เมทาโดนเกินขนาด


        เมทาโดนเป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท 2 ซึ่งใช้ในการบำบัดรักษาผู้ติดเฮโรอีน   ในอดีตที่มีผู้เสพติดเฮโรอีนเข้ามารับการบำบัดรักษาจำนวนมาก   เคยมีเหตุการณ์เมทาโดนเกินขนาดเกิดขึ้นหลายครั้ง ระหว่างการถอนพิษยาด้วยเมทาโดน   ถึงแม้ว่าในปัจจุบันจะไม่ค่อยพบปัญหานี้เนื่องจากสถานการณ์ปัญหายาเสพติดที่เปลี่ยนแปลงไป  ทำให้มีผู้ติดเฮโรอีนที่เข้ามารักษามีจำนวนลดลงมาก     แต่อย่างไรก็ตาม เมทาโดนยังเป็นยากลุ่ม High alert drugs ของสถาบันธัญญารักษ์    ซึ่งจะต้องให้ยาด้วยความระมัดระวังเนื่องจากมีโอกาสที่จะเกิดเมทาโดนเกินขนาดขึ้นได้     จึงขอทบทวนเรื่องของเมทาโดนให้รู้ไว้พอสังเขปดังนี้
        เมทาโดนเป็นยาในกลุ่มโอปิออยด์เช่นเดียวกับมอร์ฟีนและเฮโรอีน จึงมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาคล้ายคลึงกัน      ต่างกันที่เมทาโดนดูดซึมได้ดีจากระบบทางเดินอาหาร (ร้อยละ 80-85)    ระยะเวลาการออกฤทธิ์นาน (ประมาณ 24 ชั่วโมง)         ในขณะที่มอร์ฟีนและเฮโรอีนดูดซึมทางระบบทางเดินอาหารได้ไม่สมบูรณ์ (ร้อยละ 30)   และระยะเวลาออกฤทธิ์สั้น (3-4 ชั่วโมง)    การให้ยาเมทาโดนจึงสามารถให้รับประทานยาวันละครั้งได้  
         เมทาโดนเกินขนาดมีโอกาสจะเกิดขึ้นได้จากสาเหตุต่างๆ อาทิเช่น
        1.  การประเมินอาการผู้ป่วยไม่เหมาะสม    ทำให้สั่งใช้ยาในขนาดยาที่ให้สูงเกินไป
        2.  ตัวยาเมทาโดนเองมีค่าครึ่งชีวิตค่อนข้างยาว  (12-24 ชั่วโมง)    ดังนั้น การให้ยาในขนาดสูงติดต่อกันโดยไม่ระมัดระวัง  อาจเกิดการสะสมของยาจนเกินขนาดได้         
        3.  ภาวะโรคตับ     เมทาโดนเป็นยาที่ถูกเมตาโบไลต์ที่ตับ  ในผู้ป่วยโรคตับ  จะทำให้ตับทำงานบกพร่อง   เมทาโดนจึงถูกทำลายช้าลงและมีโอกาสที่จะสะสมในร่างกายได้
        4.  การเกิดปฏิกิริยาระหว่างยาที่รักษาโรคอื่นที่ให้ร่วมกัน     เมทาโดนส่วนใหญ่ถูกเปลี่ยนแปลงที่ตับโดยเอนไซม์ cytochrome P-450 ที่สำคัญคือ CYP3A4    รองลงไปคือ CYP2D6  และ CYP1A2  บ้างเล็กน้อย           ดังนั้นการให้เมทาโดนร่วมกับยาที่มีคุณสมบัติยับยั้งการทำงานของเอนไซม์นี้ เช่น  cimetidine, ketoconazole, erythromycin ฯลฯ   อาจลดการเปลี่ยนแปลงเมทาโดน    ทำให้ระดับของเมทาโดนในเลือดเพิ่มขึ้น   จึงมีโอกาสที่จะเกินขนาดได้ 
         5.  มีการลักลอบใช้ยาเสพติดกลุ่มโอปิออยด์ ( เช่น เฮโรอีน) ในระหว่างรักษา    ทำให้เสริมฤทธิ์ทางเภสัชวิทยากับเมทาโดน   ทำให้มีอาการได้รับยาเกินขนาดได้       
                                ฯลฯ

