หลังชนกำแพง โดย ธันย์ โสภาคย์
มะเร็งเป็นอาการของภาวะผิดปกติของร่างกายทุกระบบ ก้อนมะเร็งไม่ใช่โรคที่กำลังทำร้ายท่าน แต่ท่านเองอยู่ในลักษณะที่แย่มากแล้ว มะเร็งสงสารท่าน จึงทำอาการให้ท่านตกอกตกใจ ไม่ใช่หยอกเล่นฉันเพื่อนฝูงผู้ชอบเย้าแหย่หรือแซวเล่นสนุก ๆ แต่เป็นเพื่อนที่ห่วงใยตัวท่านเป็นพิเศษ แท้จริงเป็นตัวแทนของท่านเอง เป็นหุ้นส่วน เป็นมิตรสนิทที่รู้อกรู้ใจท่านดีมาก เป็นทั้งเพื่อนกินและเพื่อนตาย เพราะเขากินอย่างเดียวกับที่ท่านกิน และร่วมตายกับท่านด้วยอย่างไม่มีเงื่อนไข เพียงแต่ว่าเขาเป็นเพื่อนที่มีชีวิต แต่ไม่มีสมองของตัวเอง ไม่มีความคิดวิเคราะห์อย่างมีเหตุมีผล มีอยู่แต่ความจำผิด ๆ ที่ฝังอยู่ในดีเอ็นเอ สารโปรตีนที่บรรจุข้อมูลทางพันธุกรรม อยู่ในเม็ดกลางเซลล์ หรือนิวเคลียสของเซลล์ที่ถูกตั้งโปรแกรมไว้ให้เติบโต และเพิ่มจำนวนลูกเดียว ไม่มีเบรกห้ามล้อ ประดุจหัวรถจักรดีเซลที่ไม่มีคนขับ หลุดออกจากบางซื่อพุ่งชนทุกอย่างที่ขวางราง จบลงเมื่อมีการทำลายล้างตรงที่สุดทางที่หัวลำโพง สถานีกลางที่ควบคุมระบบรถไฟไทย จึงหมดแรงสิ้นฤทธิ์ เพราะระบบของสถานีกลางล้มเหลว
สมมุตว่าตัวท่านเองอยู่ในโบกี้ที่รถจักรดีเซลแรงสูงลากห้อตะบึงอยู่ ท่านจะทำอย่างไร? สถานีหัวลำโพงยังอยู่ห่าง ๑๐ กิโลเมตร ระหว่างทางมีถนนที่รถยนต์วิ่งตัดรางรถไฟหลายจุดทั้งถนนใหญ่และเล็ก บางจุดมีสัญญาณปิดถนนอัตโนมัติ บางจุดก็ไม่มีแต่มีเจ้าพนักงานสับราง หรือไม่ก็ลากรั้วมากั้นชั่วคราวตามตารางการเดินรถ แต่รถไฟขบวนนี้ไม่มีกำหนดการมาก่อน อาจมีรถไฟขบวนอื่นสวนทางมาบนรางเดียวกัน ความเร็วของรถขณะนั้น ๖๐ กิโลเมตรต่อชั่วโมง ท่านเหลือเวลาราว ๑๐ นาทีจะถึงหัวลำโพงโดยไม่มีห้ามล้อ ท่านจะทำอย่างไร?
แวบหนึ่งในความคิด ท่านจะกระโดดรถไฟออกมา แต่ก็กล้า ๆ กลัว ๆ เพราะเห็นเสาไฟฟ้าข้างทางวิ่งสวนทางไปเร็วจี๋ ถ้าไม่ตายก็คงเดี้ยงแน่ อีกความคิดหนึ่งท่านบอกตัวเองว่าจะหาทางหยุดเครื่องจักรที่ขาดการควบคุม หมายความว่าท่านต้องหาทางปีนข้ามข้ามไปห้องคนขับแล้วทำอะไรสักอย่างหนึ่ง แต่ท่านไม่มีความรู้เรื่องเครื่องยนต์กลไกมาก่อนแล้ว โอ ...การปีนป่ายไต่วิบากหรือก็ไม่เคยเลยในชีวิต เคยแต่ดูหนังที่พระเอกอย่าง สตีฟ แมคควีน ไอ้ปืนโต หรือ คริสโตเฟอร์ รีพ ที่แสดงเป็นซูเปอร์แมนแล้วชอบมาก ก็เท่านั้นเอง ประสบการณ์จริงช่างมีจำกัด แต่คนแรกหรือก็ตายไปแล้วด้วยมะเร็ง ส่วนอีกคนก็อัมพาตครึ่งท่อนด้วยอุบัติเหตุในการแสดง (ปัจจุบันเสียชีวิตแล้ว) แล้วกูแน่แค่ไหนถึงจะไม่ตาย? อย่ากระนั้นเลย ไม่เสี่ยงดีกว่า สู้นั่งปลงอนิจจังและสวดมนต์ภาวนา ขอให้คุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในสากลโลก ในประโยคที่คุณเคยท่องบ่นบ่อย ๆ จนจำได้ ทำใจให้สงบ มองทุกอย่างรอบตัวอย่างคนมีธรรมะ รู้สัจธรรมดีว่าทุก ๆ สิ่งล้วนเกิดมา-ตั้งอยู่-ดับไป
การตัดสินใจแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าสำหรับแต่ละคนขึ้นอยู่กับพื้นฐานของชีวิตที่สั่งสมมาตั้งแต่เกิด เมื่อเข้าโรงเรียนมีการพัฒนาไปอีกขั้นหนึ่ง และเมื่อมีประสบการณ์ในชีวิตมากขึ้น ๆ ก็พอรู้จักแก้ปัญหาโดยเอาประสบการณ์ที่ดีเป็นหลักและประสบการณ์เลว ๆ ที่ผ่านมาเป็นครู ทุกคนล้วนมีความทรงจำที่ไม่น่าพิสมัยนักคอยรบกวนจิตใจอยู่ แม้กระทั่งเวลาผ่านไปนานปีก็ไม่ยอมละลืม บางคนมีความจำแสนสั้น เรื่องที่ผ่านแล้วปล่อยให้ผ่านเลย ไม่มีการย้ำคิดย้ำความผิด ความน่าละอายใจ ความอดสู ตลอดจนความโศกเศร้าอาดูร เมื่อชีวิตวกวนอยู่ในวังวนแห่งความผิด การแก้ปัญหาต่าง ๆ ที่จะตามมาจึงไม่เป็นไปตามข้อมูลและวัตถุประสงค์ที่ไม่เหมือนเดิม จิตใจที่ว้าวุ่นทำให้หมดความอยากพัฒนาตนเองขึ้นสู่ระดับยอดของบันไดอาชีพ ไม่ปรารถนาแม้ชีวิตครอบครัวและส่วนตัวที่ดีกว่าเดิม ความผิดในอดีตก่อความกลัว กลัวว่าจะทำผิดอีกแล้วได้รับผลร้ายทวีคูณ จิตใจมนุษย์นั้นแปลกตรงที่ใครมีความคิดปักใจเชื่ออย่างไร ผลของการกระทำของเขาก็จะออกมาเช่นนั้น คล้ายถูกสะกดจิตไม่ให้เป็นตัวของตัวเอง แต่หารู้ไม่ว่าจิตที่ถูกสะกดนั้นแท้จริงออกมาจากสมองซีกขวาของตนเองที่เก็บความจำเก่าแก่ไว้ในเบื้องลึกและส่งกระแสมาควบคุมอยู่เสมอไม่ปล่อยวาง จนกว่าเจ้าตัวจะหาวิธีการดับกระแสของสมองซีกขวาได้นั่นแหละ จึงจะทำอะไรได้อิสระตามที่ควรจะเป็นไปในสถานการณ์ฉุกฉินอย่างรถไฟที่แล่นตะบึงไปข้างหน้า โดยไม่มีกลไกห้ามล้อเพราะขาดคนควบคุมบังคับ การตัดสินใจในเหตุฉุกเฉินรีบด่วนมีความสำคัญที่สติ หากสติไม่นิ่ง มีแต่ความกลัว ความหมดหวัง ความสิ้นคิด ความกังวล ความซึมเศร้า การแก้ปัญหาย่อมไม่เป็นผลดีเลย บางคนตัดปัญหาโดยตัดสินว่าเป็นเรื่องที่ช่วยไม่ได้ หมดอำนาจและเรี่ยวแรงต่อสู้ เพราะภาพที่อยู่ตรงหน้าแสนจะน่าหวาดกลัว มองไม่เห็นทางออกเลย ทุกอย่างเป็นอุปสรรคไปหมด เมื่อทำนี่ก็ไม่ได้ ทำนั่นก็ไม่ดี ทำโน่นยิ่งไม่เห็นทาง เพราะไม่เคยทำและไม่เคยเห็นคนทำสำเร็จมาก่อนเลย ความจริงสิ่งที่ไม่เคยเกิดขึ้นไม่ได้จำกัดตัวว่าจะเกิดไม่ได้ ทุกอย่างมีทางคลี่คลายได้ในลักษณะที่ไม่คาดคิดกันมาก่อน บ้างหาว่าเป็นปาฏิหาริย์ เป็นโชคของเจ้าทุกข์ เป็นเหตุบังเอิญ เมื่อมีเหตุการณ์คล้ายกันอีกก็ได้แต่หวังว่าปาฏิหาริย์แบบนั้นจะกลับมาส่งผลให้อีก ไม่มีความริเริ่มพยายามที่จะจัดวิธีแก้ให้เป็นไปตามที่เห็นว่าดีที่สุดสำหรับสถานการณ์ขณะนั้น ขอให้ตั้งหลักคิดใหม่ ด้วยสติที่ควบคุมด้วยจิตวิญญาณ ตั้งแต่นาทีนี้เป็นต้นไป ไม่ว่าจะมีเวลาเหลือมากน้อยแค่ไหนก็ตาม
มะเร็งนั้นแน่นอนที่สุด เป็นปัญหาทางกายภาพ เป็นการเจ็บป่วยที่ร้ายแรงสำหรับร่างกายทั้งมวล แม้กระนั้นคนที่เคยต่อสู้กับมะเร็งอย่างมีสติและประสบการณ์ต่างรู้ดีว่ามะเร็งเป็นเรื่องของการต่อสู้ทางจิตใจและจิตวิญญาณด้วย และพวกเขารู้ดีแล้วว่าผลของการต่อสู้ทางจิตใจและจิตวิญญาณส่งผลดีอย่างไรบ้าง
ขอให้ท่านเจาะลึกลงไปในส่วนลี้ลับของจิตวิญญาณของท่านที่ติดตั้งมากับตัวนานแล้วแต่ท่านไม่เคนสนใจเลย บัดนี้เป็นเวลาอันเหมาะที่จะทำความเข้าใจถึงพลังอันสูงส่งที่อยู่เบื้องหลัง ขอให้ใช้ความเจ็บป่วยของท่านเป็นโอกาสเพื่อมีชีวิตก้าวไกลต่อไปข้างหน้า นั้นอาจดูเสมือนมากเกินไปสำหรับความสามารถของท่าน แต่ขอให้เชื่อเถิดว่าสิ่งนี้เป็นไปได้และท่านทำได้ การเจ็บป่วยแม้ร้ายแรงปานใดก็เป็นโอกาสหรือช่องทางให้เจ้าตัวค้นพบตัวเองว่าสามารถพัฒนาชีวิตให้เป็นคนใหม่ได้อย่างไม่เคยคาดฝันมาก่อน สิ่งนี้บังเกิดขึ้นแล้วกับคนหลายล้านที่ตกที่นั่งเดียวกับท่านนี่แหละ ความเจ็บป่วยเปรียบได้กับสัญญาณปลุกให้ท่านตื่นขึ้นมาในตอนเช้า เป็นสัญญาณตั้งต้นของการพิจารณาชีวิตที่เป็นมาและชีวิตที่ต้องการให้เป็นไปในภายหน้า
ไม่ว่าท่านจะมีเวลาคิดถึงเรื่องนี้กี่มากน้อยกว่าจะสิ้นชีวิต ท่านก็ต้องใช้เวลาทุกนาทีเพื่อมีชีวิตอยู่อย่างครบรูปแบบในวันนี้ให้ได้ ตั้งความปรารถนาไว้ในใจว่าจะให้อภัยและให้ความรักอย่างลึกซึ้ง สิ่งนี้ทำให้ท่านมีชีวิตเต็มเปี่ยมขึ้นมาในบัดดล และมักมีความหมายไปถึงชีวิตที่ยืนยาวต่อไปเท่าที่ท่านคาดหวังก็ได้ ขอให้การเจ็บป่วยครั้งนี้เป็นจุดเริ่มต้น เลือกนาทีนี้ให้เป็นนาทีที่จะมีชีวิตเต็มเปี่ยมด้วยคุณภาพ อนาคตที่สดใสอยู่ไม่ห่างไกลจากท่านนักแล้ว การเลือกทางเดินและเส้นทางของจิตวิญญาณในชีวิตเป็นสิ่งสำคัญที่สุดที่ท่านจะทำได้เมื่อแพทย์ระบุออกมาว่าท่านเป็นมะเร็ง
อย่าลืมว่า ท่านทำได้ ลงมือทำเดี๋ยวนี้
หมายเหตุ เรื่องนี้พิมพ์เผยแพร่ครั้งเดียวในหนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์ นายแพทย์ ม.ร.ว. ธันยโสภาคย์ เกษมสันต์ วันที่ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๔๓
ตอนต่อไป
เกิดอะไรขึ้นเมื่อหมอบอกว่าท่านเป็นมะเร็ง