เก็บได้จากอุบล (2)
“ส่วย” การปฎิเสธสิ่งที่มีอยู่จริง
เมื่ออาทิตย์ที่ผ่านมา ได้มีโอกาสลงไปในพื้นที่จังหวัดอุบลฯ ได้เข้าร่วมการประชุมที่ต้องอาศัยความร่วมมือของคนจากหลายฝ่าย ประเด็นหนึ่งที่น่าสนใจในการประชุมดังกล่าว คือเรื่องของ “ส่วย” แม้เจ้าหน้าที่ในท้องที่จะยืนยันแข็งขันว่า กลุ่มชนเผ่านั้นได้อพยพและหนีหายไปจากจังหวัดอุบลฯบ้างแล้ว และกลายไปเป็นชนเผ่าหนึ่งที่จังหวัดศรีสะเกษแทน (ตามคำบอกเล่า) แต่สิ่งที่น่าสนใจกว่านั้นคือ โครงสร้างของการเก็บส่วยเท่าที่นึกประมวลได้ (จากการรับฟังคนในพื้นที่) สามารถแยกได้เป็น 3 รูปแบบคือ
รูปแบบที่ 1 : เจ้านายสั่ง - ลูกน้องทำตาม : วิธีนี้ดูสุ่มเสี่ยง ลูกน้องเป็นผู้ออกหน้าเอง อาจเกิดอันตรายแก่ผู้จัดเก็บและผู้สั่งให้จัดเก็บได้
รูปแบบที่ 2 : เจ้านายสั่ง - ลูกน้องทำตัวเป็นหัวหน้าสาขา – ส่งทีมนักเลงท้องถิ่นเข้าสู่พื้นที่ และทำการจัดเก็บให้ : วิธีนี้สะดวกดี ไม่ต้องเดินสายเอง และได้เต็มเม็ดเต็มหน่วย เบี้ยวยาก
รูปแบบที่ 3 : เจ้านายไม่ได้สั่ง – แต่ลูกน้องทำเอง และนำไปแอบอ้าง : วิธีนี้ค่อนข้างซับซ้อน และตามจับได้ยาก มีกลเม็ดเด็ดพรายและมีเส้นทางการเดินทางของส่วยที่ลำบากมากกว่า แต่ค่อนข้างปลอดภัย ตามยาก เพราะผ่านหลายหัวเมืองก่อนถึงเจ้าเมืองสูงสุด
แต่ลึกๆ แล้วที่มาของการเก็บส่วย ตามที่อ.โก๋บอกไว้ว่า มีที่มาจาก 3 เหตุ (ถึงแม้เราจะพยายามหาว่ามันน่าจะมีมากกว่า 3 เหตุแล้วก็ตาม แต่พอคิดออกมาแล้ว มันก็อยู่ในหมวด 3 เหตุนั้นนั่นแหละ) คือ 1. ให้เพราะความไม่รู้ 2. ให้เพราะความกลัว และ 3. ให้เพราะความเคยชิน (เพื่อปลอดภัยไว้ก่อน) เราก็เลยมานั่งคิดต่อว่า ถ้าเหตุผลในแง่ของผู้ให้มีดังนั้น ในแง่ผู้รับก็ต้องมีเช่นกัน ผู้รับก็คงบอกว่า รับเพราะเจ้านายสั่ง / รับเพราะโลภ อยากได้ อยากมี และรับเพราะตามน้ำ (เคยได้ยินบางที่บางองค์กรในกรุงเทพ ถึงขนาดที่ว่า ไม่ได้อยากจะรู้เห็นหรือรับส่วยกับเขาเลย ก็จะถูกหารเฉลี่ยให้เท่าๆ กันอยู่ดี กลายเป็นไม่รับก็ไม่ได้ มันเป็นภาวะจำยอม...)
ความเห็น (5)
สวัสดีค่ะ
- คนรับคนให้ คงเป็นคนที่รู้ดีที่สุดค่ะ
- แต่คนรับ หากเลิกรับ คนให้ก็คงยินดีมาก
สวัสดีค่ะ (ขออนุญาตเรียก ป้าแดงนะคะ)
- เห็นด้วยค่ะว่า ผู้รับและผู้ให้เป็นผู้ที่รู้ดีที่สุด แต่เรื่องนี้มันเหมือนไก่กับไข่ อะไรเกิดก่อนกัน ก็ยังไม่รู้
- หากคนรับเลิกรับ ก็ไม่แน่ใจว่าคนให้ยังจะอยากคะยั้นคะยอให้อยู่อีกหรือเปล่า
- ยินดีที่ได้รู้จักค่ะ
เมื่อครู่นี้พิมพ์ไว้ค่อนข้างยาว แต่พอกดโพสกลับโพสไม่ได้ หรือว่าพิมพ์ยาวไปไม่รู้
ก็เลยเป็นว่าตามมาอ่านนะคะ ส่วนที่แสดงความคิดเห็นไปไว้คุยกันนอกรอบก็แล้วกันค่ะ
ทางมาของ "ส่วย" อีกพื้นที่หนึ่ง ที่มาของส่วยก็แตกต่งกันไปนะเพื่อน..
เมื่อการให้และรับเปลี่ยนวง เปลี่ยนบริบทไป...ชื่อเรียกก็ต่างไปด้วยค่ะ
พี่แจ๋วค่ะ