เด็กตัวน้อย ๆ เรียนรู้สู่ชุมชน
ชุมชนที่นักเรียนอาศัยอยู่ มีประวัติความเป็นมาน่าสนใจ แบบเรียนสาระสังคมศึกษาศานาและวัฒนธรรมบางเนื้องหาเป็นเรื่องไกลตัว การจัดการเรียนรู้เรื่องของชุมชนที่นักเรียนอาศัยอยู่ทำให้นักเรียนรักและภาคภูมิใจในท้องถิ่นและเห็นคุณค่าในตนเอง
การจัดทำหนังสือส่งเสริมการอ่าน สาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 ชุด "ชุมชนของเรา" มีเนื้อหาสาระที่เกี่ยวข้องกับประวัติความเป็นมาของคนในชุมชน วิถีชีวิต วัฒนธรรมประเพณีและคติชนวิทยา มีจำนวน 25 เล่ม ดังนี้
1. การละเล่นพื้นบ้าน คนในชุมชนเคยมีความนิยมการละเล่นพื้นบ้าน ในปัจจุบันการละเล่นได้เลือนหายไป จึงนำมาให้นักเรียนได้เรียนรู้และฝึกเล่นเพื่อรักษาวัฒนธรรมการละเล่นเช่นการ "เสี่ยงผ้ารำวง"
2. แก่งบอนหวาน บอนเป็นอาหารพื้นถิ่นของชาวบ้าน แต่บอนที่เกิดบริเวณแก่งแห่งนี้เป็นบอนที่ไม่คัน เหมือนเช่นบอนทั่วๆไป ฤดูแล้งนำลดจะเหลือพื้นหินกว้างใหญ่ ชาวบ้านจะไปพักผ่อนหย่อนใจ
3. ขนมจีนคุณยาย ขนมจีนเป็นอาหารยอดนิยมของคนในชุมชนเป็นอย่างมาก รวมทั้งนักเรียน และคนที่ขายขนมจีนมาช้านานก็คือคุณยาย
4. ขวัญของใคร เป็นพิธีกรรมอย่างหนึ่งของคนในชุมชน เมื่อได้รับความตกใจจากอุบัติเหตุหรืออย่างอื่น ๆ จะทำให้ผู้ป่วยเสียขวัญ จึงไปเรียกขวัญและนำขวัญกลับมาให้ทำให้ผู้ป่วยสบายใจขึ้น
5. จ่มขวัญ เป็นพิธีการที่เป็นกำลังใจให้กับผู้ป่วยที่เพิ่งหายป่วย คู่สมรส นาคที่เตรียมตัวบวช หรือบุคคลที่จากไปนานแล้วกลับมาเยี่ยมบ้าน หรือคนที่จะจากบ้านไปทำงาน
6. จ้ำผู้สื่อสารทางวิญญาณ เมื่อมีคนป่วยหรือกระผิด ลบหลู่สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านนับถือ จะทำให้ป่วย ไม่สบายโดยไม่รู้สาเหตุ หรือเด็กร้องในเวลากลางคืน "จ้ำ" จะเป็นผู้สื่อสารทางวิญญาณทำให้อาการเป็นปกติได้
7. ชาเขียนสมุนไพรใบหม่อน ในชุมชนมีคนนิยมปลูกใบหม่อน ยอดของหม่อนนำมาปรุงอาหารเพื่อให้เกิดรสเปรี้ยวได้ ลูกหม่อนเด็ก ๆ นิยมนำมารับประทาน นักเรียนฝึกทำชาเขียวจากใบหม่อน
8. ชีวิตของลูกอ็อด คนในชุมชนนิยมจับลูกอ็อด (ลูกกบ) มาเป็นอาหาร เป็นการฝึกให้นักเรียนเห็นคุณค่าของสิ่งมีชีวิตที่มีอยู่ตามธรรมชาติ
