ่อยนะครับ
- อากาศเปลี่ยนแปลง ฝนตก รักษาสุขภาพด้วยนะครับ
- หมั่นทำความดีสะสมไว้ ขอให้ทำด้วยความบริสุทธิ์ใจไม่ถูกใจใครไม่เป็นไรหรอกครับ เวลาเป็นเครื่องพิสูจน์
ขอบคุณครับ
สวัสดีครับน้องหนิงDSS "work with disability" ( หนิง )
- ไม่มีอะไรมาแลกก็ไม่ว่าอะไร เข้ามาทิ้งร่องรอยก็ดีใจแล้วครับ
- เดินทางไป USA.เมื่อไร ได้กำหนดแล้วอย่าลืมแจ้งให้ทราบด้วยนะครับ จะไปส่งครับ
ขอบคุณครับ
ปราชญา กล้าผจัญ
ของดี ของหอม ต้องดูแลดี ๆ ไม้กฤษณา ไม้หอมอีกอยาง กว่าจะหอมได้ ก็ต้องเจาะรู แต่ก่อน แมลงเจาะปัจจุบัน เราช่วยให้หอมเร็วขึ้น ด้วยการเจาะเอง (มนุษย์) เจาะ ผู้ใดอยูใกล้ไม้หอมนี้ จะได้รับความหอมติดไปด้วย เปรียบกับผู้ทำความดี หอมหวนทวนลม หอมทน หอมนาน เช่น หอมศีล ผู้อุดมด้วยศีล มีกลิ่นแห่งความหอมศีล หอมหวนทวนลม ทนต่อภัยร้ายทั้งหลายได้
ข้อคิด บางอยาง แมลงเจาะ กระรอกเจาะ แล้วเสียราคา เช่น มะพร้าว มะระ แต่ของหอม นี่ยิ่งเจาะ ย่งดี ยิ่งหอม แลเพิ่มราคา เป็นหญิง ไม้งามกระรอกเจาะ หมายถึง เสียสาวก่อนแต่งงาน
สวัสดีค่ะลุงสำนึก
วันนี้ได้ความรู้ไปอีกหนึ่งอย่าง ขอบคุณค่ะ
สวัสดีครับ คุณปราชญา กล้าผจัญ
- ขอบพระคุณมากครับที่ช่วยต่อเติม เพื่อการ ลปรร.
- จริงอย่างที่ท่านว่า ผู้ที่อยู่ใกล้ศีล เช่น พระภิกษุ แม่ชี หรือผู้ถือศีล ย่อมได้สิ่งที่ดีงามติดตัวไป
- ยินดีรับฟังความคิดเห็นครับ
สวัสดีครับน้องสาว แดนไท
- เป็นอย่างไรบ้างช่วงนี้ งานยุ่งกันหรือเปล่า หลานๆ สบายดีครับ
ยินดีและขอขอบคุณครับที่แวะมาอ่าน
- ขออภัยลุงสมนึกเป็นอย่างสูงที่พิมพ์ชื่อผิดค่ะ
- ส่วนงานมีมาเรื่อย ๆ ค่ะ
- ป้าอ้อยกับน้องขวัญสบายดีนะค่ะ
- ส่วนหลาน ๆ ทางนี้สบายดีค่ะ
- วันเกิดน้องดินพึ่งผ่านไปค่ะ เกิด 1 ก.พ.
- วันเกิดคู่แฝด
- เจ้าของวันเกิดยิ้มใส่กล้อง (เอาหล่อ ๆ นะแม่)
- ตามมาดู
- เคยเห็นที่ป่าเมืองกาญจน์
- แต่ค่อนข้างหายากนะครับ
- มาบอกว่าไม่ได้ไปนานแล้ว
- ไม่อยากพบคนใจร้าย
- ฮือๆๆๆๆๆ
- จำได้ว่าพี่ Handy น่าจะอบรมวันที่ 25 มีนาคม
- จะตามมาด้วยใช่ไหมครับ
- ดีใจๆๆ
เห็นคำว่า แซ่เฮ ของโยมพี่แล้วถูกใจจัง....
