การกำกับติดตาม และนิเทศงานทางการศึกษา
การกำกับติดตามและนิเทศงาน เป็นกิจกรรมที่สำคัญประการหนึ่งในการพัฒนาคุณภาพงานใด ๆ เฉพาะในวงการศึกษา ถือเป็นกิจกรรมสำคัญยิ่ง ที่จะมีผลต่อการเร่งรัดหรือการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของประเทศ ทั้งนี้ ในกระบวนการกำกับติดตามและนิเทศงานทางการศึกษา ศีกษานิเทศก์ เป็นกลุ่มบุคลากรทางการศึกษาที่มีบทบาทสำคัญยิ่งในเรื่องนี้
ศึกษานิเทศก์ยุคปัจจุบัน(2551) จำเป็นต้องมีสมรรถนะที่สำคัญหลายประการ ทั้งด้านการวางแผน การกำกับติดตามงาน การวิจัย การประเมินผล ความสามารถในการสื่อสาร ตลอดจนคุณลักษณะส่วนบุคคล เช่น มนุษย์สัมพันธ์ การทำงานเป็นทีม ความเป็นนักประชาธิปไตย ฯลฯ ต่อไปนี้ก็เป็นรายการสมรรถนะที่สำคัญส่วนหนึ่งที่เห็นว่าศึกษานิเทศก์จะต้องมี คือ
1) ความสามารถในการจัดการองค์ความรู้เพื่อการนิเทศ(KM for Supervision)..เน้นระบบบริหารจัดการองค์ความรู้ผ่านจอภาพหรือใช้เทคโนโลยีเพื่อช่วยในการจัดการองค์ความรู้
2) ความสามารถในการบริหารจัดการในการนิเทศอย่างเป็นระบบ คือ...วิเคราะห์ความต้องการจำเป็นเพื่อการนิเทศได้ พัฒนาทางเลือกใหม่ ๆเพื่อการนิเทศได้ วางแผนนิเทศและสร้างเครือข่ายผู้ร่วมนิเทศได้ ปฏิบัติการนิเทศด้วยเทคนิคที่หลากหลายพร้อมทั้งมีการกำกับติดตามงานอย่างเป็นระบบ และ มีการประเมินผลการนิเทศ
3) ความสามารถในการนิเทศเพื่อแก้ปัญหาคุณภาพการศึกษา...นิเทศเพื่อมุ่งแก้ปัญหาสำคัญ ๆ ของครู ของโรงเรียน หรือของเขตพื้นที่การศึกษา....จะต้องวิเคราะห์ปัญหาคุณภาพการศึกษาได้ ระบุหรือเรียงลำดับปัญหาได้ จัดหมวดหมู่ปัญหาได้ จัดทำฐานข้อมูลเกี่ยวกับสภาพปัจจุบัน-ปัญหาด้านคุณภาพการศึกษา
4) ความสามารถในการนิเทศเพื่อป้องกันปัญหาทางการศึกษา...วิเคราะห์ความเสี่ยง/ปัจจัยเสี่ยงทางการศึกษาของสถานศึกษา หรือของเขตพื้นที่การศึกษา ตลอด 12 เดือนได้ วางแผนหรือจัดทำปฏิทินการนิเทศที่สอดคล้องหรือรองรับการป้องกันปัญหาได้อย่างเหมาะสม
5) ความสามารถในการนิเทศเพื่อยกระดับหรือพัฒนางานคุณภาพสู่ความเป็นเลิศ...การทำหน้าที่แกนนำ นำแนวคิดใหม่ มาใช้ในการจัดการศึกษา การสร้างเครือข่ายเพื่อร่วมพัฒนา การบริหารจัดการชุดโครงการวิจัยและพัฒนานวัตกรรม
การะบุสมรรถนะศึกษานิเทศก์ ดังกล่าวข้างต้น เป็นการมองงานของศึกษานิเทศก์ เป็น 3 ลักษณะ คือ 1) งานแก้ปัญหาคุณภาพการศึกษา(กรณีคุณภาพต่ำ หรือไม่อยู่ในระดับที่น่าพอใจ) 2) งานป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในเขตพื้นที่การศึกษาหรือในโรงเรียน(สักวันหนึ่งจะเกิดปัญหา หรือมีแนวโน้มที่จะเกิดปัญหา) และ 3) งานยกระดับคุณภาพการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ หรือการนิเทศเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มแก่นักเรียน ครู และโรงเรียน
ในโอกาสต่อไป จะขอขยายความแนวคิด หรือแนวปฏิบัติในแต่ละประเด็น
ความเห็น (2)
ครูบ้านนอก
ศึกษานิเทศก์ทำงานตรงกับบทบาทหรือเปล่า มีหนังสือให้โรงเรียนที่ไม่ผ่านการประเมิน จาก สมศ.ให้จัดทำแผนยกระดับคุณภาพการศึกษาแล้วจะมาติดตามผล เกือบจะหมดเทอม 1 แล้ว ไม่เห็นมาเลย มีความจริงใจที่จะช่วยกันแก้ปัญหาหรือเปล่า
การกำกับ ติดตาม เป็นการทำงานแบบมีส่วนร่วมแสดงถึงข้อมูลที่ได้จากการเข้าไปศึกษาการดำเนินกิจกรรม มีการนำไปใช้วิเคราะห์เพื่อพัฒนา จัดทำต่อไปใช่หรือไม่ค่ะท่านอาจารย์