พระพุทธเจ้า หมายถึง ผู้รู้สูงสุด หรือผู้มีสติปัญญาสูงสุด หรือหมายถึงบุคคลผู้มีความรอบรู้เรื่องของชีวิตอย่างสูงสุด ซึ่งบุคคลเช่นนี้จัดว่าเป็นอัจฉริยะบุคคลระดับสุดยอด โดยพระองค์ทรงนำคำสอนของพระองค์มาสั่งสอนมวลมนุษย์ จนเกิดพุทธศาสนาขึ้นมาในโลก โดยพุทธศาสนาจะมีคำสอนอยู่ ๒ ระดับ คือ
๑. ระดับพื้นฐาน หรือ ธรรมดา หรือ ศีลธรรม ซึ่งเป็นคำสอนง่ายๆหรือสำเร็จรูปที่ไม่ต้องใช้การคิดพิจารณาก็สามารถนำเอาหลักศีลธรรมนี้ไปปฏิบัติได้ทันที โดยศีลธรรมจะเป็นหลักที่สอนให้ละเว้นการทำความชั่วทั้งปวง และสอนให้ทำแต่ความดี โดยมีผลเป็นความสุขสงบทั้งของส่วนบุคคลและสังคม ซึ่งคำสอนระดับศีลธรรมนี้ยังไม่ใช่คำสอนที่เป็นแก่นแท้หรือสำคัญของพุทธศาสนา ซึ่งศาสนาทั้งหลายของโลกก็มีคำสอนระดับศีลธรรมนี้อยู่ด้วยกันทั้งสิ้น
ศีลธรรมนี้จะเอาไว้สอนผู้ที่มีสติปัญญาน้อย หรือผู้ที่ไม่มีความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ อย่างเช่นชาวบ้านทั่วๆไปหรือเด็กๆ ซึ่งคำสอนระดับศีลธรรมของพุทธศาสนาในปัจจุบัน จะมีคำสอนของศาสนาพราหมณ์มาผสมปนเปอยู่ด้วยอย่างมากมายโดยชาวพุทธไม่รู้ตัว ซึ่งคำสอนของศาสนาพราหมณ์ที่สำคัญ ที่เข้ามาผสมปนเปอยู่ในคำสอนของพุทธศาสนาระดับศีลธรรมนั้น ก็ได้แก่คำสอนเรื่องวิญญาณเวียนว่ายตายเกิด รวมทั้งเรื่องที่ว่า ถ้าทำความดีเมื่อตายไปแล้วก็จะได้ขึ้นสวรรค์ที่อยู่บนฟ้า แต่ถ้าทำความชั่วเมื่อตายไปแล้วก็จะตกนรกที่อยู่ใต้ดิน หรือถ้าฝึกสมาธิและอบรมปัญญามากๆ ก็จะบรรลุนิพพาน (ชาวบ้านส่วนมากเข้าใจว่านิพพานคือการตายแล้วไม่กลับมาเกิดอีก แต่บางคนก็เข้าใจว่านิพพานคือการบรรลุถึงความเป็นอมตะ) นั่นเอง
๒. ระดับสูง หรือ ลึกซึ้ง ซึ่งเป็นคำสอนที่ลึกซึ้ง ที่ต้องใช้การคิดพิจารณาอย่างมาก และจัดเป็นคำสอนที่เป็นแก่นแท้หรือสำคัญที่สุดของพุทธศาสนา โดยคำสอนระดับสูงนี้ จะเป็นหลักคำสอนเรื่องการดับทุกข์ของจิตใจมนุษย์ในปัจจุบันโดยใช้หลักวิทยาศาสตร์ (หลักอริยสัจ ๔) ซึ่งคำสอนระดับสูงนี้ เราไม่สามารถที่จะรู้จักอย่างถูกต้องได้เพียงแค่การอ่านจากตำรามา หรือฟังจากคนอื่นมาเท่านั้น แต่จะรู้จักอย่างถูกต้องได้ด้วยการคิดพิจาณาด้วยเหตุด้วยผล จนเกิดความเข้าใจอย่างแจ่มแจ้งด้วยสติปัญญาของเราเอง หรือที่เรียกว่ามีดวงตาเห็นธรรมเท่านั้น
ศาสนาทั้งหลายของโลกก็มีคำสอนระดับสูงนี้อยู่ด้วยกันทั้งสิ้น เพียงแต่ว่าอาจจะไม่ละเอียด และไม่ชัดเจนเท่ากับที่มีอยู่ในพุทธศาสนาระดับสูงนี้เท่านั้น ดังนั้นถ้าใครสามารถศึกษาจนเกิดความเข้าในหลักคำสอนระดับสูงของพุทธศาสนาได้อย่างแท้จริงแล้ว เขาก็จะเข้าในกับหลักคำสอนระดับสูงของทุกศาสนาได้ไปในตัว เพราะมีเนื้อหาที่เป็นแก่นแท้หรือหัวใจเหมือนกัน
คำสอนระดับสูงนี้จะเอาไว้สอนเฉพาะคนที่มีสติปัญญามาก หรือบุคคลระดับอัจฉริยะ จะไม่สอนบุคคลระดับชาวบ้านทั่วๆไป เพราะมันสูงเกินสติปัญญาที่เขาจะรับได้ โดยคำสอนระดับสูงนี้จะมีหลักเป็นวิทยาศาสตร์ คือมีเหตุผล ศึกษาจากสิ่งที่มีอยู่จริง และเชื่อจากการที่ได้พิสูจน์ทดลองจนเกิดความเห็นแจ้งแล้วเท่านั้น ดังนั้นคำสอนระดับสูงนี้จึงไม่มีความงมงายอย่างเด็ดขาด คือจะไม่มีเรื่องวิญญาณเวียนว่ายตายเกิด หรือเรื่องนรกใต้ดิน สวรรค์บนฟ้า อย่างที่มีอยู่ในคำสอนระดับศีลธรรมทั้งหลาย ซึ่งต่อจากนี้ไปเราจะมาศึกษาเฉพาะคำสอนระดับสูงนี้เท่านั้น เพื่อให้เกิดดวงตาเห็นธรรม หรือเพื่อให้รู้จักพุทธศาสนาอย่างถูกต้องกันต่อไป
พุทธัง ธัมมัง สังฆัง เชื่อฟัง ขยัน อดทน
ตามมาอ่านเกี่ยวกับศาสนาครับ
ธรรมคุ้มครอง
สวัสดี
สวัสดีครับคุณ ไฉน
ดีครับธรรมะ คือสิ่งที่เราต้องเรียนรู้อยู่ทุกวันหากยังไม่เข้าใจ