อ่านเรื่องไม้จันทน์หอมแล้ว นึกถึงตอนเป็นวัยรุ่นอายุประมาณ ๑๗-๑๙ ปี ไปเที่ยวบ้านเพื่อนที่อำเภอตะโหมด พัทลุง จะมีกลุ่มชาวบ้านขึ้นเขาไปหาแก่นจันทน์ ต้องเดินทางหลายวันกว่าจะถึงจุดหมาย... อาตมาใคร่จะไปด้วย แต่เพื่อนไม่ไป จึงไม่มีโอกาส...
เพื่อนว่าเข้าไปยังป่าลึก เดินกันหลายวัน เดิน เดิน และเดินจนร้องก็ต้องเดิน (เขาเคยเข้าไปครั้งหนึ่ง)... เมื่อพูดถึงไม้จันทน์ อาตมาจะนึกถึงเรื่องนี้เสมอ...
เจริญพร
สวัสดีครับ
- น้องสาว แดนไท น้องขวัญมีโดราเอมอน ตัวโตๆอยู่ตัวหนึ่ง จำส่งไปรษณีย์คงไม่ไหว
- เสียดายโหลดภาพวันเกิดน้องดินไม่เห็น
- ขอให้มีความสุขก็แล้วกันครับ
...............
- น้องชาย ขจิต ฝอยทอง ป่าทางภาคตะวันตก แถวราชบุรี ประจวบฯ เมืองกาญฯ มีไม้จันทน์หอมเยอะครับ แต่บางแห่งปลูกเป็นพืชเศรษฐกิจจำหน่าย
- ไม่อยากไปเจอคนใจฮ้าย ก็ไปพบญาติมิตรเราก็ได้ มีเยอะไป..อิอิ
- ช่วงปิดเทอม ถ้าไม่มีใครติดธุระ อาจจะไปทั้งครอบครัวครับ
................
- กราบนมัสการหลวงพี่ BM.chaiwut ขอบพระคุณมากครับที่มาทักทาย
- เรื่องไม้จันทน์มีหลายชนิดครับ มีเรื่องเล่าไว้มากมายจากผู้รู้ครับ
- อยากไปเดินป่าบ้าง สงบ เงียบ เป็นธรรมชาติดีครับ
- ตามมาอีกรอบ
- มีไม้จันทน์แดงไหมครับ
- เผื่อมี
- อิอิอิอิ
ขอบคุณครับ หอมจริงๆไม้จันทร์หอมนี่นะ พัดที่ทำจากไม่จันทร์เมื่อพัดแล้วหอม
โบราณเขาเปรียบเทียบไว้ดีนะครับ
ขอบคุณสำหรับข้อมูล
สวัสดีอีกรอบครับน้องขจิต ฝอยทอง
- ไม้จันทน์แดงนี่ยังไม่ทราบข้อมูลครับ
- แต่แฝดอิน-จัน เขาเปรียบไว้ว่าอินสีเขียวเหมือนพระอินทร์และเหลืองเหมือนพระจันทร์เต็มดวงครับ
- ขอบคุณมากครับ
........
