บทความ การสอนของพระพุทธเจ้า

การจัดการเรียนการสอนล้มเหลว

บทความ  การสอนตามแนวของพระพุทธเจ้า

การอบรมสั่งสอนหรือการศึกษาในปัจจุบัน เป็นการสอนมุ่งให้นักเรียนนำความรู้ไปประกอบอาชีพเพื่อแสวงหาผลกำไรหรือประกอบธุรกิจ  ไม่ได้เป็นการแสวงหาความรู้เพื่อนำมาอบรมจิตใจให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์แบบ  และแม้แต่หลักคำสอนทางพระพุทธศาสนาก็เป็นการสอนแบบบังคับให้เด็กเชื่อฟังและทำตามคำสั่งสอน   ซึ่งผิดหลักวิธีสอนของพระพุทธเจ้า  ธรรมะของพระพุทธเจ้านั้น  ท่านไม่ให้เชื่อ ไม่ให้ทำตาม  ดังที่ท่านสอนว่า  ใครเอาอะไรมาสอนอย่าไปเชื่อ  แม้ผุ้สอนนั้นเป็นผู้น่านับถือ แม้ความเห็นนั้นจะตรงกับของเรา ก็อย่าไปเชื่อ  ให้ใช้ปัญญาพิจารณาไตร่ตรองดูก่อนทดลองดูให้เห็นผลแน่ชัดเสียก่อน แล้วจึงเชื่อ  ท่านชี้ให้เห็นว่า ธรรมะอยู่ที่ใจ  ใจ คือผู้คิด  ใจ คือผู้ไตร่ตรอง  ใจ คือผุ้สังเกตทดลอง  ถ้าคนเราคิดบ่อยๆ ไตร่ตรองบ่อยๆ ทดลองบ่อยๆ  ก็จะทำให้ปัญญาเฉียบแหลม กว้างขวาง สุขุม รอบคอบ   วิธีสอนของพระพุทธเจ้า มีหลายวิธีด้วยกัน ในที่นี้ขอแนะนำ  4  วิธีคือ

1. สุตฺต มย ปญฺญา   คือพบอะไร เห็นอะไร  ฟังอะไร  ให้เก็บมาคิด วิเคราะห์วิจารณ์หาเหตุหาผล  ทำบ่อยๆ ทำเป็นประจำ  แล้วปัญญาความคิดจะกว้างขวาง  แต่เรามักจะสอนนักเรียนแบบบังคับให้เด็กเชื่อฟัง  ไม่เคยให้เด็กคิด  เวลาเด็กคิดอะไรไม่ตรงกับใจเราก็มักจะดุด่าเด็กว่าคิดไม่เป็น

2.  จินฺต  มย  ปญฺญา   คือนึกคิดอะไรขึ้นมา  อะไรมันผุดเกิดขึ้นในใจ  ให้เก็ยมาคิดไตร่ตรองด้วยเหตุผล ทำเป็นประจำบ่อยๆ

3.  ภาวนา  มย  ปญฺญา  ฝึกนั่งสมาธิ ทำให้ใจหยุดนิ่งสงบ หมั่นทำบ่อยๆ  จะเกิดปัญญาชั้นยอด  ที่เรียกว่า  โลกุตตรปัญญา  ปัญญาเหนือโลก  นอกจากได้ปัญญาแล้ว ยังได้ปาฏิหาริย์อันเป็นผลพลอยได้อีก

4.  วิสาสา ปรมา ญาติ   คือหันหน้าพูดจาวิสาสะกัน  จะทำให้เกิดความเข้าอกเข้าใจกัน ความเห็นใจกัน พูดกันรู้เรื่อง เกิดความรู้สึกสามัคคีต่อกัน

แต่ลองไปดูกระทรวงศึกษาธิการ ในห้องเรียนในปัจจุบัน  เอาเด็กมานั่ง ห้ามพูด ห้ามคุย ห้ามวิสาสา  คอยแต่รับฟังครูคนเดียว  โรงเรียนคือตัวทำลายเด็กในปัจจุบัน หรือใครกันแน่ทำลายเด็ก

การสอนให้เชื่อ  นอกจากไม่เกิดปัญญาแล้ว  ยังทำลายปัญญาความคิดเด็ก  ทำลายความรู้สึกสามัคคีเด็ก  โตขึ้นบ้านเมืองจึงมีแต่ปัญหา  นับวันจะเพิ่มมากขึ้นทุกที  เพราะเรารักลูกและสอนลูกไม่ถูกทาง  การสอนให้เด็กติดนิสัยเชื่อง่าย  ทำตามง่าย จึงเห็นปัญหาต่างๆมากมาย  เช่น การแต่งตัว  การรับน้องใหม่  เป็นต้น  นี่คือผลการสอนให้เชื่อของผู้ใหญ่ที่คิดว่าดี จึงเป็นการคิดแคบ ปัญญาจึงแคบ  จึงไม่เห็นผลเสีย   วิธีสอนของพระพุทธเจ้าน่าจะเป็นวิธีหนึ่งที่ดี ผู้หลักผู้ใหญ่เราควรนำไปคิด และใช้เป็นแนวทางของการศึกษาไทยต่อไป.

[ครูคนหนึ่งครับ]

เห็นด้วยครับ