9. ชุมชนของฉัน ชุมชนที่นักเรียนอาศัยอยู่มีประวัติความเป็นมาน่าสนใจ เป็นชุมชนที่ก่อตั้งใหม่ และขยายตัวอย่างรวดเร็ว
10. โดนัทท้องถิ่น ขนมชนิดหนึ่งทำจากแป้งข้าวเหนียวผสมแป้งข้าวจ้าว ปันเป็นลูกกลม ๆ แล้วทำให้เป็นวง ชาวบ้านเรียกขนมวง แต่นักเรียนคนหนึ่งของชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 ตั้งชื่อว่า "โดนัทท้องถิ่น"
11. ตลาดนัดชุมชน เดิมคนในชุมชนจะนิยมไปซื้ออาหารที่อำเภอ หรือที่ตำบลอื่น ๆ ภายหลังได้ร่วมมือกันจัดทำที่จำหน่ายอาหารเรียกว่า "ตลาดนัด"
12. ท่าทิดเต่า ท่าทิดเต่าเป็นท่าน้ำและเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของคนในชุมชนและเด็ก เรียกชื่อตามผู้ชายคนหนึ่งชื่อทิดเต่า ไปตักน้ำที่ท่าแห่งนี้ เป็นลมบ้าหมูชักและเสียชีวิต
13. นวดแผนไทย คนในชุมชนมีการรวมกลุ่มกันผลิตสมุนไพร เพราะพื้นที่มีสมุนไพรขึ้นอยู่ตามธรรมชาติจำนวนมาก
14. ผลิตภัณฑ์ไม้ไผ่ ในชุมชนมีไม้ไผ่จำนวนมาก ขึ้นตามธรรมชาติ และมีภูมิปัญญาที่สามารถทำผลิตภัณฑ์ไม้ไผ่ออกจำหน่ายเป็นอาชีพ15. ผู้ดูแลรักษาคนป่วย
16. ผู้นำชุมชน นักเรียนได้เรียนรู้และศึกษาแบบอย่างของผู้นำชุมชนคือผู้ใหญ่บ้าน 2 หมู่บ้าน สมาชิก อบต. เจ้าหน้าที่อนามัย
17. พืชสมุนไพร คนในชุมชนมีการรวมกลุ่มกันผลิตสมุนไพร เพราะพื้นที่มีสมุนไพรขึ้นอยู่ตามธรรมชาติจำนวนมาก นักเรียนได้เรียนรู้การนำสมุนไพรในการรักษาปฐมพยาบาลเบื้องต้น
18. โรงเรียนของฉัน โรงเรียนเป็นสถาบันการศึกษาที่คนในชุมชนให้ความร่วมมือดูแล รักและหวงแหน มีประวัติความเป็นมาเพราะชื่อของโรงเรียนไม่ได้ใช้ชื่อวัด หรือชื่อหมู่บ้าน
19. ไร่สับปะรด คนในชุมชนนิยมทำไร่สับปะรด นักเรียนสามารถไปหารายได้ระหว่างเรียนเพื่อช่วยเหลือครอบครัว
20. วันพระของชาวพุทธ นักเรียนได้เรียนรู้เกี่ยวกับการปฏิบัติตนเป็นพุทธศาสนิกชนที่ดี มีจิตสาธารณะในการช่วยทำความสะอาด
21. ศาลปู่ เป็นความเชื่อของคนในชุมชน จะมีการบวงสรวงไหว้ศาลปู่ในวันอังคารเดือน 8 ก่อนขึ้น 8 ค่ำ ของทุกปี ทุกคนจะหยุดงานพร้อมกันนำอาหารไปไหว้ศาลปู่
22. สวนยางพารา เป็นเรื่องใหม่สำหรับคนในชุมชน เดิมเมื่อ พศ.2530 ชาวภาคใต้ได้ไปปลูกยางพาราในเขตพื้นที่ชุมชนและตั้งโรงงานขนาดเล็กขึ้น และได้รับการแพร่หลายมาเมื่อ 3 ปีที่ผ่านมา
