ซำเหนือเมื่อหน้าหนาว(๑)

เมืองซำเหนือเป็นถิ่นที่อยู่ของคนไทที่มีฝีมือทอผ้างดงามมาก

ซำเหนือเมื่อหน้าหนาว

รัตนาพร เศรษฐกุล

บอกไม่ถูกว่าทำไมถึงอยากไปซำเหนือ เมืองลาว จะให้ไปอเมริกาก็ไม่อยากไปเท่าไปลาว ชาติก่อนคงเป็นลูกหลานลาวเป็นแน่แท้ ที่รู้อย่างหนึ่งคือ ซำเหนือมีกลุ่มไตแดงที่มีผ้าทอสวยงาม กลุ่มไท-ไตนั้นได้เห็นแล้วหลายกลุ่ม ในลาวนั้นไตดำที่หลวงน้ำทาก็ได้ไปฝากตัวเป็นลูกเป็นหลานมาแล้ว ก็อยากเห็นวิถีชีวิตไตแดงเพื่อศึกษาเปรียบเทียบกับไตกลุ่มอื่นๆที่เคยศึกษามาบ้าง อยากได้ผ้าสวยๆไว้ชื่นชม เก็บไว้ลูบคลำตามประสา จะไปซำเหนือไม่ง่ายนัก ไม่ได้กลัวความลำบากในการเดินทางเพราะชอบความลำบากอยู่แล้ว ยิ่งลำบากระหกระเหินยิ่งชอบ หาได้ที่ไหนง่ายๆ ชีวิตลำบากอย่างนั้น ทีแรกก็คิดว่าจะหาเพื่อนร่วมชะตากรรมสักสองสามคน เพราะสหายเมืองลาวตกปากรับคำว่าจะใช้ยานพาหนะโตโยต้าไทเกอร์สแปชแคปพาไปตะลุย แน่นอนว่าถนนต้องมีฝุ่นเยอะ ดังนั้นการคิดจะนั่งท้ายรถปิ๊กอัพนั้น ลืมได้เลย จำนวนสมาชิกที่จะอัดในสเปซแคปจำกัดได้เพียงสามรวมคนขับเป็นสี่ สหายชาวอเมริกันอยากไปมากเพราะเธอชอบเมืองลาว ตกลงกันจะไปเก้าสิบเปอร์เซนต์ ปรากฎว่าถูกเตือนจากผู้หวังดีว่าสถานทูตอเมริกันมีประกาศไม่ให้พลเมืองอเมริกันไปลาวตอนเหนือเพราะมีการดักยิงรถโดยสาร ได้ถามไถ่สหายเมืองลาวก็ว่า “บ่มีแล้ว อาจ๋าน สบายมาก” แต่สหายเธอก็ยังไม่สบายใจ ก็เลยบอกว่าเมื่อมีคำเตือนก็อย่าไปเลยนะ ที่จริงนะ คนอเมริกันอยู่ที่ไหนก็ไม่ปลอดภัยทั้งนั้นแหละ ข้อความหลังนี้ไม่ได้พูดเพราะกัดลิ้นตัวเองไว้ทัน อีกท่านหนึ่งอยากไปเพราะมีลูกศิษย์ทำวิทยานิพนธ์เรื่องผ้าทอซำเหนือ แต่ติดขัดภาระงานที่ทำอยู่ ในที่สุดก็ไปคนเดียว หัวเดียวมันโด่เด่อย่างงี้ล่ะ

“ซำเหนือ หนาวบ่” ถามเพราะกังวลนิดๆ สหายเธอบอกสั้นๆตรงไปตรงมาและไม่ให้กำลังใจเลยว่า “หนาวหลาย” แต่อย่างไรก็ตามข้าเจ้าบ่ย่านหรอก เรื่องจะเปลี่ยนใจไม่มีทาง เตรียมเสื้อกันหนาว หมวก ถุงมือ ถุงเท้า และสิ่งสำคัญที่สุดขาดไม่ได้และห้ามลืมคือ ถุงนอน นอกจากนี้ก็มีเสบียงเล็กน้อย เพราะเชื่อว่าอาหารลาวนั้นต้องถูกปากอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ของเคยกินมาแล้ว ชอบๆทั้งน้าน หยูกยาต้องเตรียมไปให้พร้อม จะเอาอะไรตั้งแต่ปวดหัวตัวร้อนเป็นไข้ ปวดท้อง ท้องเสีย ท้องอืด เจ็บคอ เจ็บแข้งเจ็บขา เจ็บตา บอกข้อยมาได้เล้ย ไม่ต้องรบกวนโฮงหมอลาวเป็นอันขาด ยกเว้นจะมีอะไรขาดให้พ่อหมอลาวต่อให้เท่านั้น

แล้วจะไปยังไงนี่ สหายอยู่เมืองหลวงน้ำทา ต้องไปหาสหายก่อน แต่เดิมตอนทำวิจัยไตดำที่หลวงน้ำทา หล่อนบินเชียงใหม่เชียงราย ต่อรถเมล์เชียงรายเชียงของ ข้ามแม่น้ำโขงขึ้นเมืองห้วยทราย บินบ่อแก้วน้ำทาด้วยสายการบินลาวลำเล็กๆน่าเอ็นดู มีสิบเจ็ดที่นั่ง เป็นพาหนะที่ยูเอ็น(ที่ไม่ใช่พ่อใครก็ไม่รู้) ห้ามเจ้าหน้าที่ของตนนั่งเด็ดขาด เมื่อถึงบ่อนบินหลวงน้ำทาโดยสวัสดิภาพให้ได้แล้วก็นั่งรถสี่ล้อลาวไปโรงแรมหงทา แล้วในที่สุดก็เช่ารถสามล้อเครื่องเมืองน้ำทาตะลอนๆไปตามหมู่บ้าน ในสถานการณ์ปัจจุบันการบินไทยเธองดบินเชียงใหม่เชียงรายเสียแล้ว มิหนำซ้ำสายการบินลาวอ้ายน้องก็งดบินบ่อแก้ว-น้ำทา แล้วป้าจะไปยังไง สหายบอกสบายมาก นั่งยนต์ไปหลวงพระบางก็แล้วกัน ข้อยจะขับรถไปรับแล้วเลยไปซำเหนือก่อนแล้วขากลับแวะหลวงน้ำทาก่อนค่อยกลับเชียงใหม่ ฟังๆมันง่ายเหมือนนั่งรถไปสันกำแพงแล้วเลยไปดอยสะเก็ดก่อนค่อยกลับมาหนองหอยยังไงยังงั้น ดีเหมือนกันแวะเยี่ยมพ่อเฒ่าแม่เฒ่าที่บ้านทุ่งไจ้เหนือหน่อยก็ดี คิดฮอดถึงอยู่