การแก้ปัญหาด้วยอริยสัจ4
การคิดแก้ปัญหาแบบอริยสัจ4
อ่านจากไหน
อ่านจากวิทยานิพนธ์ของ น้ำอ้อย หอมจริง 2546: ผลของกิจกรรมกลุ่มที่มีต่อการพัฒนาการคิดแก้ปัญหาตามแนวอริยสัจ4ของนักเรียนระดับปวช.2 แผนกพณิชการวิทยาลัยอาชีวศึกษาเพชรบุรี. ปริญญาศิลปะศาสตร์มหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ทำไมสนใจเรื่องนี้ : วันก่อนคุยกับผู้เชี่ยวชาญว่า การจะแก้ไขปัญหาอะไรต้อง ศึกษาสาเหตุของปัญหา ก็จึงหาเครื่องมือหาสาเหตุและวิธีแก้ สนใจอริยสัจ4 มาก ประกอบกับคุณจรัญ กลุ่ม2 เขียน BBL คิดว่าจะไปกันได้ (คิด+ไม่คิด-นะ อ่านไปเถอะ)
แล้วสาระมันเป็นอย่างไร: อ๋อ เขาบอกว่าการพัฒนาปัญญาโดยเฉพาะความสามารถในการแก้ปัญหาจะช่วยให้ผู้ประสบปัญหา มีแนวคิดและวิธีคิดที่ถูกต้องอันจะนำไปสู่วิธีแก้ปัญหาได้
วิธีที่พระพุทธเจ้าแสดงไว้มี 10 วิธีคิดตามแนวโยนิโสมนสิการ วิธี 1 ใน 10 คือ วิธีคิดแบบอริยสัจ 4 คือ ขั้นที่1 การกำหนดรู้ทุกข์(ทุกข์) ขั้นที่ 2 สืบสาวเหตุแห่งทุกข์ (สมุทัย) ขั้นที่ 3 เล็งหมายชัดซึ่งการดับทุกข์(นิโรธ) และขั้นที่ 4 จัดวางวิธีการดับทุกข์ (มรรค)
เออ แล้วไงอีก ชักง่วงแล้ว นะคุณวิชากร : เอาน่า อ่านต่อไป ถ้าจะให้เห็นภาพเพื่อนำมาใช้กับงานวิจัยฯต้องให้เห็นภาพความสัมพันธ์ระหว่าง ขั้นของอริยสัจ กิจในอริยสัจ และญาณ 3
ชักจะไปกันไหญ่แล้วนะ : เออ น่า ยังไม่เห็นน้ำ อย่าเพิ่งตัดกระบอก สิ คนอะไร เอ้ามาว่ากันต่อ
ความสัมพันธ์เป็นอย่างนี้
ญาณ 3 สัจจญาณ กิจจญาณ กตญาณ
สัจจะ 4
ทุกข์ รู้ว่าทุกข์นี้คือดังนี้ รู้ว่าทุกข์นี้ควรกำหนดรู้ รู้ว่าทุกข์นี้กำหนดรู้แล้ว
= รู้ว่าปัญหาคืออะไร = รู้ว่าปัญหานี้ต้องเข้าใจ = รู้ว่าเข้าใจสภาพและ
ตัวปัญหาอยู่ที่ไหน สภาพและขอบเขตของมัน ขอบเขตของปัญหาแล้ว
สมุทัย รู้ว่าสมุทัยคือดังนี้ รู้ว่าสมุทัยควรละเสีย รู้ว่าสาเหตุนั้นได้แก้ไข
=รู้ว่าสาเหตุของปัญหาคือ =รู้ว่าจะต้องแก้ไขที่สาเหตุ =รู้ว่าสาเหตุนั้นได้แก้ไข
อะไร นั้น กำจัดแล้ว
นิโรธ รู้ว่านิโรธคือดังนี้ รู้ว่านิโรธควรทำให้แจ้ง รู้ว่านิโรธนี้ได้ประจักษ์แจ้งแล้ว
=รู้ว่าสภาวะหมดปัญหาที่ =รู้ว่าสภาวะนั้นเป็น = รู้ว่าได้บรรลุจุดหมายนั้นแล้ว
ต้องการคืออะไร จุดหมายที่ต้องการให้ถึง
