การขับเคลื่อนสถาบันการอาชีวศึกษาภาคเหนือ : ความต้องการกำลังคนทางด้านไอที

 

นี่ก็เป็นอีกหนึ่งในกลยุทธ์ในการขับเคลื่อนสถาบันการอาชีวศึกษาภาคเหนือ  จากการมีโอกาสเข้าไปร่วมสัมมนา ที่ร่วมกันได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย ลำปางและแม่ฮ่องสอน รวมทั้งตัวแทนของสถานศึกษาอาชีวศึกษาเอกชน ที่จะมีแผนเปิดสอนระดับปริญญาตรีสาขาเทคโนโลยีสารสนเทศ หรือชื่ออะไรก็ตามแต่ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องไอที  ซึ่งวันนี้มีสถานประกอบการและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมาให้ข้อมูลว่า ปัจจุบันและแนวโน้มความต้องการกำลังคนด้านนี้มีทิศทางอย่างไร สิ่งที่อาชีวศึกษาต้องฝึกนักศึกษาเป็นทักษะอะไร  จะต้องสอนอะไรบ้าง  มีอะไรที่จะต้องเพิ่มเติมสำหรับนักศึกษาที่อยู่ในระดับเบื้องต้นก่อนที่จะศึกษาในระดับสูงขึ้น แนวโน้มอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์ ความก้าวหน้าของหน่วยงานที่จะสนับสนุนทางด้านนี้    ต่อไปนี้คือข้อมูลเพียงบางส่วนจากหน่วยงานและบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับไอที ที่ผู้เขียนพอจะเก็บรายละเอียดได้ และนำมาเล่าสู่กันฟัง

 

 สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน (บีโอไอ)  ให้ข้อมูลว่า ปัจจุบันผู้จบด้านนี้ แหล่งงานก็จะมุ่งไป กทม. เป็นหลัก สิ่งที่สถานประกอบต้องการคือ ทักษะทางภาษาอังกฤษ ทั้งการอ่านและการพูด  ความรู้ทางโปรแกรมคอมพิวเตอร์  ผนวกกับผู้ที่จบทางด้านนี้จะมีทักษะทางด้านธุรกิจน้อย ส่วนคุณสมบัติที่เพิ่มเติมได้แก่  คนที่รับผิดชอบ การเรียนรู้เทคโนโลยีใหม่ ๆ มีความมุ่งมั่น อดทน   สิ่งที่ทางบีโอไอให้การสนับสนุนคือ ให้ความรู้ผู้สอน  การให้ครูมีประกาศนียบัตรไอที  เพิ่มเติมหลักสูตรเทคโนโลยีให้มีมุมมองทางธุรกิจด้วย

 

 

การประชุมร่วมกับสถานประกอบการทางด้านไอที
 

 สำนักงานส่งเสริมอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์แห่งชาติ องค์การมหาชน (Sipa)  ให้ข้อมูลในเรื่อง

ปัจจัยพัฒนาอุตสาหกรรมไอที เริ่มที่สภาพแวดล้อมมีการเตรียมพร้อมของสถานที่ มีการส่งเสริมการลงทุนด้านไอที การคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญา การลงทุนโครงสร้างพื้นฐาน  โดยเฉพาะระบบ 3G  หรือไวแม็กซ์ทั้งหลาย ซึ่งสถาบันการศึกษาที่ดำเนินการอยู่ก็คือ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง และจังหวัดแม่ฮ่องสอนที่ไจก้าเข้ามาให้ความช่วยเหลือ การพัฒนาบุคลากร มีจำนวนผู้ที่จบการศึกษาด้านนี้ แต่ฝีมือที่ต้องการไม่ได้ตามเป้า แบบหรือโมเดลที่ได้ต้องการทั้งซอฟต์แวร์และฮาร์ดแวร์ การวิจัยพัฒนา มองว่า อุตสาหกรรมไอทีเป็นเรื่องที่มาเร็วไปเร็ว คนที่จะเรียนหรืออยู่ในแวดวงการนี้ต้องเร็วตามและจะต้องต่อยอดทางด้านบริหารธุรกิจ  ประเทศไทยมีงานวิจัยอยู่จำนวนมากแต่ไม่ได้เอาออกมาจากหิ้ง 

