การเข้าสู่ทะเบียนราษฎร

จากการศึกษาปรากฎว่าบุคคลธรรมดาสามารถเข้าสู่ทะเบียนราษฎรได้โดยพิจารณาจากสิทธิอาศัยตามช่องทางดังต่อไปนี้

๑.       กรณีคนสัญชาติไทยย่อมได้รับสิทธิให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรไทยได้เป็นการถาวรตามบทบัญญัติมาตรา ๓๖ แห่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.๒๕๕๐ โดยได้รับการบันทึกในทะเบียนราษฎร ท.ร.๑๔

๒.       กรณีคนต่างด้าวสามารถจำแนกได้เป็น ๓ กรณี กล่าวคือ

๒.๑   กรณีคนต่างด้าวที่เข้าเมืองมาโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง ตามบทบัญญัติมาตรา ๕๔[1] แห่งพระราชบัญญัติคนเข้าเมือง พ.ศ. ๒๕๒๒  และได้รับการผ่อนผันให้อาศัยอยู่ในประเทศไทยได้ และได้รับการรับรองความมีภูมิลำเนาตามกฎหมายเอกชน ตามบทบัญญัติมาตรา ๓๗ แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ โดยการบันทึกชื่อในแบบพิมพ์ทะเบียนประวัติ ตามมาตรา ๑๒[2] แห่งพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ.๒๕๓๔ รวมถึงฉบับแก้ไขเพิ่มเติมโดย พระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ. ๒๕๕๑

๒.๒ กรณีคนต่างด้าวเข้าเมืองผิดกฎหมายแต่มีมติคณะรัฐมนตรีผ่อนผันให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรเป็นการชั่วคราว โดยได้รับการสำรวจและจัดทำทะเบียนประวัติ เช่น กลุ่มบัตรสี ๑๗ บัตร กลุ่มแรงงานต่างด้าวพม่า ลาว กัมพูชา[3] และกลุ่มผู้ไม่มีสถานะทางทะเบียน

๒.๓  กรณีคนต่างด้าวที่เข้าเมืองมาโดยชอบด้วยกฎหมาย และได้รับอนุญาตให้อยู่ในราชอาณาจักรได้รับอนุญาตให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรเป็นการถาวร จะได้รับการบันทึกในทะเบียนราษฎร ท.ร.๑๔ ตามบทบัญญัติมาตรา ๓๖วรรคหนึ่ง[4] แห่งพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎรได้รับอนุญาตให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรเป็นการชั่วคราว

๒.๔  กรณีคนต่างด้าวที่เข้าเมืองมาโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย ซึ่งมีมติ ครม.ผ่อนผันให้อาศัยอยู่ในประเทศไทยเป็นการชั่วคราว โดยได้รับการบันทึกในทะเบียนราษฎร ท.ร.๑๓ ตามบทบัญญัติมาตรา ๓๘ วรรคหนึ่ง[5] แห่งพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ.๒๕๓๔ ได้แก่ ชนกลุ่มน้อยดั้งเดิมที่มีมติ ครม.ให้สำรวจและจัดทำทะเบียนประวัติทั้ง ๑๗ กลุ่ม ซึ่งสามารถจำแนกได้เป็นสองกลุ่มย่อย คือ กลุ่มที่ได้รับสมุดทะเบียนบ้าน ท.ร.๑๓ เรียบร้อยแล้ว และกลุ่มที่ยังไม่ได้รับสมุดทะเบียนบ้าน เพราะไม่ไปเอาสมุดทะเบียนบ้านเอง หรือกลุ่มที่ไปเอาสมุดทะเบียนบ้านแล้วแต่ได้รับการปฎิเสธจากทางอำเภอ(ตัวอย่าง แม่อาย)

---

[1] มาตรา ๕๔ คนต่างด้าวผู้ใดเข้ามาหรืออยู่ในราชอาณาจักรโดยไม่ได้รับอนุญาตหรือการอนุญาตนั้นสิ้นสุดหรือถูกเพิกถอนแล้ว พนักงานเจ้าหน้าที่จะส่งตัวคนต่างด้าวผู้นั้นกลับออกไปนอกราชอาณาจักรก็ได้

ถ้ามีกรณีต้องสอบสวนเพื่อส่งตัวกลับตามวรรคหนึ่ง ให้นำมาตรา ๑๙ และมาตรา ๒๐ มาใช้บังคับโดยอนุโลม

ในกรณีที่มีคำสั่งให้ส่งตัวคนต่างด้าวกลับออกไปนอกราชอาณาจักรแล้วในระหว่างรอการส่งกลับ พนักงานเจ้าหน้าที่มีอำนาจอนุญาตให้ไปพักอาศัยอยู่ ณ ที่ใด โดยคนต่างด้าวผู้นั้นต้องมาพบพนักงานเจ้าหน้าที่ตามวัน เวลา และสถานที่ที่กำหนด โดยต้องมีประกัน หรือมีทั้งประกันและหลักประกันก็ได้ หรือพนักงานเจ้าหน้าที่จะกักตัวคนต่างด้าวผู้นั้นไว้ ณ สถานที่ใดเป็นเวลานานเท่าใดตามความจำเป็นก็ได้ ค่าใช้จ่ายในการกักตัวนี้ให้คนต่างด้าวผู้นั้นเป็นผู้เสีย

บทบัญญัติในมาตรานี้มิให้ใช้บังคับแก่คนต่างด้าวซึ่งเข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรก่อนวันที่พระราชบัญญัติคนเข้าเมือง พุทธศักราช ๒๔๘๐ ใช้บังคับ

[2] มาตรา ๑๒ เพื่อประโยชน์ในการเก็บรักษาและควบคุมการทะเบียนราษฎร การตรวจสอบพิสูจน์ตัวบุคคลและประมวลผลข้อมูลทะเบียนประวัติราษฎร ให้สำนักทะเบียนกลางดำเนินการจัดเก็บข้อมูลทะเบียนประวัติราษฎรตามที่ผู้อำนวยการทะเบียนกลางกำหนด และปรับปรุงข้อมูลทะเบียนประวัติราษฎรให้ตรงต่อความเป็นจริงอยู่เสมอ ทั้งนี้ ตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดในกฎกระทรวง

[3] กลุ่มนี่ได้รับการสำรวจและจัดทำทะเบียนประวัติตามระเบียบ สำนักทะเบียนกลางว่าด้วยการสำรวจและจัดทำทะเบียนประวัติ ๒๕๔๗

[4] มาตรา ๓๖ ให้นายทะเบียนอำเภอหรือนายทะเบียนท้องถิ่นจัดทำทะเบียนบ้านไว้ทุกบ้าน สำหรับผู้มีสัญชาติไทยและคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยแต่มีถิ่นที่อยู่ในราชอาณาจักร

การจัดทำทะเบียนบ้านให้เป็นไปตามระเบียบที่ผู้อำนวยการทะเบียนกลางกำหนด

[5] มาตรา ๓๘ ให้นายทะเบียนอำเภอหรือนายทะเบียนท้องถิ่นจัดทำทะเบียนบ้านสำหรับคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยที่ได้รับอนุญาตให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรเป็นการชั่วคราวและคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยที่ได้รับการผ่อนผันให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรเป็นกรณีพิเศษเฉพาะรายตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง ตามที่รัฐมนตรีประกาศกำหนด และบุตรของบุคคลดังกล่าวที่เกิดในราชอาณาจักร ในกรณีผู้มีรายการในทะเบียนบ้านพ้นจากการได้รับอนุญาตหรือผ่อนผันให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักร ให้นายทะเบียนจำหน่ายรายการทะเบียนของผู้นั้นโดยเร็ว

ให้ผู้อำนวยการทะเบียนกลางจัดให้มีทะเบียนประวัติสำหรับคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยอื่นนอกจากที่บัญญัติไว้ตามวรรคหนึ่งตามที่รัฐนตรีประศกำหนดรายการและการบันทึก

รายการตามวรรคหนึ่งและวรรคสอง ให้เป็นไปตามระเบียบที่ผู้อำนวยการทะเบียนกลางกำหนด