ชวนกัน...มาทำวิจัยเชิงคุณภาพกันดีไหม
เราเรียนวิจัยเชิงคุณภาพ 1 วัน 6 ชั่วโมง ศ. ดร. ศิริพร จิรวัฒน์กุล สอน
อาจารย์บอกว่า เรียนจบไป เราจะยังทำวิจัยเชิงคุณภาพไม่ได้ แต่จะรู้ว่าเราจะเริ่มต้นได้อย่างไร อ่านงานวิจัยเชิงคุณภาพเป็น นำมาใช้งานได้และสามารถประเมินได้ว่างานไหนมีคุณภาพ
ลักษณะของวิจัยเชิงคุณภาพ
- ศึกษาในภาวะธรรมชาติ เฝ้ามองปรากฏการณ์แต่ไม่ควบคุม
- วิธีการเก็บข้อมูลแบบ Inductive มีการเก็บแบบ face to face แล้วนำมา Conceptualize
- มองแบบ Holistic
- Thick description
- Personal contact
- Dynamic งานจะมีการปรับเปลียนได้
- Unique case selection ต้องการหาความแตกต่าง การเลือกผู้ให้ข้อมูลมีความสำคัญ เลือกภายใต้ purposive sampling พอหรือไม่พอ ขึ้นอยู่กับข้อมูลที่ได้ซ้ำกันไหม ถ้าข้อมูลไม่มีอะไรใหม่แล้วก็พอ
- Context sensitivity มีความละเอียดอ่อน เข้าใจผู้คนและประวัติศาสตร์
- Empathic เอาใจเขาไปใส่ใจเรา ห้ามตัดสิน
- Flexible design นักวิจัยต้องพร้อม
การเก็บข้อมูล
- ควรเลือกวิธีการเก็บมากกว่า 2 ชนิดขึ้นไป เช่น Focus group, Indept interview
คุณสมบัตินักวิจัย
- รู้& เข้าใจ
- มนุษยสัมพันธ์ดี
- รู้หลายเรื่อง
- ยืดหยุ่น
- Conceptualize ได้
- มีจริยธรรม
- สามารถถ่ายทอดโดยการเขียนได้
การตรวจสอบข้อมูล
- Medthod triangulator
- Vesigator triangulator
- Theoretical triangulator
การเขียนรายงาน
- ผู้เขียนจะต้องมีทักษะการเขียน
- เขียนให้เห็นภาพของปรากฏการณ์ในแง่มุมต่างๆได้อย่างชัดเจนนะคะ
ถ้าสนใจทำวิจัยเชิงคุณภาพ ต้องถูกเตรียมตัวนักวิจัยให้พร้อมก่อนนะคะ
ความเห็น (16)
ตามมาดูพี่เราเตรียมเป็นนักวิจัย น้องทำวิจัยเชิงคุณภาพมากกว่าเชิงปริมาณครับ
พี่อยากขอคำแนะนำด้วยนะคะ ในอนาคตอันไม่ไกลนี้
คิดอยากทำเหมือนกันค่ะ
แต่ยังไม่ค่อยเข้าใจหลักการเท่าไรค่ะ
จำไม่ได้ว่า เคยเรียนมาก่อน รึเปล่าด้วยค่ะ
ป้าแดงคะ ถ้าเราอยากทำ เราจะทำได้ค่ะ แต่ต้องผ่านการฝึกก่อนนะคะ
ส่วนตอนไปทำจริง เรานักปฏิบัติทำได้อยู่แล้ว เพราะเราอยู่กับแหล่งข้อมูลค่ะ
ติดตามถามข่าวคะ่ ท่านพี่
ตอนนี้จะวิจัยเชิงคุณภาพ นะคะ่ เห็นด้วยคะ่ เพราะมันติดดินดี(ภาษาเข้าใจง่าย) เพราะไม่มีการควบคุม...
แต่เมืื่อได้ผลแล้วการนำองค์ความรู้ไปใช้ประโยชน์ ก็เป็นโจทย์...สำหรับผู้ปฏิบัติต่อไป.....
