"ล้านนา" ไม่ใช่ "ลานนา" ... (ถาม-ตอบ ความรู้ทั่วไป เล่ม ๒)

"อาณาจักรล้านนา" ซึ่งแปลว่า ที่นาจำนวน ๑ ล้าน

จำได้ว่า ผมเคยอ่านหนังสือเล่มน้อย ๆ ที่เขียนโดย อาจารย์ธเนศวร์ เจริญเมือง แห่งมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ที่อธิบายความสับสนของการใช้คำว่า "ลานนา" กับคำว่า "ล้านนา" เอาไว้ ในหนังสือ ชื่อ "ล้านนา ไม่ใช่ ลานนา" แต่นั้นก็นานมาแล้วจนจำที่มาที่ไปของคำทั้งสองไม่ได้

จนกระทั่งวันนี้ ได้เปิดอ่านหนังสืออีกเล่ม ชื่อ "ถาม-ตอบ ความรู้ทั่วไป เล่ม ๒" ที่เรียบเรียงความรู้รอบตัว โดย คุณอรุณระวี พัฒนกิจ ข้อเขียนที่ ๑๓ เรื่อง "ลานนา หรือ ล้านนา" เป็นการอ้างอิงสิ่งที่อาจารย์ธเนศวร์ เจริญเมือง เอาไว้ ดังนี้

อาจารย์ธเนศวร์ เจริญเมือง ได้อธิบายเกี่ยวกับ อาณาจักรลานนา หรือ ล้านนา ไว้ดังนี้

คนไทยรู้จักอาณาจักรลานนาเป็นเวลานานแล้ว อาณาจักรแห่งนี้รุ่งเรืองในยุคเดียวกับอาณาจักรสุโขทัย และอยุธยาตอนต้นและตอนกลาง

อาณาจักรลานนามีบริเวณที่ตั้งอยู่ในดินแดน ๘ จังหวัดของภาคเหนือตอนบนของไทยในปัจจุบัน ได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย พะเยา ลำพูน ลำปาง แพร่ น่าน และแม่ฮ่องสอน

ในช่วง ๑๐ กว่าปีที่ผ่านมา นักวิชาการไทยได้ตื่นตัวมาสนใจศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่นและปัญหาท้องถิ่นในปัจจุบันมากขึ้น ผลพวงอันหนึ่งของการศึกษาก็คือ ข้อเสนอที่ว่าอาณาจักรลานนานั้นควรจะเรียกเสียใหม่ให้ถูกต้องว่า "อาณาจักรล้านนา" ซึ่งแปลว่า ที่นาจำนวน ๑ ล้าน ด้วยเหตุผลดังนี้

๑. คำว่า "ลานนา" ไม่มีในภาษาเหนือ ไทยเหนือใช้คำว่า "ลาน" เฉพาะกับ ต้นลานและใบลาน ส่วน "ลาน" ซึ่งแปลว่า ที่ราบโล่ง ภาษาไทยเหนือเรียกว่า "ข่วง" และเรียกลานที่ใช้สำหรับนวดข้าวว่า "ตะลางตีข้าว"

๒. การวัดพื้นที่ในภาคเหนือยุคเก่า วัดเป็นร้อยนา ปันนา หมื่นนา แสนนา และล้านนา และจำนวนดังกล่าวเป็นตำแหน่งทางราชการด้วย จากหลักฐานที่พบ เขตเมืองเชียงแสน มี ๖๕ ปันนา เขตเมืองเชียงราย มี ๒๗ ปันนา และเขตเมืองเชียงรุ่ง มี ๑๒ ปันนา เป็นต้น

๓. มีหลักฐานศิลาจารึก สมุดข่อย และใบลานหลายชิ้น ที่ใช้คำว่า ล้านนา และยังกล่าวถึงอาณาจักรล้านช้าง บ้านพี่เมืองน้องของล้านนา ซึ่งรุ่งเรืองในระยะเวลาไล่เลี่ยกัน และมีเมืองหลวงอยู่ที่หลวงพระบาง

๔. การที่หลักฐานในอดีตมีการใช้ทั้งคำว่า "ล้านนา" และ "ลานนา" ล้านช้างและลานช้าง น่าจะเกิดจากการใช้เครื่องหมายวรรณยุกต์ ซึ่งต่างกันในหลายท้องที่ นอกจากนี้ ในบางระยะก็ไม่มีการใช้เลยและในปัจจุบัน คนส่วนใหญ่ก็ยอมรับการใช้คำว่า "ล้านนา" มากกว่า "ลานนา"

:) ........................................................................................................................... (:

สรุปตามหลักฐานที่ค้นพบว่า เราควรใช้คำว่า "ล้านนา" ไม่ใช่ คำว่า "ลานนา"

ขอบคุณ ... บุญรักษา ทุกท่านครับ :)

แหล่งอ้างอิง

อรุณระวี พัฒนกิจ. ถาม-ตอบ ความรู้ทั่วไป เล่ม ๒. กรุงเทพฯ: เพื่อนเรียน, ม.ป.ป.

เขียนใน GotoKnow โดย Wasawat Deemarn
ใน เย็นลมป่า น้ำฟ้าดาว

คำสำคัญ (Tags): #ธเนศวร์ เจริญเมือง#ประวัติศาสตร์#ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น#ประวัติศาสตร์ภาคเหนือ#ปันนา#ภาษาเหนือ#ลานนา#ล้านนา#วสวัตดีมาร#อรุณระวี พัฒนกิจ

หมายเลขบันทึก: 198239เขียนเมื่อ 2 สิงหาคม 2008 12:33 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 19:22 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน

ความเห็น (10)

เนปาลี

เขียนเมื่อ 2 สิงหาคม 2008 12:38 น. ()

ธุ อาจารย์ค่ะ..

ขอบพระคุณค่ะ กับคำตอบที่ต้อมได้แต่แอบสงสัย ก็เหมือนเคยอ่านเจอมาก่อนว่าที่ถูกต้องคือ "ล้านนา" แต่ทำไมถึงเห็นแต่ "ลานนา" อยู่มากมาย จนชักไม่แน่ใจ เผลอใช้คำผิดไปก็บ่อย