23.สวนสัก คนในชุมชใช้พื้นที่ปลูกสร้างที่พักอาศัย และเป็นแหล่งทำกินของเขตวนอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง มีสวนสักอยู่ในชุมชน นักเรียนเรียนรู้เพื่อป้องกันรักษาทรัพยากร
24. ห้วยละเมย เป็นตำนานของคนในชุมชนที่เล่าสืบต่อกับมาเกี่ยวกับที่มาของชื่อหมู่บ้าน เมยหมายถึงกวาง ละ หมายถึง ทิ้ง
25. อาหารตามฤดูกาล คนในชุมชนมีวิถีชีวิตที่ขึ้นอยู่กับธรรมชาติ มีอาหารตามฤดูกาลที่อุดมสมบูรณ์หน้าฝนมีเห็ดและหน่อไม้ หน้าหนาวมีเห็ดบด หน้าร้อนมีไข่มด ผักหวาน
คำสำคัญ (Tags): #การพัฒนาการเรียนรู้ แลกเปลี่ยนประสบการณ์ จิตสาธารณะ
หมายเลขบันทึก: 211658เขียนเมื่อ 26 กันยายน 2008 10:40 น. ()ความเห็น (6)
ดีจังเลยคะ เป็นนิทาน เหรอคะ
สวัสดีค่ะคุณครูใหม่บ้านนำจุน
เป็นหนังสือที่มีสาระให้นักเรียนได้เรียนรู้เกี่ยวกับชุมชนที่นักเรียนอาศัยอยู่ เป็นร้อยแก้วค่ะ
ขอขอบคุณที่กรุณาเข้ามาให้กำลังใจ
ตามมาขอบคุณ และจะขอ คำแนะนำ เรื่องหนังสืออ่านเพิ่มเติม เจ๊า
สวัสดีค่ะคุณ ครูใหม่ บ้านน้ำจุน
นักเรียนช่วงชั้นที่ 1 ยังอ่านหนังสือไม่เก่ง
เราได้จัดทำสาระสังคมฯ มีคำบรรยายประกอบ นักเรียนวาดภาพ ระบายสี
เรื่องที่ทำเกี่ยวกับชุมชนที่นักเรียนอยู่
ตอนแรกทำโครงงาน หาข้อมูลชุมชน
แล้วนำมาวิเคราะห์เนื้อหาที่เหมาะสมกับนักเรียนค่ะ
ขอขอบคุณค่ะที่มาให้ความสนใจ
+ สวัสดีค่ะครูนิน...
+ ว้าว ๆ ...อันนี้สุดยอดค่ะ....
+ ไอเดียเจ๋งค่ะ...ว้าว ๆ....
+ ทุกเล่มเป็นภาพวาดเองหมดเลยหรือค่ะ...
+ ไม่รู้จะกล่าวว่าอะไร...อืม...ให้มันได้ดั่งใจนะค่ะ....
+ สุดยอดมากค่ะ...
+ ครุนินเป้นครูที่ยอดเยี่ยมมากค่ะ....
สวัสดีค่ะ
คุณครูแอมแปร์~natadee
วันนี้ครูนินอยู่ที่บ้านพี่คิมค่ะ อาการดีขึ้น เพราะเมื่อคืนได้ไปฉีดยา ได้ยามาทาน
วันนี้ครูนินอยู่ที่บ้านพี่คิมค่ะ อาการดีขึ้น เพราะเมื่อคืนได้ไปฉีดยา ได้ยามาทาน
ตอนนี้มึน ๆ แต่ทำหน้าที่ดูแลคนอื่น ๆ อีก
หนังสือชุดนี้ มี 25 เล่ม ค่ะ
ถ้าคุณครูต้องการนำไปใช้เป็นรูปแบบ ยินดีจะส่งมาให้เป็นแผ่น ซี.ดี.นะคะ ไม่หวงหรอกค่ะ
ดีใจค่ะที่มีคนสนใจงานของเรา ใช้เวลาทำมาตั้งแต่ ปีการศึกษา 2548 เพิ่งเรียบร้อยไปเมื่อเร็ว ๆ นี้ค่ะ