สบายดีไหมคะ
ตอนนี้พี่ก็หมกมุ่นกับเรื่อง เรียน ไม่ยุ่งกับใคร ยุ่งแต่เรื่องตัวเอง
หนักกาย แต่ไม่หนักใจค่ะ
ขอให้มีความสุขกับการเรียนนะคะพี่แก้วขา...
นักวิจัยเชิงคุณภาพต้องเปิดใจด้วยความน้อบนอม ต่อสิ่งที่ศึกษาด้วยค่ะ ไม่ยัดเยียด ไม่แทรกซึม...
(^__^)
ขอบคุณกะปุ๋มนะคะ ที่ให้ความรู้เพิ่มเติมค่ะ
ขอเติมว่า คำถามต้อง ไม่ชี้นำด้วยนะคะ
คำถามงานวิจัยเชิงคุณภาพ เป็นข้อเท็จจริงทางสังคมที่นักวิจัยต้องการแสวงหา เพื่อมาอธิบายปรากฏการณ์นั้นๆ
คำถามจะขึ้นต้นด้วย How เช่น ประสบการณ์การดำเนินชีวิตของผู้ป่วยเบาหวานชาวอิสานเป็นอย่างไร?
คำถามจะต้องไม่ชี้นำค่ะ
ขอบคุณคุณศศินันท์มากค่ะที่มา ลปรร
ลักษณะการวิจัยเชิงคุณภาพ
- คำถามวิจัย จะขึ้นต้นด้วย ทำไม อย่างไร เพราะเหตุใดค่ะ
- วิธีการศึกษา ใช้อุปมานมากกว่าอนุมาน
- กรอบแนวคิด กำหนดกว้างๆไว้ เพื่อเป็นจุดเริ่มในการศึกษา สามารถปรับได้ตามองค์ความรู้ใหม่ที่ได้
- นักวิจัย ถือว่าเป็นเครื่องมือวิจัย ต้องฝึกวิธีการคิด การเก็บข้อมูล การวิเคราะห์ ตีความ และพัฒนาคุณสมบัติเฉพาะมาเป็นอย่างดี
- ความแม่นตรง ใช้ความเข้มงวด(rigorous)และไว้ใจได้(credibility) คุณภาพนักวิจัย
- การวิเคราะห์ข้อมูล ตีความ (content analysis) ทำไปพร้อมกับการเก็บข้อมูล ผู้วิเคราะห์ข้อมูล ต้องเป็นนักวิจัยเองเท่านั้น เพราะต้องเป็น Expert content เอง
- การเขียนรายงาน รูปแบบไม่ตายตัว เน้นการบรรยายสภาพแวดล้อม บริบท ปรากฏการณ์และความเชื่อมโยงกับทฤษฎีแนวคิดต่างๆ พร้อมนำเสนอองค์ความรู้จากผลการศึกษา
Ref: ศิริพร จิรวัฒน์กุล. การวิจัยเชิงคุณภาพในวิชชาชีพพยาบาล. ขอนแก่น; ศิริภัณฑ์ออฟเซ็ท, 2546
การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ
- วิเคราะห์แบบคนนอก(etic approach) มองเข้าไปในปรากฏการณ์นั้นๆ ซึ่งอาจได้รับอิทธิพลจากความคิด ทฤษฎีต่างๆที่นักวิจัยผ่านการหล่อหลอมความคิด ความเชื่อมาตลอดชีวิต
- วิเคราะห์แบบคนใน (emic approach) โดยนักวิจัยพยายามเข้าใจหรืออธิบายพฤติกรรมที่เกิดขึ้นคล้ายสายตาของคนที่อยู่ในเหตุการณ์นั้นให้มากที่สุด โดยไม่อยุ่ภายใต้แนวคิดทฤษฎีนำไปใช้ในการตีความ
เทคนิคในภาคสนาม
1. การสังเกต
- แบบมีส่วนร่วม โดยเข้าไปคลุกคลีในกลุ่มที่จะศึกษา จนสังคมนั้นยอมรับเราในฐานะสมาชิก
- แบบไม่มีส่วนร่วม ทำตนอยู่วงนอก ไม่เข้าไปรบกวนการดำเนนชีวิตของผู้ถูกสังเกต
