เมทาโดนเป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท 2
ซึ่งใช้ในการบำบัดรักษาผู้ติดเฮโรอีน
ในอดีตที่มีผู้เสพติดเฮโรอีนเข้ามารับการบำบัดรักษาจำนวนมาก
เคยมีเหตุการณ์เมทาโดนเกินขนาดเกิดขึ้นหลายครั้ง
ระหว่างการถอนพิษยาด้วยเมทาโดน
ถึงแม้ว่าในปัจจุบันจะไม่ค่อยพบปัญหานี้เนื่องจากสถานการณ์ปัญหายาเสพติดที่เปลี่ยนแปลงไป
ทำให้มีผู้ติดเฮโรอีนที่เข้ามารักษามีจำนวนลดลงมาก แต่อย่างไรก็ตาม
เมทาโดนยังเป็นยากลุ่ม High alert drugs
ของสถาบันธัญญารักษ์
ซึ่งจะต้องให้ยาด้วยความระมัดระวังเนื่องจากมีโอกาสที่จะเกิดเมทาโดนเกินขนาดขึ้นได้ จึงขอทบทวนเรื่องของเมทาโดนให้รู้ไว้พอสังเขปดังนี้
เมทาโดนเป็นยาในกลุ่มโอปิออยด์เช่นเดียวกับมอร์ฟีนและเฮโรอีน
จึงมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาคล้ายคลึงกัน
ต่างกันที่เมทาโดนดูดซึมได้ดีจากระบบทางเดินอาหาร (ร้อยละ
80-85) ระยะเวลาการออกฤทธิ์นาน (ประมาณ 24
ชั่วโมง)
ในขณะที่มอร์ฟีนและเฮโรอีนดูดซึมทางระบบทางเดินอาหารได้ไม่สมบูรณ์
(ร้อยละ 30) และระยะเวลาออกฤทธิ์สั้น (3-4
ชั่วโมง)
การให้ยาเมทาโดนจึงสามารถให้รับประทานยาวันละครั้งได้
เมทาโดนเกินขนาดมีโอกาสจะเกิดขึ้นได้จากสาเหตุต่างๆ อาทิเช่น
1.
การประเมินอาการผู้ป่วยไม่เหมาะสม
ทำให้สั่งใช้ยาในขนาดยาที่ให้สูงเกินไป
2.
ตัวยาเมทาโดนเองมีค่าครึ่งชีวิตค่อนข้างยาว (12-24
ชั่วโมง) ดังนั้น
การให้ยาในขนาดสูงติดต่อกันโดยไม่ระมัดระวัง
อาจเกิดการสะสมของยาจนเกินขนาดได้
3.
ภาวะโรคตับ
เมทาโดนเป็นยาที่ถูกเมตาโบไลต์ที่ตับ ในผู้ป่วยโรคตับ
จะทำให้ตับทำงานบกพร่อง
เมทาโดนจึงถูกทำลายช้าลงและมีโอกาสที่จะสะสมในร่างกายได้
4.
การเกิดปฏิกิริยาระหว่างยาที่รักษาโรคอื่นที่ให้ร่วมกัน
เมทาโดนส่วนใหญ่ถูกเปลี่ยนแปลงที่ตับโดยเอนไซม์ cytochrome P-450
ที่สำคัญคือ CYP3A4 รองลงไปคือ CYP2D6 และ
CYP1A2
บ้างเล็กน้อย
ดังนั้นการให้เมทาโดนร่วมกับยาที่มีคุณสมบัติยับยั้งการทำงานของเอนไซม์นี้
เช่น cimetidine, ketoconazole, erythromycin ฯลฯ
อาจลดการเปลี่ยนแปลงเมทาโดน
ทำให้ระดับของเมทาโดนในเลือดเพิ่มขึ้น
จึงมีโอกาสที่จะเกินขนาดได้
5.
มีการลักลอบใช้ยาเสพติดกลุ่มโอปิออยด์ ( เช่น เฮโรอีน)
ในระหว่างรักษา
ทำให้เสริมฤทธิ์ทางเภสัชวิทยากับเมทาโดน
ทำให้มีอาการได้รับยาเกินขนาดได้
ฯลฯ
ในผู้ที่ได้รับเมทาโดนเกินขนาด จะมีอาการคลื่นไส้อาเจียน
รูม่านตาหดเล็กลงเท่ารูเข็ม (pin-point pupils) ง่วงซึม
ตัวเย็น อัตราการหายใจลดลง ความดันโลหิตลดลง
อุณหภูมิร่างกายลดลง อาจมีอาการชัก
การหายใจช้าลงเรื่อยๆ จนหยุดหายใจและตายในที่สุด
เมทาโดนมีผลกดการหายใจมากกว่ามอร์ฟีน
ผู้ที่ใช้ยาเกิดขนาดมักจะตายด้วยอาการน้ำท่วมปอด
การได้รับเมทาโดนเกินขนาด
จำเป็นต้องแก้ไขโดยให้ยาต้านฤทธิ์โอปิออยด์ ( Opioid antagonist )
เช่น นาล็อกโซน ( Naloxone ) โดยฉีดในขนาด 0.4
มิลลิกรัม เข้ากล้ามหรือหลอดเลือดดำ
นาล็อกโซนเป็นยาที่ออกฤทธิ์สั้น (1-3 ชั่วโมง)
ถ้าการหายใจไม่ดีขึ้น ให้ยาซ้ำได้โดยช่วงเวลาห่างกันทุก 2-3
นาทีจนกว่าการหายใจจะเป็นปกติ
เนื่องจากเมทาโดนเป็นยาที่ออกฤทธิ์นาน
ดังนั้นคนไข้อาจมีอาการกดการหายใจกลับซ้ำขึ้นมาเมื่อใดก็ได้
จึงจำเป็นต้องเฝ้าระวังต่อไปอีกเป็นเวลา 24 ชั่วโมง
ถึงแม้ว่าในขณะนี้กระทรวงสาธารณสุขจะอนุญาตให้สถานพยาบาลจ่ายเมทาโดนให้แก่ผู้ป่วยติดยาเสพติดกลับบ้านได้แล้วก็ตาม
แต่ก็ได้กำหนดปริมาณให้การจ่ายเมทาโดนไปรับประทานนอกสถานพยาบาลไม่ควรเกินครั้งละ
350 มิลลิกรัม (ประมาณ 7 วัน)
แต่อย่างไรก็ตาม จากที่กล่าวมาแล้วข้างต้น
การใช้เมทาโดนอย่างไม่ระมัดระวัง
มีโอกาสที่จะก่อให้เกิดอันตรายได้
สถาบันธัญญารักษ์ได้คำนึงถึงความปลอดภัยของผู้ป่วยอย่างมาก
จึงเข้มงวดต่อการที่จะสั่งจ่ายยาให้ผู้ป่วยนำยาเมทาโดนกลับไปรักษาตัวที่บ้าน โดยจะคัดกรองผู้ป่วยและพิจารณาสั่งจ่ายเฉพาะผู้ป่วยที่ความจำเป็นจริงๆ
เท่านั้น
ดีมากเลยเพราะจะเอาปายทำวิชาลูกเสือเนตรนารี
FAKE แล้วพี่หมอ* ผมหลอนแล้ว 5 5
หลอนเมทาโดน 5 5 5 ชอบ ๆ
ว่าแต่ซื้อที่ไหน
gATerwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww
ซอยยงเจริญ ขวด 600
อยากรู้ว่ายาดูมีกุม เป็นยาประเภทไหนคะ