มารยาทของมุสลิม (3) ... มารยาทในการนั่งริมถนน

การนั่งของคนเรามีหลายที่หลายแห่ง เช่น บนบ้าน ที่ประชุม เป็นต้น แต่ในบางครั้งเราจำเป็นที่จะต้องนั่งระหว่างทางหรือไม่ก็หยุดระหว่างทางเพื่อกิจธุระ อาจจะเป็นเพื่อพูดคุยกับคนอื่น หรือเพื่อรออะไรบางอย่าง ในการนี้ อิสลามสอนมารยาทในการนั่ง ณ จุดนี้ดังนี้

1. ถ้านั่ง(หรือหยุดยืน)บนถนนหรือข้างถนน ควรระมัดระวังดังนี้

· ลดสายตา ไม่จ้องมองผู้คนที่เดินผ่านมาบนท้องถนน ถ้าเป็นชายก็อย่าจ้องมองหญิง และถ้าเป็นหญิงก็จงอย่าจ้องมองชาย ไม่จ้องมองไปยังบ้านที่อยู่ริมทางหรือหน้าต่างต่างๆของบ้านเหล่านั้น

อัลลอฮฺได้ตรัสในสูเราะฮฺ อัน-นูร อายัตที่ 30 และ 31

قل لِّلْمؤْمِنِينَ يَغضّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ

ความว่า “จงกล่าวเถิด (มุฮัมมัด) แก่บรรดามุอฺมิน(บรรดาผู้ศรัทธาชาย) ให้พวกเขาลดสายตาของพวกเขาลงต่ำ”

وَقل لِّلْمؤْمِنَات ِيَغْضضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ

ความว่า “และจงกล่าวเถิด (มุฮัมมัด) แก่บรรดามุอฺมินะฮ์(บรรดาผู้ศรัทธาหญิง) ให้พวกเธอลดสายตาของพวกเธอลงต่ำ”

บางครั้งไม่ได้ตั้งใจที่จะจ้องมอง แต่ได้เห็นโดยบังเอิญ ท่านนบี(ศ็อลฯ)ได้กล่าวห้ามท่าน อะลี ว่า

‏يَا ‏ ‏عَلِيُّ ‏ ‏لَا تُتْبِعْ النَّظْرَةَ النَّظْرَةَ فَإِنَّ لَكَ الْأُولَى وَلَيْسَتْ لَكَ الْآخِرَةُ

ความว่า “โอ้ อะลี เจ้าอย่าติดตามการมองด้วยการมองครั้งต่อไป แท้จริงสำหรับเจ้านั้นจะเป็นครั้งแรกเท่านั้นไม่มีครั้งต่อไป” (บันทึกโดย อะบู ดาวูด และท่านอื่นๆ)

· ไม่สร้างความเดือดร้อนแก่ผู้ที่ผ่านมา ไม่ว่าเป็นใคร ไม่ว่าจะด้วยวิธีใด ไม่พูดร้ายกับเขา ไม่ทำร้ายเขาด้วยน้ำมือหรือวัสดุอุปกรณ์อื่นๆ ไม่มองพวกเขาด้วยสายตาที่ไม่เป็นมิตรหรือถากถางเพื่อเอาเรื่อง

· ตอบสลามทุกครั้งที่มีคนให้สลาม หรือ โต้ตอบผู้ทักทายด้วยการทักทายตอบที่ดี

อัลลอฮฺได้ตรัสในสูเราะฮฺ อัน-นิสาอฺ อายัตที่ 86 ว่า

وَإِذَا حيِّيْتم بِتَحِيَّةٍ فَحَيّواْبِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ ردّوهَا

ความว่า “และเมื่อพวกเจ้าได้รับคำอวยพรจะด้วยคำอวยพรใด ๆ ก็ตาม ก็จงกล่าวคำอวยพรตอบที่ดีกว่านั้น หรือไม่ก็กล่าวคำอวยพรนั้นตอบกลับไป”

· เชิญชวนการทำดี การทำดีเป็นหน้าที่ของมุสลิมทุกคน ไม่มีใครที่จะหลีกเลี่ยงการทำดีได้ นอกจากเขาจะต้องปฏิบัติในความดีนั้น เช่น เมื่อเขาได้ยินเสียงอาซาน(เชิญชวนไปละหมาด)ยังมีกลุ่มคนมัวเพลิดเพลินกับสิ่งอื่นอยู่อีก เขาก็จะต้องเชิญชวนพวกนั้นไปละหมาดเท่าที่เขาสามารถทำได้ หรือเมื่อเขาเห็นคนหิวผ่านมา เขาก็ต้องสนองตอบให้คนหิวนั้นได้อาหารจนพอใจ

· ห้ามปรามในการทำชั่ว เมื่อเห็นสิ่งชั่วร้ายเกิดขึ้นต่อหน้าต่อตาเขาจะต้องห้ามไม่ให้ความชั่วนั้นเกิดขึ้น

ท่านนบี(ศ็อลฯ) กล่าวว่า

مَنْ رَأَى مِنْكُمْ مُنْكَرًا فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْإِيمَانِ

ความว่า “ผู้ใดจากพวกเจ้าได้เห็นสิ่งไม่ดี ก็จงเปลี่ยนมันเสียด้วยมือของเขา ถ้าเขาไม่สามารถก็ด้วยคำพูดของเขา ถ้าเขายังไม่สามารถก็ด้วยใจของเขา และนั้นเป็นการศรัทธาที่อ่อนแอที่สุด” (บันทึกโดยมุสลิมและท่านอื่นๆ)

· ชี้นำความถูกต้อง เมื่อมีคนต้องการให้ชี้บ้านที่เขาอยากไปก็จงชี้ที่ถูกต้อง บอกแนวทางที่ถูกต้องแก่เขา หรือถ้าเขาอยากพบหรือรู้จักคนใดคนหนึ่งก็จงแนะนำเขาอย่างตรงไปตรงมา

ท่านนบี(ศ็อล)ได้กล่าวให้ระมัดระวังเกี่ยวกับการนั่งบนถนนนี้ว่า

‏ إِيَّاكُمْ وَالْجُلُوسَ بِالطُّرُقَاتِ فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا لَنَا مِنْ مَجَالِسِنَا بُدٌّ نَتَحَدَّثُ فِيهَا فَقَالَ إِذْ أَبَيْتُمْ إِلَّا الْمَجْلِسَ فَأَعْطُوا الطَّرِيقَ حَقَّهُ قَالُوا وَمَا حَقُّ الطَّرِيقِ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ غَضُّ الْبَصَرِ وَكَفُّ الْأَذَى وَرَدُّ السَّلَامِ وَالْأَمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّهْيُ عَنْ الْمُنْكَرِ

“พวกเจ้าจงระวังกับการนั่งบนท้องถนน” บรรดาเศาะฮาบะฮฺก็กล่าวว่า “โอ้ เราะซูลุลลอฮฺ ระหว่างที่พวกเรานั่งกันแน่นอนพวกเราต้องพูดคุยกัน” ท่านกล่าวว่า “ถ้าพวกเจ้าปฏิเสธนอกจากการนั่ง พวกเจ้าก็ต้องให้สิทธิของถนน” พวกนั้นกล่าวว่า “อะไรคือสิทธิของถนน” ท่านเราะซูลุลลอฮฺ ตบอว่า “ลดสายตาลงต่ำ ไม่สร้างความเดือดร้อน ตอบสลาม สร้างความดี และห้ามปรามความชั่ว” (บันทึกโดย บุคอรียฺ)

ทุกครั้งที่จะลุกจากที่นั่ง ควรกล่าวขอลุโทษจากอัลลอฮฺ (อิสติฆฟารฺ : استغفرالله ) เพราะในที่นั่งนั้นอาจจะละเมิดในสิ่งที่ต้องห้ามบางอย่าง และท่านนบี(ศ็อลฯ)ได้กล่าวว่า

‏مَنْ جَلَسَ فِي مَجْلِسٍ فَكَثُرَ فِيهِ ‏ ‏لَغَطُهُ ‏ ‏فَقَالَ قَبْلَ أَنْ يَقُومَ مِنْ مَجْلِسِهِ ذَلِكَ سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ إِلَّا غُفِرَ لَهُ مَا كَانَ فِي مَجْلِسِهِ ذَلِكَ