การสังเกตทั้งชีวิตประจำวัน แบบแผนขนบธรรมเนียม ประเพณีวัฒนธรรม สังเกตความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล กิจกรรมในสังคมและสภาพสังคมทั่วไป
การบันทึกย่อ 3 ส่วน
- เล่าสิ่งที่เห็น (observation note) เล่าฉาก บุคคล เหตุการณ์ คำพูด การกระทำ โดยไม่ใส่ความเห็นนักวิจัย
- ตีความเบื้องต้น (theoretical note) สะท้อนความคิด ความเห็นนักวิจัยต่อสิ่งที่พบ
- บันทึกเชิงเทนิควิธี บันทึกความสำเร็จ ความล้มเหลว ข้อบกพร่องในการเก็บข้อมูล รวมทั้งข้อมูลที่ตกหล่น เพื่อจะได้วางแผนการเก็บข้อมูลครั้งต่อไป
2. การสัมภาษณ์
- สามารถขออนุญาตอัดเทปได้และบันทึกย่อ
- การถอดเทปและบันทึกสิ่งที่สังเกตได้คำต่อคำ
- ฟังเทปอีกเพื่อจับประเด็นใหม่ ปรับบันทึก
- อ่านทบทวนบันทึก เพื่อดึง สกัดประโยคและวลีที่เด่น แล้วเขียนประโยคและวลีที่เด่นนั้นออกมา
- แล้วนำข้อมูลที่ได้ไปร่วมวิเคราะห์กับข้อมูลที่เก็บได้โดยวิธีอื่น
3. การสนทนากลุ่ม(focus group)
การสนทนาอยู่ในระดับลึกของข้อมูลที่จะคุย ทำให้เกิดความรู้ ความเข้าใจจิตใจ พฤติกรรมของคน รวมทั้งเข้าใจปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรม ไม่ควรเกิน 8 คน เพศ วัยใกล้เคียงกัน
การทำวิจัยคุณภาพให้มีความสุข
เป็นการศึกษาท่ามกลางการปฏิบัติ สั่งสมประสบการณ์ ไม่มีใครรู้ทั้งหมด แต่เราต้องบอกให้ได้ว่าทำไมจึงทำเช่นนั้น ภายใต้หลักอะไร มีเหตุผลใดรองรับ เท่านั้นเราก็จะสุขได้ค่ะ
Ref: ดารุณี จงอุดมการณ์. การวิจัยเชิงคุณภาพ. วารสารคณะพยาบาลมหาวิทยาลัยขอนแก่น.2545.25(1):85-98.
การเขียนรายงานวิจัยเชิงคุณภาพ
- นักวิจัยต้องมีทักษะการเขียนให้เป็นเหตุ เป็นผล ต่อเนื่อง มีชีวิตชีวา
- นักวิจัยต้องสามารถมีการถ่ายทอดความคิด ความรู้ ความเข้าใจ เรื่องราวผู้คนในสังคม ผ่านสื่อสิ่งพมพ์เป็นอย่างดี
การอ่านงานวิจัยเชิงคุณภาพ
- ต้องเข้าใจลักษณะงานและยอมรับธรรมชาติของงาน เพราะต้องอธิบายความหมายและความเข้าใจต่อปรากฏการณ์ที่ศึกษา
- อ่านรายงานทั้งหมด ไม่ใช่อ่านผ่านๆ แล้วสนใจเฉพาะบทสรุปไม่ได้ เพราะจะไม่เข้าใจว่าข้อสรุปนั้นมาจากแนวคิดอะไร
- ตามมาอ่านสรุป สุดยอดคนขยันค่ะ
- การวิจัยเชิงคุณภาพ เริ่มเข้ามามีบทบาทใน Health science มากขึ้น
Look ใหม่ หวานๆ ค่ะ
พี่กำลังทำความเข้าใจเรื่องใหม่ คือ Systematic review