สวัสดีครับท่านพี่บางทราย (คนเข็นครก ขึ้นภูเขา)
- พัดที่ทำจากไม้จันทน์ ที่บ้านมีอยู่อันหนึ่งครับ แต่ยังไม่ได้แกะจากห่อ กลัวกลิ่นหอมจะจางหายไปครับ
- แสดงว่าพัดของพี่บางทรายทำมาจากไม้จันทน์ตายพรายจริงๆนะครับถึงได้หอมทนหอมนาน
- คิดถึงและขอบคุณมากครับ
สวัสดีครับคุณครู Lioness_ann
- ยินดีเสมอครับคุณครู และขอขอบคุณที่เข้ามาเรียนรู้ด้วยกันนะครับ
- ช่วงนี้เรื่องประเภทนี้กำลังHot เลยค้นคว้ามาศึกษาเอาไว้ครับ
- วันพรุ่งนี้ไม้จันทน์ที่ตัดและแปรรูปแล้ว จากอุทยานแห่งชาติกุยบุรีและป่าสงวนแห่งชาติกุยบุรี จะเคลื่อนย้ายมาทำพิธีส่งมอบให้กรมศิลป์ เพื่อดำเนินงานใช้สร้างพระโกศ พระเมรุ และฟืนที่ใช้ในพิธีฯต่อไปครับ
- ตามมาขอบคุณ
- รอดูรูปตอนเป็นฟืนดีกว่า
- จำได้ว่าประวัติศาสตร์บอกว่า
- ถ้าจะชำระโทษ
- ให้ปิดตา
- แล้วใช้ท่อนจันทน์ทุบ
- เคยได้ยินไหมครับ
- น่าจะสมัยปลายกรุงธนบุรี
- ขอบคุณครับ
สวัสดีครับน้องขจิต
- พรุ่งนี้ครับ ขบวนรถบรรทุกไม้จันทน์หอม นำโดย รมต.กระทรวงวัฒนธรรม นะครับถ้าจำไม่ผิดจะเป็นผู้ส่งมอบฯ
- เรื่องท่อนจันทน์ ที่ใช้ในปลายสมัยกรุงธนบุรี เขาก็เพียงบันทึกเป็นประวัติศาสตร์ แต่ ก็ยังมีนักวิชาการฯบางท่านออกมาขัดแย้งอยู่เหมือนกันว่าไม่ใช่ เป็นไปไม่ได้ที่จะทำอย่างนั้น
ขอบคุณมากครับ
เด็กเมืองกุย
สวัสดีครับคุณ เด็กเมืองกุย
- น่าภูมิใจจริงๆด้วยครับ
- ขอให้ช่วยกันอนุรักษ์ผืนป่า พฤกษาและไม้หายากไว้ตราบนานแสนนานนะครับ
- ขอบคุณมากครับ
สวัสดีครับคุณครู RAK-NA
- ขอบคุณมากครับที่แวะนำช่อกุหลาบมาฝาก
- สุขสันต์วันวาเลนไทน์ 2008 เช่นกันครับ
Sasinanda
ฝากให้น้องขวัญค่ะSasinanda
สวัสดีครับ
- ขอบพระคุณ คุณพี่Sasinanda มากๆครับ
- ขอให้คุณพี่และครอบครัวมีความสุข สุขภาพแข็งแรง สมบูรณ์ยิ่งๆขึ้นไป นะครับ
หากว่าเราปลูกเองจะได้ผลหรือเปล่าครับ หมายถึง ต้นเจริญงอกงาม และมีกลิ่นหอมไม๊ครับ
สวัสดีครับคุณ หมอเล็ก
- ไม้จันทน์หอม เดี๋ยวนี้เขามีต้นกล้าพันธุ์จำหน่ายครับราคาอยู่ที่ต้นละ 150-200บาท
- มีการปลูกเป็นไม้เศรษฐกิจด้วยครับ
- แต่เรื่องความหอมของเนื้อไม้คงจะสู้ไม้แก่ที่ยืนต้น"ตายพราย"ไม่ได้ครับ
ขอบคุณครับ
เคยเขียนกลอนเล่น ๆ เตือนใจตัวเองว่า
หวังสิ่งใดในโลกหล้า
เกิดมาก็แต่ตัวเปล่า
ชีวิตใช่นานยาว
ลับโลกทิ้งเรื่องราวใดไว้
....
sk pulraksa
อยากได้ลูกแก่นจันทร์มาบูชา