สอนคุณธรรมอย่างไร
ให้มีความพอเพียง
บทที่ 13/1
การทำงาน
จุดประสงค์ : เพื่อรู้ รัก และฝึกจนเคยชิน
นิทานคติ เรื่อง : มดขยันกับตั๊กแตนชอบสนุก
กลางฤดูใบไม้ร่วง ใบไม้เริ่มเปลี่ยนเป็นสีแดงส้ม อากาศดียิ่ง เหล่าฝูงมดกำลังเร่งหาอาหารเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับฤดูหนาวที่กำลังจะมาถึง พวกมันออกหาเมล็ดพืช อาหารต่างๆ มาเก็บไว้ในรังสำรองไว้ให้พวกลูกๆ ของมัน ฝูงมดทำงานหนัก พวกมันเข้มแข็ง มุ่งมั่นเพื่ออนาคตของพวกมัน
เมื่อท้องทุ่งกลายเป็นน้ำแข็ง และไม่มีสิ่งใดงอกงาม เหล่าอาหารที่พวกมันรวบรวมไว้ก็จะพอเพียงให้พวกมันอยู่รอดได้ นี่เป็นขุมทรัพย์ที่พวกมันเพาะสร้างไว้
วันหนึ่งในฤดูหนาวที่สายลมพัดกระหน่ำ ทันใดก็มีเสียงเคาะที่ปากทางเข้ารังของพวกมด มดงานออกไปดู แล้วก็พบกับตั๊กแตนตัวหนึ่ง มันผอมอย่างยิ่ง และหิวมาก เจ้าตั๊กแตนร้องขอว่า
“ขออาหารข้าหน่อย ข้าอดอาหารมาหลายวันแล้ว ไม่มีอะไรเลยในท้องทุ่งน้ำแข็งนี้”
เหล่ามดงานมองกันไปมา จากนั้นมดตัวหนึ่งพูดขึ้นว่า
“แล้วทำไมเจ้าไม่เตรียมอาหารไว้สำหรับหน้าหนาวละ พวกเราเตรียมพร้อมเป็นหลายเดียวจึงได้มีอาหารเช่นนี้”
ตั๊กแตนตอบอย่างเศร้าๆ ว่า
“ข้ามัวแต่เที่ยวสนุกตลอดหน้าร้อนที่ผ่านมา อาหารอันอุดมสมบูรณ์ทำให้ข้าละเลยที่จะสะสมอาหารไว้ ข้าไม่ได้ทำอะไรเลย”
ฝูงมดรู้ดีว่าความสนุกเป็นอย่างไร แต่มันก็รู้ผลของความสนุกที่ไม่รู้จบนี้ พวกมันจะอดตายถ้าไม่เตรียมสะสมอาหาร พวกมันจะอดตายในฤดูที่น้ำแข็งจับทั่วท้องทุ่ง
โชคของเจ้าตั๊กแตนยังมีอยู่ ราชินีมดมอบอาหารให้แก่มันส่วนหนึ่ง ทำให้มันมีชีวิตต่อไปในฤดูหนาว แต่ยังสอนมันว่า
“จำไว้ ก่อนฤดูหนาวถัดไป จงทำงานเสีย”
ช่วยกันขยายความเพื่อสร้างความเข้าใจ
๑) ให้ช่วยกันหาคติพจน์และสุภาษิตส่งเสริมความเมตตากรุณา
๒) ให้ช่วยกันหาคำสอนของศาสนาต่างๆ ที่กล่าวถึงความเมตตากรุณา
ในทั้งสองกรณีให้มีอาสาสมัครรวบรวมบันทึกไว้ เพื่อทำเอกสารแจกให้เก็บไว้ โดยลงวันที่ไว้ด้วย
ฝึกคุณธรรม
๑) ฝึกรู้รอบ : เรื่องนี้เหมาะสมสำหรับสอนเรื่องความเมตตากรุณาหรือไม่ อย่างไร
๒) ฝึกแข็งขัน : เราจะแสดงความเมตตากรุณาอย่างเหมาะสมได้อย่างไร มีความมุ่งมั่นที่จะทำแค่ไหน
๓) ฝึกพอเพียง : การแสดงความเมตตากรุณาอย่างไร จึงเรียกว่าทำได้อย่าง พอเพียง
- อย่างไรเรียกว่าขาด
- อย่างไรเรียกว่าเกิน
๔) ฝึกความยุติธรรม : ความเมตตากรุณาที่ดำเนินไปอย่างมีไม่มีความยุติธรรมเป็นอย่างไร ให้ช่วยกันยกตัวอย่าง
กิจกรรมสันทนาการ
๑. ผู้ควบคุมอาจหากิจกรรมที่ให้อาสาสมัครได้ลงมือทำงาน โดยกำหนดค่าตอบแทนไว้ แต่ไม่ต้องมาก ให้อาสาสมัครเลือกที่จะทำได้ เงินเล็กน้อยจะเป็นกำลังใจแก่ทุกคน
เอนก สุวรรณบัณฑิต
ปรับจากหนังสือ Discovering the Real Me, Universal Peace Federation Edition
ไม่มีความเห็น