          ในผู้ที่ได้รับเมทาโดนเกินขนาด จะมีอาการคลื่นไส้อาเจียน  รูม่านตาหดเล็กลงเท่ารูเข็ม (pin-point pupils) ง่วงซึม  ตัวเย็น  อัตราการหายใจลดลง  ความดันโลหิตลดลง  อุณหภูมิร่างกายลดลง   อาจมีอาการชัก   การหายใจช้าลงเรื่อยๆ จนหยุดหายใจและตายในที่สุด    เมทาโดนมีผลกดการหายใจมากกว่ามอร์ฟีน   ผู้ที่ใช้ยาเกิดขนาดมักจะตายด้วยอาการน้ำท่วมปอด 
          การได้รับเมทาโดนเกินขนาด  จำเป็นต้องแก้ไขโดยให้ยาต้านฤทธิ์โอปิออยด์ ( Opioid antagonist ) เช่น  นาล็อกโซน ( Naloxone ) โดยฉีดในขนาด  0.4  มิลลิกรัม เข้ากล้ามหรือหลอดเลือดดำ    นาล็อกโซนเป็นยาที่ออกฤทธิ์สั้น (1-3 ชั่วโมง)   ถ้าการหายใจไม่ดีขึ้น ให้ยาซ้ำได้โดยช่วงเวลาห่างกันทุก 2-3 นาทีจนกว่าการหายใจจะเป็นปกติ        เนื่องจากเมทาโดนเป็นยาที่ออกฤทธิ์นาน  ดังนั้นคนไข้อาจมีอาการกดการหายใจกลับซ้ำขึ้นมาเมื่อใดก็ได้ จึงจำเป็นต้องเฝ้าระวังต่อไปอีกเป็นเวลา 24 ชั่วโมง 
          ถึงแม้ว่าในขณะนี้กระทรวงสาธารณสุขจะอนุญาตให้สถานพยาบาลจ่ายเมทาโดนให้แก่ผู้ป่วยติดยาเสพติดกลับบ้านได้แล้วก็ตาม  แต่ก็ได้กำหนดปริมาณให้การจ่ายเมทาโดนไปรับประทานนอกสถานพยาบาลไม่ควรเกินครั้งละ 350 มิลลิกรัม (ประมาณ 7 วัน)       แต่อย่างไรก็ตาม จากที่กล่าวมาแล้วข้างต้น การใช้เมทาโดนอย่างไม่ระมัดระวัง  มีโอกาสที่จะก่อให้เกิดอันตรายได้     สถาบันธัญญารักษ์ได้คำนึงถึงความปลอดภัยของผู้ป่วยอย่างมาก  จึงเข้มงวดต่อการที่จะสั่งจ่ายยาให้ผู้ป่วยนำยาเมทาโดนกลับไปรักษาตัวที่บ้าน โดยจะคัดกรองผู้ป่วยและพิจารณาสั่งจ่ายเฉพาะผู้ป่วยที่ความจำเป็นจริงๆ เท่านั้น

คำสำคัญ (Tags): #uncategorized
หมายเลขบันทึก: 21947เขียนเมื่อ 31 มีนาคม 2006 14:58 น. ()แก้ไขเมื่อ 13 กันยายน 2012 15:10 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (5)

ดีมากเลยเพราะจะเอาปายทำวิชาลูกเสือเนตรนารี

FAKE แล้วพี่หมอ* ผมหลอนแล้ว 5 5

หลอนเมทาโดน 5 5 5 ชอบ ๆ

ว่าแต่ซื้อที่ไหน

gATerwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww

ซอยยงเจริญ ขวด 600

อยากรู้ว่ายาดูมีกุม เป็นยาประเภทไหนคะ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท