กระต่ายกับเต่า

สอนคุณธรรมอย่างไร

ให้มีความพอเพียง

บทที่ 9/1

ความพยายามทำในสิ่งที่ดีที่สุด                                                                       

จุดประสงค์ :   เพื่อรู้ รัก และฝึกจนเคยชิน

นิทานคติ  เรื่อง : กระต่ายกับเต่า           

ณ ทุ่งหญ้าริมป่าแห่งหนึ่ง เหล่าสรรพสัตว์ต่างมีความสุขภายใต้แสงอาทิตย์ที่แสนอบอุ่น ดอกไม้บานสะพรั่งส่งกลิ่นหอมออกมา เจ้ากระต่ายตัวหนึ่งวิ่งไปมาจากริมป่าผ่านท้องทุ่งอย่างรวดเร็ว มันสนุกกับการวิ่งของมัน มันภาคภูมิใจและหยิ่งทะนงอย่างยิ่งในความรวดเร็วของมัน

 

มันกู่ตะโกนว่า

“ข้าคือสัตว์ที่วิ่งเร็วที่สุด ข้าเร็วกว่าสัตว์อื่นทั้งหมด มาแข่งกันข้าชนะหมดแน่ๆ”

สัตว์ทั้งหลายมองไปที่กระต่ายนั้นแล้วก็ส่ายหัว ไม่มีใครอยากยุ่งกับเจ้ากระต่ายที่แสนหยิ่งตัวนั้น ตอนนี้อากาศกำลังดี แม้แต่สัตว์นักล่ายังอยากนอนอาบแดดอยู่เฉยๆ สบายใจกว่า

เจ้ากระต่ายวิ่งไปเรื่อยๆ ที่ขางทางมันเห็นเต่าตัวหนึ่งคลานอย่างต้วมเตี้ยม เจ้ากระต่ายรู้สึกสนุก จึงเข้าไปล้อเลียนเจ้าเต่าว่า

“เจ้าตัวช้า ทำไมเจ้าถึงเป็นสัตว์ที่เดินช้าที่สุดในป่าหือ ฮาๆๆๆ เจ้าเคยไปถึงที่ๆ เจ้าอยากจะไปบ้างไหมหือ”

เจ้าเต่าเงยหน้ามองอีกฝ่าย พลางตอบอย่างใจเย็นว่า

 “ถ้าแข่งกัน ข้าว่าข้าชนะเจ้าแน่นอน”

เจ้ากระต่ายหัวเราะเสียงดังไปทั่วท้องทุ่ง เจ้าเต่าช่างกล่าวอย่างน่าขันนัก

“เจ้าล้อข้าเล่นแน่ๆ เลยเจ้าเต่าแสนเชื่องช้า”

เจ้าเต่าเอ่ยตอบว่า

 “ไม่หรอก ข้าไม่ชอบล้อเล่น มาแข่งกันไหมละ จากที่นี่ไปถึงต้นไม้ริมแม่น้ำนั่น”

เจ้ากระต่ายมองไปที่ริมแม่น้ำ มันมองเห็นต้นไม้ที่เจ้าเต่าเอ่ยถึง นั่นอยู่ห่างไปหลายร้อยเมตรทีเดียว เจ้ากระต่ายสงสัยนักว่าเจ้าเต่าคิดอะไรอยู่ แต่มันเชื่อว่ามันเร็วกว่า เจ้าเต่าคงหลอกอำมันนะซิ ดังนั้นเจ้ากระต่ายจึงรู้สึกว่าวิ่งเล่นๆ แข่งกับอีกฝ่ายก็คงไม่เป็นไร ดังนั้นจึงพูดว่า

“งั้นเราแข่งกัน”

หางเสียงของเจ้ากระต่ายยังไม่ทันหาย มันก็วิ่งล่วงหน้าไปแล้วหลายเมตร

เจ้าเต่ามองตามแล้วก็ค่อยๆ เดินของมันต่อไปเจ้ากระต่ายวิ่งไปอย่างรวดเร็ว อีกไม่ไกลก็จะถึงริ่มแม่น้ำแล้ว มันมองกลับหลังก็เห็นเจ้าเต่ายังคลานอยู่ไกลๆ มันรู้สึกว่าน่าขำนัก จึงค่อยๆ ชะลอความเร็วลง ในใจก็คิดว่า

“อีกกี่วัน กี่คืน เจ้าเต่านั่นถึงจะไปถึงต้นไม้นั่นได้นะ”

มันรู้สึกเริ่มเบื่อที่จะวิ่ง อากาศกำลังดี มันควรจะพักสักหน่อยก็คงดี เจ้ากระต่ายมองไปรอบๆ มันก็พบต้นไม้ใหญ่ต้นหนึ่งห่างไปไม่ไกล ร่มเงาดูน่าร่มรื่น

ดังนั้นมันจึงเดินไปที่ใต้ต้นไม้แล้วล้มตัวลงนอนเล่น มันนอนมองท้องฟ้า มองนกบิน แล้วก็เหลียวไปดูเจ้าเต่า ในใจก็คิดว่า