แนวทางในการพัฒนา  ต้องมีการพัฒนาระบบการวิจัย R & D ซึ่งเป็นแกนหลักของการพัฒนา  พัฒนาบุคลากร  สอนเสริมให้กับผู้ที่จบและทำงานแล้ว  มี Training the trainer สภาพแวดล้อมที่ทำให้ธุรกิจคล่องตัว  ไม่ว่าจะเป็นไฮสปีด หรือระบบ 3G และพื้นที่รองรับมีหรือไม่อย่างไร  ปรับกฎระเบียบของภาครัฐ  ให้เป็นระบบ one stop service ทำอย่างไรจะเอื้อให้มีการติดต่อและให้บริการที่รวดเร็ว จัดสร้างระบบโครงสร้างพื้นฐานทั้งโทรคมนาคมและอินเทอร์เน็ต  ส่งเสริมการใช้อุปกรณ์เทคโนโลยีที่ทันสมัย  ทุกวันนี้จะพบว่า บ้านเราเก่งในเรื่องการใช้เทคโนโลยี แต่ไม่เก่งในเรื่องที่จะผลิตเทคโนโลยี  
 

  สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ เครือข่ายภาคเหนือ (สวทช.  NSTDA) ให้ประเด็น Open Source เพราะจะประหยัดเงินได้เป็นจำนวนมาก, ไม่ต้องผูกติดกับสินค้าบางยี่ห้อ,  การละเมิดลิขสิทธิ์  สามารถปรับปรุงเองได้และลดค่าใช้จ่ายในระยะยาว  RFID เป็นอีกเรื่องที่จะต้องคิดถึงเพราะไม่ว่าจะเป็นระบบการจราจร สินค้าคงคลัง โลจิสติกส์ ซึ่งเป็นปัจจัยที่จะทำให้การขยายตัวของสินค้าและบริการได้กว้างขวางยิ่งขึ้น  Embedded system  ก็เป็นอีกระบบหนึ่งที่ผู้ให้ข้อมูลใช้คำว่า   “สมองกลฝั่งตัว”  นำมาใช้กับสินค้า บริการและผลิตภัณฑ์ โดยเฉพาะสิ่งที่ผลิตได้หรือสภาวการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดหรือมีในท้องถิ่นหรือชุมชนในภาคนี้ไม่ว่าจะเป็นด้านการเกษตร เช่น การอบลำไย หรือมีระบบเตือนภัยโดยการนำเอาเทคโนโลยีเข้ามาเกี่ยวข้อง
 

สถานีวิทยุ อสมท. เป็นอีกหน่วยงานหนึ่งที่ใช้แรงงานด้านเทคโนโลยีแต่เป็นระบบที่ยังไม่ยุ่งยากซับซ้อนมากนัก  มีระบบการจัดการเกี่ยวกับเว็บไซต์ โดยผู้ที่รับเข้ามาจะทำหน้าที่อัพเดทข้อมูลเท่านั้น แต่สิ่งที่ อสมท. ต้องการคือ ระบบใหม่ที่เรียกว่า  podcase  ที่ยังขาดบุคลากรด้านนี้ ส่วนคุณสมบัติผู้ที่จะเข้ามาสู่งานในหน่วยงานนี้ได้แก่  มีลักษณะของ service mind, public mind, ความรับผิดชอบ, รักความก้าวหน้าและพนักงานยังได้รับโอกาสที่จะพัฒนาให้มีคุณวุฒิในระดับสูงขึ้น

 

 

การประชุมร่วมกับหน่วยงานส่งเสริมทางด้านไอที

 

NBT สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย กรมประชาสัมพันธ์  สำนักงานประชาสัมพันธ์เขต 3 เชียงใหม่ ได้ให้ข้อคิดดังนี้  งานด้านประชาสัมพันธ์เป็นงานที่จะต้องตัดสินใจ แก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้อย่างทันท่วงที  หลายคนในหน่วยงานยังมองอาชีวศึกษาและเข้าใจว่า  คนที่จบแล้วมาทำงานจะเป็นเพียง  “ช่างเทคนิค”  สอศ. จะหากลยุทธ์อะไรที่จะล้างภาพนี้ได้ ทั้ง ๆ ที่ “ช่างเทคนิค”  เหล่านี้ทำงานได้สารพัดอย่าง แต่คนส่วนใหญ่ยังมีทัศนคติ มันคงจะไม่ใช่ที่จะแก้ไขกันในวันสองวันเสร็จ ซึ่งเป็นเรื่องที่จะต้องฝากกันไว้ในคิดต่อไป  คนที่ทำงานด้านไอทีจะหยุดนิ่งไม่ได้ต้องพัฒนาตัวเองอยู่ตลอดเวลา  ภาษาอังกฤษยังเป็นสิ่งที่จำเป็นและคนของบ้านเรายังไม่ลึกซึ้งพอสำหรับศัพท์ต่าง ๆ  และเนื้อหาทางไอทีที่เชื่อถือได้มักจะเป็นภาษาอังกฤษ  ผู้ที่จบการศึกษาด้านไอทีหรือด้านอื่น แต่ต้องการพัฒนาไอที ก็ไม่มีแหล่งที่จะพัฒนาความรู้ ซึ่งบุคลากรลักษณะนี้มีเป็นจำนวนมาก เสนอความคิดที่ว่า สอศ. มีวิทยาลัยสารพัดช่างซึ่งมีหลักสูตรระยะสั้นที่จะจัดได้ รวมถึงงานด้านประชาสัมพันธ์ของ สอศ. ก็ค่อนข้างจำกัดไม่แพร่หลายให้ใคร ๆ เข้าถึงได้ง่าย