มรรค รู้ว่ามรรคคือดังนี้ รู้ว่ามรรคควรเจริญ รู้ว่ามรรคนี้ได้เจริญแล้ว
=รู้ว่าวิธีแก้ปัญหาเป็น =รู้ว่าวิธีการนั้นจะต้อง =รู้ว่าได้ปฏิบัติตามวิธีการนั้น
อย่างไร ลงมือปฏิบัติ เสร็จสิ้นเรียบร้อยแล้ว
ที่มา พระธรรมปิฏก
จะสังเกตเห็นว่า กิจในอริยสัจ4 เป็นการกระทำ/ปฎิบัติ(action)ทั้งสิ้น ส่วนตัวอริยสัจนั้น บ่งชี้ถึงแนวคิด หือสภาพการณ์(condition)อันจะต้องนำไปปฏิบัติเป็นส่วนใหญ่ และการตรวจสอบความสำเร็จในการปฏิบัติอริยสัจ4 สามารถตรวจสอบจากหลักญาณ 3 ข้างต้น
เห็นแล้วเป็นไง เป็นระบบไหม การดับทุกข์เป็นขั้นตอนการคิดอย่างเป็นระบบหรือ “วิธีการแห่งปัญญา”
แล้วได้ข้อคิดอะไร: ไม่น่าถาม ก็ได้แนวคิดจะไปทำงานอย่างเป็นระบบ โดยเริ่มที่ตัวปัญหาก่อน ไปหาเหตุของมันไง ไม่ใช่อยู่ๆไปหาวิธีการ แล้วจะยุ่งยาก เพราะวิธีการแก้นั้นอาจไม่ตรงสาเหตุ
จะไปใช้อย่างไร: กลุ่มสนใจเรื่องการส่งเสริมการอ่าน ก็ควรจะหาสาเหตุแห่งปัญหาก่อน โดยผชช.แนะนำให้ศึกษาปัญหาสังคมไทย และพฤติกรรมผู้เรียน แต่ผมเห็นว่าควรเจาะพฤติกรรมผู้เรียนก่อนดีกว่า
แล้วไงอีก: อู ฟะ เอ้ย! ขอโทษ ก็ไปคิดต่อเอาเองบ้างสิ ง่วงแล้ว เมื่อคืนเล่นskype จนดึกแทบไม่ได้หลับ ไปแล้วนะ ขอบคุณคุณน้ำอ้อย หอมจริงด้วย
จาก นายวิชากร ลังกาฟ้า กลุ่ม 2
ความเห็น (7)
สาธุ ขอบคุณพระธรรมปิฎก
เป็นการประยุกต์ธรรมะขั้นปรมัตถ์เลยละ...ลึกจริง ๆ ...ดีมากครับ ธรรมของพระพุทธเจ้าใช้ได้ทุกสถานการณ์จริง ๆ
ลึกซึ้งจริง ๆ ถึงขั้นปรมัตถ์ นับว่าประยุกต์ธรรมของพระพุทธเจ้าได้อย่างเหมาะสม เป็นมุมมองที่น่าศึกษา ครับ
คิดได้อย่างไรนี้ ท่าน ดร. ไม่บอกไม่รู้นะ เยี่ยมจริงๆน่าเอามาประยุกต์ใช้บ้าง สัจจญาณ กิจญาณ กตญาณ โดยเฉพาะ กตญาณนี้
ชอบค่ะ ซื้อเลย...
1. นักเล่านิทานระดับ Ph.D. ถ่ายทอดวิทยายุทธให้สมาชิกด้วยนะคะ ท่านเจตนาบอกว่าเวลาเขียนหนังสือ... มันมักจะออกมาเป็น "วิชาการ" เพราะงั้นท่านช่วยสอนท่านเจตให้เขียนหนังสือออกมาเป็น "วิชากร" ด้วยนะคะ ยังไง ๆ ก็อยู่ใกล้กัน ช่วย ๆ กันไป
2. ท่าน ศน. ประสิทธิ์มาแสดงความคิดเห็นแบบเทศนา... ด้วย ดีใจจังที่ได้เห็นท่าน
ช่วยแปล "สัจจญาณ กิจญาณ กตญาณ" ให้ด้วยค่ะ ปัดห่างวัด
ขอบคุณที่ทำให้อ่านไปยิ้มไป ในเย็นวันศุกร์ค่ะ
ติดกับวัดไร่ขิง จะห่างได้อย่างไร
สับเพ สัตตา