“อีกนานแสนนาน หลับซักตื่นมันก็คงยังมาไม่ถึง”

เมื่อคิดดังนั้น เจ้ากระต่ายก็ค่อยๆ ปิดเปลือกตาลง มันหลับใหลอย่างรวดเร็วยิ่งกว่ามันวิ่งเสียอีกเจ้าเต่าเดินไปเรื่อยๆ มันไม่เคยย่อท้ออะไร ค่อยๆ เดินไป ในใจก็คิดว่า

“อีกไม่ไกลแล้ว เดี๋ยวก็ถึง”

เวลาผ่านไปนาน ดวงอาทิตย์คล้อยลงต่ำ ลมเย็นๆ พัดผ่านไป เจ้ากระต่ายสะดุ้งตื่นขึ้นมา มันมองไปรอบๆ ในใจเริ่มนึกคิดว่ามันมาทำอะไรที่นี่ จากนั้นมันก็นึกได้ว่ามันมารอเจ้าเต่า มันกำลังแข่งวิ่งกับอีกฝ่ายอยู่ เจ้ากระต่ายมองไปยังทางที่วิ่งแข่ง มันมองไปเห็นเจ้าเต่า หรือว่าอีกฝ่ายเลิกล้มไปแล้ว

แต่ในใจของมันรู้สึกแปลกๆ ดังนั้นมันมองไปยังปลายทางที่ต้นไม้ริมน้ำ แล้วความรู้สึกแสนตื่นตะหนกก็เกิดกับมัน อีกเพียงสองสามเมตร เจ้าเต่าก็จะถึงต้นไม้นั่นแล้ว

เจ้ากระต่ายรีบลุกขึ้นแล้ววิ่งไปที่ต้นไม้อย่างเต็มกำลัง มันไม่อยากแพ้ มันทุ่มเทความเร็วอย่างเต็มที่ ใกล้เข้าไป ใกล้เข้าไป เจ้ากระต่ายรู้สึกว่ามันต้องวิ่งทันได้แน่ๆ เจ้าเต่าเดินช้าอย่างยิ่ง อีกไม่กี่เมตรมันก็จะตามทันแล้ว            

แต่แล้วเมื่อมันกำลังจะทัน เจ้าเต่าก็มาถึงต้นไม้เสียแล้ว เพียงเมตรสุดท้าย เจ้ากระต่ายตามไม่ทัน มันหยุดวิ่ง แล้วล้มตัวลงร้องไห้เสียงดัง

สัตว์ต่างๆ พากันมองมาที่มันอย่างสงสัย เจ้าเต่ามองมันอย่างสังเวช จากนั้นก็คลานลงน้ำไป  

ช่วยกันขยายความเพื่อสร้างความเข้าใจ           

๑) ให้ช่วยกันหาคติพจน์และสุภาษิตส่งเสริมความพยายามทำในสิ่งที่ดีที่สุด           

๒) ให้ช่วยกันหาคำสอนของศาสนาต่างๆ ที่กล่าวถึงความพยายามทำในสิ่งที่ดีที่สุด           

ในทั้งสองกรณีให้มีอาสาสมัครรวบรวมบันทึกไว้ เพื่อทำเอกสารแจกให้เก็บไว้ โดยลงวันที่ไว้ด้วย 

ฝึกคุณธรรม            

๑) ฝึกรู้รอบ : เรื่องนี้เหมาะสมสำหรับสอนเรื่องความภูมิใจในตนเองหรือไม่ อย่างไร           

๒) ฝึกแข็งขัน : เราจะแสดงความภูมิใจในตนเองอย่างเหมาะสมได้อย่างไร  มีความมุ่งมั่นที่จะทำแค่ไหน           

๓) ฝึกพอเพียง : การแสดงความพยายามทำในสิ่งที่ดีที่สุดอย่างไร จึงเรียกว่าทำได้อย่าง พอเพียง                                   

- อย่างไรเรียกว่าขาด                                   

- อย่างไรเรียกว่าเกิน           

๔) ฝึกความยุติธรรม : ความพยายามทำในสิ่งที่ดีที่สุดที่ดำเนินไปอย่างมีไม่มีความยุติธรรมเป็นอย่างไร ให้ช่วยกันยกตัวอย่าง 

กิจกรรมสันทนาการ

๑.     ให้อาสาสมัครหาจิ๊กซอว์ขนาด 500 ชิ้นมา จากนั้นแบ่งเป็นกลุ่ม ๆ ละ 5 คน จากนั้นแข่งกันต่อ ใครต่อสำเร็จก่อน ถือว่ามีความพยายามและชนะไป 

เอนก สุวรรณบัณฑิต   ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการคุณธรรมและจริยธรรม สภานิติบัญญัติแห่งชาติ

เอกสารคุณธรรมและจริยธรรมของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ

ปรับจากหนังสือ Discovering the Real Me, Universal Peace Federation Edition

[ดเเ]

้ดอปกเพ้พ้พ้