  

มอไซค์ดอทคอม http://mocyc.com  ผู้พัฒนาเว็บไซต์นี้เป็นคนหนุ่มเมืองเหนือ ได้ให้ข้อคิดไว้น่าสนใจว่า การเรียนการสอนที่เคยประสบ พบว่า ถูกให้ฝึกทำตาม ไม่ได้ถูกส่งเสริมให้แสดงความคิด  ขณะที่โปรแกรมไอทีต่าง ๆ ที่ศึกษาอยู่ก็เป็นเรื่องที่ยังล้าสมัยไม่เป็นไปตามยุคนั้น ๆ  และหากจะผลิตบุคลากรด้านนี้ ต้องหา ท่าไม้ตายสักอย่างให้กับนักศึกษา เช่น  อาจจะผลิตที่เด่นทางด้าน animation ให้เป็น the best ของวิทยาลัยเทคนิค  มัลติมีเดียให้เป็น the best ของวิทยาลัยสารพัด เป็นต้น

 
บริษัท ซีเคเอ เชียงใหม่ จำกัด http://www.ckachiangmai.com/about.html  เป็นบริษัทในเครือบริษัท ครีเอทีฟ คิงส์ดอม จำกัด เป็นองค์กรนานาชาติที่มีสำนักงานอยู่ในหลายประเทศ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์  ฟิลิปปินส์ จีนและประเทศไทย ที่มีสำนักงานอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่ ผลงานอนิเมชั่นจากการผลิตของทีมงานเช่น  แบ๊ดด๊อกและผองเพื่อน, บับเบิ้ล วอริเออร์, มวย ไทเกอร์ และทรีโอ บันนีส์ และตูนบูน แมกกาซีนสำหรับเด็ก ตัวแทนของบริษัทได้พูดถึงว่า  ภาษาอังกฤษนั้นเป็นสิ่งจำเป็นเฉพาะศัพท์เทคนิคที่จะต้องใช้กับงานไอทีคนที่ทำงานด้านนี้ไม่ค่อยมีบทบาทในการติดต่อสื่อสารกับคนภายนอกมากนัก,   ต้องการคนที่มีความชำนาญเฉพาะทาง มีความเป็นเลิศทางด้านเกม การ์ตูนหรือคนที่ใส่ใจในเรื่องนี้, ความคิดสร้างสรรค์ และให้ข้อคิดว่า เด็กหลังห้องไม่ใช่เด็กที่ครูจะต้องปล่อยไปตามยถากรรม  จะทำอย่างไรที่จะส่งเสริมหรือสนับสนุนให้กลุ่มนี้ได้แสดงความสามารถที่แท้จริงออกมา

 

จากข้อมูลทั้งหมดเป็นเพียงข้อมูลเบื้องต้นและบางส่วนที่มานำเสนอและผู้เขียนเก็บประเด็นได้   ซึ่งเวทีเล็ก ๆ นี้ จะต้องมีต่อไปและการนำเสนอของตัวแทนสถานประกอบการและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จะต้องถูกขับเคลื่อนเพื่อที่จะทำอย่างไรให้ ข้อมูลในวันนี้ทำให้สถาบันการอาชีวศึกษาภาคเหนือมีทิศทางและแนวทางที่ชัดเจนสำหรับสาขานี้ ซึ่งเป็นส่วนประกอบหนึ่งในอีกหลายส่วนเพื่อพร้อมสำหรับการสร้างสถาบันการอาชีวศึกษาภาคเหนือที่เข้มแข็งต่อไป

 

 

อ้างอิง:
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน, เรียนรู้เรื่องบีโอไอ, 2552.
สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน, SOFTWARE INDUSTRY, 2552.
สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ, (แผ่นพับ), 2552.
สำนักงานส่งเสริมอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์แห่งชาติ, (แผ่นพับ), 2552.
การนำเสนอของสถานประกอบการ (อสมท. NBT. มอไซค์ดอทคอม, บริษัท ซีเคเอ เชียงใหม่ จำกัด, Antweb system Co.Ltd.) วันที่ 9 มกราคม 2552